MENU
klinika

Analiza/ Kriza e energjisë

Si ndikoi ndihma që Evropa u dha familjeve dhe bizneseve

07.03.2023 - 21:00

Bashkimi Evropian po shpenzon shumë për subvencionimin e lëndëve djegëse fosile. Ky duket të jetë mendimi i disa prej industrialistëve më të mëdhenj në bllok. Por nuk janë subvencione të drejtpërdrejta për të cilat po flasin këta industrialistë. Është ndihma energjetike që qeveritë u dhanë familjeve dhe bizneseve në përgjigje të krizës. Dhe kjo ndihmë, sipas drejtuesve të biznesit, duhet të ndryshojë. “Ekziston një nevojë urgjente për të reduktuar varësinë nga këto lëndë djegëse të rënda me karbon dhe për të adresuar joefikasitetin në përdorimin e energjisë,” tha kreu evropian i Schneider Electric për Financial Times së fundmi pasi pranoi se ndihma financiare ishte e nevojshme për familjet në vështirësi.

“Nuk po i kushtohet vëmendje e mjaftueshme horizontit pesë deri në tetë vjeçar,” tha kryetari i Titan Cement, Dimitri Papalexopoulos, për FT, duke vënë në dukje ndihma që qeveritë evropiane shpërndanë midis familjeve dhe bizneseve nuk ishte një zgjidhje e qëndrueshme për problemi energjetik i bllokut.

Në të vërtetë, Bashkimi Evropian ka shpenzuar më shumë se 700 miliardë dollarë për të mbrojtur familjet dhe bizneset nga kriza më e keqe e energjisë që nga fillimi i krizës. Për shkak se shumica e mbrojtjes mori formën e subvencionimit të faturave të karburantit dhe energjisë elektrike, dhe pjesa më e madhe e asaj energjie elektrike prodhohej nga lëndët djegëse fosile, kështu që në mënyrë efektive subvencionet mund të shiheshin si subvencione për lëndët djegëse fosile.

Qasja tërhoqi kritika që në fillim, gjithashtu, me disa vëzhgues që argumentuan se e gjithë kjo lloj ndihme do të bënte ishte të stimulonte më shumë kërkesë për lëndë djegëse fosile në një kohë kur nuk kishte sasi të mjaftueshme të të njëjtave lëndë djegëse fosile. BE-ja u përgjigj me një mandat për konsum më të ulët të gazit.

Tani, drejtuesit e korporatave duket se po bëjnë thirrje për një hap të mëtejshëm në të njëjtin drejtim: reduktimin e kërkesës për lëndë djegëse fosile.

“Ne nuk mund të vazhdojmë të kemi subvencione të përgjithësuara për energjinë,” sipas Simone Tagliapietra nga instituti i mendimit për energjinë me qendër në Bruksel, Bruegel. “Të gjitha qeveritë duhet të synojnë vetëm konsumatorët vulnerabël dhe t’i stimulojnë ata që të blejnë. Kjo do ta ndihmojë strukturorisht Evropën të dalë nga kjo situatë në planin afatgjatë.”

Natyra e stimujve të tillë është diskutuar për vite me radhë, por në realitet, më së shpeshti ka marrë formën e subvencioneve direkte për energjinë e rinovueshme dhe EV. Duket se, sipas industrialistëve të Evropës, qeveria e bllokut duhet të shpërndajë më shumë prej tyre në mënyrë që të përshpejtojë kalimin drejt energjisë me karbon të ulët.

Padurimi me të cilin këta drejtues biznesi po bëjnë thirrje për përshpejtim në zero neto mund të duket paksa i çuditshëm. Bizneset në Bashkimin Evropian kanë pësuar rritje të kostove të energjisë për shkak të krizës së bashku me çmimet e larta të lejeve të karbonit, të cilat kanë ndikuar në konkurrencën e tyre, sipas vetë botës së biznesit.

Rregulloret dhe skema e tregtimit të emetimeve i kanë detyruar bizneset evropiane të gjelbërojnë, megjithatë, edhe në kurriz të konkurrencës më të ulët dhe operacioneve më të kushtueshme. Ndoshta drejtuesit e biznesit thjesht duan të përhapin pak dhimbjen. Ose merrni më shumë subvencione për të gjelbëruar më tej.

Çmimi i dioksidit të karbonit në tregun e tregtisë së emetimeve të BE-së arriti në 100 euro muajin e kaluar për herë të parë ndonjëherë. Aktivistët e tranzicionit përshëndetën zhvillimin pasi shumë prej tyre argumentojnë se e vetmja mënyrë për t’i bërë bizneset të dekarbonizohen është t’u kushtohet shumë emetimit të dioksidit të karbonit. Bizneset mund të kenë pasur një reagim disi ndryshe ndaj lajmit. Dhe këto thirrje nga bota e biznesit për të shkatërruar kërkesën për naftë dhe gaz mund të jenë një vazhdimësi e këtij reagimi.

Tani për tani, pjesa më e madhe e barrës së dekarbonizimit të krijuar nga BE-ja bie mbi supet e botës së biznesit. Bizneset duhet të paguajnë për çdo ton karbon që emetojnë. Familjet marrin subvencione për vendosjen e paneleve diellore në çati ose blerjen e një EV. Prandaj, shpërndarja e kësaj barre nuk është aspak e drejtë, kështu që pritej që bota e biznesit të fillonte të bënte zhurmë në një moment.

Me drejtësi, BE-ja po diskuton më shumë subvencione për energjinë e gjelbër – si përgjigje ndaj Aktit të Reduktimit të Inflacionit të Bidenit, i cili erdhi si një surprizë e madhe për qeveritë evropiane. Kritikat nga liderët e BE-së, veçanërisht presidenti i Francës Emmanuel Macron, thanë se IRA është e padrejtë, ajo do të çojë biznesin nga Evropa në SHBA dhe në fund mund të “copëzojë Perëndimin”.

Megjithatë, IRA nxiti burokratët e Brukselit në veprim dhe tani Komisioni nuk po punon më për subvencione për dekarbonizimin, si dhe për një kuadër rregullator më të dobët për projektet me karbon të ulët – diçka që bota e biznesit ka kërkuar.

/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “OilPrice.com