Në raportin e fundit të Freedom House ‘Kombet në Tranzit’, për të katërtin vit radhazi, Serbia nuk u klasifikua si një vend demokratik por si një “regjim kalimtar ose hibrid” në të cilin institucionet demokratike janë të brishta dhe ka sfida të rëndësishme në mbrojtjen e të drejtave politike dhe lirive civile.
Rezultati i demokracisë së Serbisë, të cilin raporti i Freedom House e mat në një shkallë nga 1 deri në 7, nuk ka ndryshuar që nga viti i kaluar kur pati rënien më të madhe dhe qëndron në 3.79.
Serbia është tani një shoqëri në të cilën sundimi i ligjit po forcohet dhe ka ardhur në një pikë, në të cilën vrasësit e gazetarëve do të sillen para drejtësisë, dhe kjo është sigurisht një arritje, tha të martën ambasadori i SHBA-së në Beograd, Christopher Hill. Ai solli në vëmendje rastin e vrasjes së gazetarit Slavko Curuvija, i cili, sipas tij tregon se sa shumë ka avancuar Serbia në vitet e fundit.
Në anën tjetër, të dhënat nga organizata të shumta që monitorojnë të drejtat dhe liritë në mbarë botën, nuk e mbështesin vlerësimin e Hill për përparimin e Serbisë në fushën e sundimit të ligjit.
Kur Partia Progresive Serbe (SNS) erdhi në pushtet në vitin 2012, rezultati mesatar i Serbisë në shkallën e Freedom House ishte 4.36. Në raportin vjetor të kësaj organizate joqeveritare për të drejtat dhe liritë politike, Serbia është klasifikuar si vend i lirë.
Në ndërkohë, Serbia e humbi statusin e një vendi të lirë dhe tani, sipas Freedom House, është në kategorinë e vendeve pjesërisht të lira për shkak të përkeqësimit të kushteve në të cilat zhvillohen zgjedhjet, por edhe për shkak të sulmeve ndaj gazetarëve të pavarur.
Në tetë vitet e fundit, kjo organizatë ndërkombëtare nuk regjistroi përparim në asnjë nga shtatë fushat që monitoron, por vetëm regres, që kur SNS erdhi në pushtet, rezultati i Serbisë në ato shtatë fusha u rishikua deri në dhjetë herë, dhe çdo herë ai ishte ulur.
Për herë të parë që nga viti 2003, Serbia nuk është një shtet demokratik, ky është përfundimi i raportit “Kombet në tranzit”, një dokument në të cilin Freedom House hulumtoi dhe përshkruan mënyrën e qeverisjes në 29 shtete të ish-Bashkimit Sovjetik dhe Lindjes. Evropë.
Në raportin për vitin 2020, Serbia dhe Mali i Zi ishin në kategorinë e “regjimeve kalimtare ose hibride”. Në regjime të tilla, pushteti bazohet në autoritarizëm si pasojë e ndryshimeve jo të plota demokratike.
Serbia gjithashtu ka regres në fushën e lirisë së medias, kështu që në raportin e sivjetëm të Reporterëve pa Kufij të Indeksit Botëror të Lirisë së Shtypit, është renditur në vendin e 91-të, duke rënë nga vendi i 79-të i vitit të kaluar.
Në të njëjtën listë Serbia u rendit e 67-ta në vitin 2014 dhe e 54-ta një vit më parë.Raporti thoshte se korniza ligjore e Serbisë ishte solide, por gazetarët kërcënohen nga presionet politike. Ai vuri në dukje se mediat pro-qeveritare po përhapnin propagandën ruse dhe se Serbia ka rënien më të madhe të vlerësimit në rajonin e Bashkimit Evropian (BE) dhe Ballkanit, një nga 12 pikë.
