Tronditja nga sulmi ndaj institucioneve demokratike të Brazilit nga mbështetësit e dhunshëm të ish-presidentit Jair Bolsonaro, që me sa duket kërkon të rrëzojë pasardhësin e tij të zgjedhur, nuk ka mbaruar.
Po shtohet madje, me kalimin e ditëve. Ajo ndihet më shumë, natyrisht, në vetë Brazilin. Por duhet të rezonojë shumë më gjerë.
Rrënojat e lëna nga turma ndërsa shpërthyen pallatin presidencial, kongresin kombëtar dhe gjykatën supreme më 8 janar dëshmojnë dhunën.
Por frika më e thellë ka të bëjë me masën në të cilën rebelët u mundësuan ose u nxitën nga interesa të fuqishme dhe madje edhe vetë shteti.
Presidenti Luiz Inácio Lula da Silva ka thënë se dyshonte se anëtarët e stafit presidencial lehtësuan hyrjen e kryengritësve.
Si arritën Bolsonaristët të mblidhseshin e qëndronin në tokën e ushtrisë përreth kryeqytetit për javë të tëra? Duke pasur parasysh paralajmërimet e inteligjencës, pse ndërtesat nuk ishin të mbrojtura më mirë?
Ish-ministri i drejtësisë Anderson Torres, shefi i sigurisë së Brasília-s kur ndodhën sulmet, është arrestuar në lidhje me ngjarjet.
Gjykata e Lartë do të hetojë rolin e vetë Bolsonaros.
Bolsonaro, aktualisht në SHBA, ka mohuar përfshirjen dhe tha se sulmet “kaluan kufirin”.
Megjithatë, një kryengritje e dhunshme nga mbështetësit e tij, ndoshta e mbështetur nga elementë të forcave të sigurisë, ishte parashikuar që nga sulmi ndaj Kapitolit të SHBA më 6 janar 2021.
Bolsonaro tha se nëse dyshimet e tij për sistemin e votimit do të vërtetoheshin, Brazili mund të kishte probleme më të këqija se SHBA.
Ashtu si Trump, lideri i ekstremit të djathtë nxiti vazhdimisht dyshimin për vlefshmërinë e çdo humbjeje në të ardhmen, dhe më pas sfidoi rezultatet.
Ka pasur kontakte të ngushta dhe të qëndrueshme midis të djathtës ekstreme të SHBA-së dhe Brazilit, dhe në veçanti familjeve Trump dhe Bolsonaro.
Në një vend të drejtuar si diktaturë ushtarake nga viti 1964 deri në vitin 1985, kërcënimi që të paktën një pjesë e forcave të armatosura t’i bashkohen një kryengritjeje është shumë real.
Bolsonaristët iu lutën trupave për një grusht shteti.
Momenti i rrezikut më të madh kishte kaluar me inaugurimin. Tani e tutje do të ketë një vigjilencë shumë më të madhe.
Megjithëse presidenti këmbëngul se kjo nuk do ta largojë atë nga axhenda e tij, siguria duhet të ketë përparësi; ai nuk mund ta transformojë vendin e tij nëse nuk është në pushtet.
Të largohesh nga ndryshimet e thella sociale, ekonomike dhe mjedisore për të cilat vendi ka aq shumë nevojë do të ishte një gabim. Është e qartë se shumë nga mbështetësit e Bolsonaros gabimisht, por me të vërtetë besojnë se zgjedhjet u vodhën.
Politikanët në të gjithë spektrin dënojnë kryengritësit dhe një sondazh tregon se më shumë se tre të katërtat e brazilianëve nuk ishin dakord me veprimet e tyre. Pikëpamja optimiste është se kriza ka rritur legjitimitetin e Lulës.
Por në SHBA, politikanët republikanë që fillimisht denoncuan sulmin në Kapitol shpejt heshtën ose minimizuan atë që kishte ndodhur.
Dhe pothuajse një në pesë brazilianë thonë se i mbështesin rebelët.
Libri i lojërave Trumpiane pomerret si shembull shumë përtej SHBA-së. Mesazhet nga liderët nxitin dhunën poshtë, mediat sociale dhe aplikacionet e mesazheve lehtësojnë organizimin dhe përhapin me shpejtësi dezinformimin.
Edhe nëse Brazili mund t’i kufizojë këto forca, kërcënimi nuk përfundon këtu.
Burimi: The Guardian
Përktheu dhe përshtati: Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
