Ndërtesa e rrugë të shkatërruara, mungesë ushqimi, popullsi e shkatërruar nga lufta e Sirisë, Siria ishte e papërgatitur për tërmetin vdekjeprurës që tronditi vendin dhe Turqinë në orët e para të mëngjesit të së hënës. Siria mban plagët e 12 viteve të luftës brutale, efektet e së cilës pengojnë përpjekjet e ndihmës në zonat më të goditura nga tërmeti. E përfshirë nga konflikti, mungesa e ushqimit, kolapsi ekonomik, shpërthimi i kolerës, infrastruktura kombëtare e vendit që ka qenë në krizë prej vitesh, autoritetet vendase nuk janë në gjendje të mbështesin popullatën e lodhur nga lufta. Dhe kjo situatë ishte përpara tërmetit më i keq që goditi rajonin në dekada.
Pse tërmeti ka shkaktuar kaq shumë dëme?
Rajoni më i prekur në Siri – zona veriore që kufizohet me Turqinë – tashmë ishte shkatërruar nga vitet e luftës dhe bombardimet ajrore që shkatërruan shtëpi, spitale dhe klinika.
Ndërtesat në Aleppo, qendra tregtare e Sirisë para luftës, shpesh shemben për shkak të infrastrukturës së rrënuar, e cila ka vuajtur nga mungesa e mbikëqyrjes gjatë luftës. Në janar, 13 persona u vranë kur një ndërtesë banimi pesë-katëshe u rrëzua në qytet.
Alepo mbajti peshën kryesore të ofensivës së kombinuar ruso-siriane kundër zonave të kontrolluara nga rebelët, duke u përballur me bombardime të pamëshirshme ajrore derisa grupet rebele u dëbuan gjashtë vjet më parë dhe qeveria e rifitoi atë.
Që atëherë, shumë sirianë kanë jetuar në ndërtesa të dëmtuara pasi nuk ka pasur rindërtim sistematik të zonave të banuara. Shërbimet shtetërore mbeten minimale.
A mund të arrijë ndihma në zonat që kanë nevojë?
OKB thotë se dëmtimi i rrugëve, mungesa e karburantit dhe moti i ashpër i dimrit do ta bëjnë të vështirë arritjen e ndihmës në zonat në nevojë.
Provinca e Idlib, në veriperëndim të vendit, ishte ndër zonat më të goditura nga tërmeti. Idlibi është enklava e fundit e mbajtur nga rebelët në vend. Pas më shumë se një dekade luftimesh, miliona refugjatë janë vendosur në këtë rajon, i cili mbetet jashtë kontrollit të qeverisë.
“Infrastruktura është e dëmtuar, rrugët që kemi përdorur për punë humanitare janë të dëmtuara, ne duhet të jemi kreativë se si të arrijmë deri te njerëzit, por ne po punojmë shumë,” tha koordinatori rezident i OKB-së, El-Mostafa Benlamlih.
Qeveria në Damask gjithashtu lejon që ndihma të hyjë në rajon vetëm përmes një kalimi kufitar. Shoqata Siriane për Dinjitetin e Qytetarëve ka thënë se të gjitha vendkalimet duhet të hapen në mënyrë emergjente.
Siria ka qenë kundër lejimit të ndihmave në një rajon që u shërben më shumë se 4 milionë njerëzve, sepse e konsideron ndihmën si minim të sovranitetit sirian dhe reduktimin e mundësive të saj për të rifituar kontrollin e rajonit.
“Zonat e prekura më keq nga tërmeti brenda Sirisë duket se drejtohen nga opozita e kontrolluar nga Turqia dhe jo nga qeveria siriane. Do të kërkohet pajtueshmëria turke për të marrë ndihmë në ato zona. Nuk ka gjasa që qeveria siriane të bëjë shumë për të ndihmuar”, tha Mark Loëcock, ish-kreu i çështjeve humanitare të OKB-së.
A do të duhet të rritet ndihma për Sirinë?
Edhe para se të godiste tërmeti, Kombet e Bashkuara thanë se numri i njerëzve që kishin nevojë për mbështetje humanitare ishte më i madh se në çdo moment që nga fillimi i luftës, me 70% të popullsisë që kërkonte ndihmë.
Javën e kaluar, Programi Botëror i Ushqimit paralajmëroi se nivelet e urisë në Siri ishin në pikën më të lartë që nga fillimi i luftës; 2.9 milionë ishin në kufijtë e urisë, ndërsa 12 milionë të tjerë nuk e dinin nëse do të arrinin të hanin në vaktin e radhës.
OKB-ja vlerëson se 90% e 18 milionë njerëzve në Siri jetojnë në varfëri, me ekonominë e goditur nga konflikti, thatësira dhe pandemia Covid, si dhe pasojat nga përplasja financiare në Libanin fqinj. Por pavarësisht krizave të vazhdueshme përmes të cilave shumica e sirianëve janë të detyruar të jetojnë, mbështetja ndërkombëtare mbetet e pafinancuar. OKB-ja mori më pak se gjysmën e 4.4 miliardë dollarëve që kërkoi nga donatorët për të përmbushur nevojat në rritje në vitin 2022.
Siria akuzohet se ka luajtur politikë me ndihmën pas tërmetit
Mosmarrëveshja me Damaskun se kush kontrollon ndihmat pengon përpjekjet për të marrë furnizime në veriun e kontrolluar nga rebelët. Siria u akuzua se luante politikë me ndihmën pasi ambasadori sirian në OKB, Bassam Sabbagh, tha se vendi i tij duhet të jetë përgjegjës për dërgimin e të gjithë ndihmave në Siri , duke përfshirë ato zona që nuk janë nën kontrollin e qeverisë siriane.
Mosmarrëveshja mbi kontrollin e ndihmave, së bashku me motin, rrugët e shkatërruara dhe pikat e mbyllura të kalimit, po pengon përpjekjet e ndihmës në Sirinë veriore, e cila mbahet nga grupet rebele. Agjencia humanitare e OKB-së OCHA tha se shumë rrugë u bllokuan si pasojë e dëmtimeve dhe borës, duke shtuar se para katastrofës rreth 4 milionë njerëz vareshin nga ndihma nga përtej kufirit. Unicef, agjencia e OKB-së për fëmijë, tha se kishte frikë se mijëra fëmijë ishin vrarë në të dy anët e kufirit Siri-Turqi nga tërmeti.
Por në Sirinë veriore, numri i të vdekurve ka të ngjarë të rritet në mënyrë dramatike pasi ka qindra familje nën rrënoja dhe shumë qytete ku nuk ka mbërritur asnjë ekip shpëtimi. Andreë Mitchell, ministri i ndihmës në Mbretërinë e Bashkuar, pranoi problemin e dërgimit të ndihmave në Sirinë veriore, por tha se Mbretëria e Bashkuar do të punojë me forcën e mbrojtjes civile të Helmetave të Bardha, siç ka bërë për shumë vite në rajon. Megjithatë ai shtoi se duhet të hapen më shumë pika kalimi nga Turqia në Sirinë veriore.
Ned Price, zëdhënës i Sekretarit të Shtetit të SHBA-së, përjashtoi mundësinë e dhënies së ndihmës nëpërmjet qeverisë siriane, duke thënë se “do të ishte ironike, nëse jo edhe për shumë vite duke i djegur me gaz, duke i vrarë, duke qenë përgjegjës për shumë nga vuajtjet që janë detyruar të durojnë.
Burimi: The Guardian
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Më shumë se 1200 të vdekur nga tërmeti që tronditi Turqinë dhe Sirinë!
