Gjysmëpërçuesit kanë lejuar Tajvanin të luajë një rol parësor në arenën gjeopolitike botërore. Taipei prodhon 60% të të gjithë gjysmëpërçuesvenë botë, 90% të më të avancuarve. Në vitin 2017, tre kompanitë kryesore tajvaneze, Taiëan Semiconductor Manufacturing Co. (TSMC), United Microelectronics Corp (UMC) dhe Poëerchip Technology Co), përbënin vetëm 70 përqind të prodhimit global të qarkut të integruar. Shifra mbresëlënëse, të cilat nuk mund të mos përjashtohen nga tensionet që përfshijnë ishullin, Kinën dhe Shtetet e Bashkuara. Gjithashtu për shkak se, nëse do të shpërthente një luftë midis tre aktorëve të përmendur, në atë moment sektori do të rrënohej, me pasoja të mëdha për të gjithë zinxhirin e furnizimit në botë. Nuk është rastësi që kryeministri japonez Fumio Kishida, me rastin e G7 në Hiroshima, ftoi krerët e mëdhenj të kompanive gjysmëpërçuese botërore, nga Intel në TSMC, nga IBM tek Samsung për të investuar në objekte të reja prodhimi dhe kërkimi në Japoni në mënyrë që të mbyllen zinxhirët e furnizimit me çipa. Shumë e rrezikshme, përsërisin disa analistë, për të lënë zemrën e kësaj industrie në një vend që është vazhdimisht nën kontroll, siç është Tajvani. Pyetja miliona dollarëshe ka qenë e njëjta prej muajsh tani: çfarë mund të ndodhë me gjysmëpërçuesit, nëse Kina duhet të nisë një ofensivë ushtarake në një përpjekje për të ri-aneksuar de fakto atë që Pekini e konsideron si një “provincë rebele”? Ndjesitë nuk janë aspak të mira. Por do të duhej shumë më pak se çdo dëm për kompanitë strategjike tajvaneze – për shembull një bllokadë tregtare e zbatuar nga Pekini rreth ishullit – për ta bërë të gjithë botën të shkretohet, duke e privuar atë nga patate të skuqura të nevojshme për të mbajtur jetën e përditshme.
E ardhmja e gjysmëpërçuesve të Tajvanit
Pikërisht për shkak të shkëndijave gjeopolitike mes SHBA-së dhe Kinës, TSMC, kompania më e madhe gjysmëpërçuese në botë ka filluar të shikojë përreth. Kompania është në procesin e hapjes së dy fabrikave të mëdha në Shtetet e Bashkuara, në Arizona, me vlerë më shumë se 40 miliardë dollarë. Ajo ka konsideruar ndërtimin e një fabrike të dytë në Japoni dhe po konsideron hapjen e një fabrike të parë në Evrop . Nga ky këndvështrim, ekzistojnë dy hije që kërcënojnë gjysmëpërçuesit tajvanezë. Përballë një pushtimi hipotetik kinez, nga njëra anë Pekini mund të marrë kontrollin e çipave të Taipeit dhe të përdorë të gjithë sektorin në mënyrën që dëshiron, madje duke kufizuar ose ndalur eksportet në vendet rivale ndërsa nga ana tjetër, Shtetet e Bashkuara mund të mendojnë paradoksalisht të shkatërrimit të fabrikave tajvaneze të gjysmëpërçuesve, për të mos i lënë të përfundojnë në duart e Dragoit. Sido që të jetë, sigurimi i jetës së Tajvanit, i cili përkon me industrinë e çipave, do të pushonte së ekzistuari.
Tokë e djegur
Shkatërrimi i mundshëm i kompanive tajvaneze të çipave nga SHBA-ja është shumë i pamundur, por i besueshëm. Këshilltar i Sigurisë Kombëtare të SHBA gjatë presidencës së Donald Trump ka thënë në atë kohë se: “Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre nuk do të lejojnë kurrë që ato fabrika të bien në duart e kinezëve,” deklaroi O’Brien marsin e kaluar në Forumin Global të Sigurisë të organizuar nga Qendra Soufan në Doha, Katar, duke krahasuar shkatërrimin e mundshëm të fabrikave të Uashingtonit, ashtu si në Luftën e Dytë Botërore, ku Winston Churchill urdhëroi shkatërrimin e flotës detare franceze pasi Franca u dorëzua në Gjermani. Në çdo rast, tashmë në vitin 2021 Kolegji i Luftës së Ushtrisë Amerikane po arsyetonte mbi hipotezën e tokës së djegur. “Si fillim, Shtetet e Bashkuara dhe Tajvani duhet të zhvillojnë plane për një strategji të synuar për tokën e djegur që do ta bënte Tajvanin jo vetëm jo tërheqës nëse do të merrej me forcë, por edhe krejtësisht të shtrenjtë për t’u mirëmbajtur,” thuhet në artikullin në fjalë . Shkurtimisht, për ish-zyrtarin e lartë të SHBA-së, nëse Kina do të merrte kontrollin e kompanive strategjike të Tajvanit, atëherë Pekini do ta gjente veten duke udhëhequr një lloj “çipi silikoni OPEC ” të ri, që do të vinte të kontrollonte ekonominë botërore. Në atë rast, e ashtuquajtura “mburoja e silikonit” e Tajvanit do të përfundonte duke u shpartalluar : sipas këtij leximi, varësia e Kinës nga gjysmëpërçuesit e Tajvanit nuk do të ishte gjë tjetër veçse linja e shpëtimit të ishullit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Kina po bëhet gjithnjë e më agresive në Paqësor”
