Në tre vitet e ardhshme, vendet me të ardhura të ulëta dhe të mesme do të përballen me një rritje të mprehtë të kostove të shërbimit të borxhit publik. Tashmë në vitin 2022, një grup prej 69 vendesh të tilla do të paguajnë 62 miliardë dollarë borxh publik, që është 35% më shumë se në vitin 2021. Pagesat për 2023 dhe 2024 do të jenë gjithashtu të larta, paralajmëron Banka Botërore.
Banka Botërore ka paralajmëruar se vendet më të varfra në botë do të përballen me një rritje të mprehtë trevjeçare të kostove të shërbimit të borxhit publik, shkruan Financial Times, duke cituar raportin e bankës për borxhin e jashtëm të shteteve. Një grup prej 69 vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme do të paguajnë 62 miliardë dollarë borxh publik në vitin 2022, një rritje prej 35% nga viti 2021, sipas institucionit financiar.
Banka Botërore vuri në dukje se pagesat për vitin 2023 dhe 2024 do të jenë gjithashtu të larta, dhe arsyet për këtë zhvillim të situatës ishin normat e larta të interesit të bankave qendrore, një numër i madh i maturimeve të obligacioneve dhe kompensimi për pagesat që u shtynë nga vendet gjatë pandemisë. Një rritje e inflacionit ka detyruar bankat qendrore të rrisin ndjeshëm normat e interesit këtë vit, duke rritur koston globale të huamarrjes, vëren raporti.
“Presionet e rritura të likuiditetit në vendet e varfra shkojnë paralelisht me problemet e aftësisë paguese, duke shkaktuar borxh të tepërt që është i paqëndrueshëm për dhjetëra vende”, tha presidenti i Bankës Botërore, David Malpass në fjalën e tij hyrëse në prezantimin e raportit. Ai kujtoi se parashikimi i rritjes ekonomike për vitin 2022 është përgjysmuar. “Barra e borxhit ka të ngjarë të rritet më tej,” tha Malpass.
Zambia dhe Sri Lanka janë ndër vendet që kanë dështuar në borxhin sovran që nga fillimi i pandemisë, ndërsa Gana dhe Egjipti janë afër arritjes së marrëveshjeve me Fondin Monetar Ndërkombëtar për paketat e shpëtimit. Banka Botërore tha se gati 60% e vendeve me të ardhura të ulëta janë në rrezik të lartë të shqetësimit të borxhit ose tashmë po e përjetojnë një të tillë. Borxhi total i jashtëm publik dhe privat i të gjitha vendeve me të ardhura të ulëta dhe të mesme arriti në 9.3 trilion dollarë në 2021, nga 8.2 trilion dollarë në 2019 dhe 8.6 trilion dollarë në 2020, sipas raportit.
Shumë vende në zhvillim përjetuan një rritje pasi u rikuperuan nga pandemia, me pjesën e tyre të borxhit në të ardhurat kombëtare bruto (GNI) duke rënë në 25.7% në 2021 nga një kulm prej 28.5% në 2020. Kjo shifër ishte nën nivelin e para-pandemisë. 26.3% e GNI në 2019, sipas bankës. Por borxhet e vendeve më të varfra mbetën të larta si në terma absolutë ashtu edhe si pjesë e GNI-së.
Për 69 vendet që kualifikohen për ndihmë nga Shoqata Ndërkombëtare e Zhvillimit (IDA) e Bankës Botërore, borxhi i jashtëm ra vetëm pak, në 36.2% të GNI vitin e kaluar nga 36.8% në 2020. Kjo është më e lartë se 32.8% e regjistruar në 2019. Në terma dollari, borxhi i kombinuar i këtyre vendeve ishte 948 miliardë dollarë në 2021, nga 767 miliardë dollarë në 2019 dhe 859 miliardë dollarë në 2020, sipas bankës. Ata shpenzojnë më shumë se një të dhjetën e të ardhurave të tyre nga eksporti për shërbimin e borxhit të tyre afatgjatë të qeverisë dhe të garantuar nga qeveria, përqindja më e lartë që nga viti 2000, tha Banka Botërore.
