Gjatë pandemisë kovid, u ktheva në Belgjikë nga Irlanda vetëm për të zbuluar se e kisha lënë portofolin pas. Pas panikut të zakonshëm, kuptova se nuk do të kisha asnjë problem të blija sende ushqimore ose të bëja pagesa të tjera. Nuk kisha para dhe nuk kisha kartat e mia të kreditit ose debitit – por e kisha portofolin dixhital në smartphone.
Financat e përditshme janë bërë dixhitale në vetëm pak vite. Ka qenë një evolucion gradual por i thellë, i përshpejtuar nga pandemia. Harrove portofolin tënd, si unë? Përdorni telefonin inteligjent ose orën tuaj inteligjente. Ndarja e një faturë? Skanoni një kod QR në telefonin e një miku për t’i paguar. Blini online? Zgjidhni nga një mori opsionesh të ndryshme për të paguar.
Por ndërsa bëjmë pagesa duke përdorur kuletat tona dixhitale, ajo që nuk kemi ende është një formë dixhitale e parave të gatshme. Kjo do të thotë diçka që mund të përdoret ashtu si paratë e gatshme sot: kurs ligjor, që mund të pranohet kudo dhe që mund të këmbehet një për një me para fizike.
Ekzistojnë forma të ndryshme të kriptos: kriptomonedha të decentralizuara, si bitcoin, ose të ashtuquajturat stablecoin, si tether, me një vlerë që zakonisht lidhet me dollarin amerikan. Por viti i kaluar ka treguar qartë se kripto-ja është e paqëndrueshme dhe, ndryshe nga paratë e gatshme ose euro dixhitale, nuk mbështetet nga një bankë qendrore.
Bankat qendrore në mbarë botën, përfshirë Bankën Qendrore Evropiane, e cila po heton një euro të mundshme dixhitale, po kërkojnë të emetojnë monedhat e tyre dixhitale. Ata po bëjnë pyetje të tilla si si t’i bëjnë ato të funksionojnë, për çfarë mund të përdoren, si të mbrohet privatësia e njerëzve dhe si të sigurohet se politika monetare dhe stabiliteti financiar ruhen.
Krahas kësaj, Komisioni Evropian do të marrë dy vendime kyçe këtë javë. Së pari, një propozim për kursin ligjor të parave të gatshme. Ne po ruajmë paratë e gatshme si një formë e pranuar pagese. Por ne gjithashtu duam t’u ofrojmë njerëzve një zgjedhje shtesë. Pra, së dyti, ne do të propozojmë një ligj për të lejuar BQE-në të lëshojë një euro dixhitale, nëse vendos që do të ishte e vlefshme dhe e zbatueshme. Euro dixhitale do të ishte një plotësim i parave të gatshme, jo një zëvendësim.
Ashtu si euro fizike, euro dixhitale mund të përdoret kudo në eurozonë. Do të kishte një funksion të ngjashëm me paratë e gatshme – duke siguruar akses në një formë pagese të besueshme dhe lehtësisht të aksesueshme, por në mënyrë dixhitale. Pra, së pari, do të siguronte që euro të vazhdojë të luajë një rol kyç në jetën tonë.
Së dyti, një euro dixhitale mund të mbështesë përfshirjen financiare. Njerëzit pa llogari bankare ose grupe të tjera vulnerabël mbështeten shumë në para, gjë që mund t’i rrezikojë ata pasi paratë përdoren më pak. Euro dixhitale do t’i jepte të gjithëve një mundësi dixhitale për të paguar – dhe madje mund të përdoret pa një llogari bankare.
Së treti, një monedhë e vetme dixhitale mund të mbështesë inovacionin. Sistemet aktuale të pagesave të Evropës janë kombëtare ose ndërkombëtare – ne nuk kemi opsione vërtet evropiane dhe jemi tepër të varur nga kompani të tilla si Visa, Mastercard ose PayPal.
Pasja e një mënyre të re për të paguar në të gjithë zonën euro do të ndihmonte patjetër konsumatorët. Por do të ndihmonte gjithashtu ofruesit evropianë të shërbimeve financiare, duke i lejuar ata të zgjerojnë zgjidhjet e pagesave në të gjithë tregun e vetëm. Dhe, duke qenë se opsionet ekzistuese të pagesave do të vazhdonin të jenë të disponueshme, kjo nuk do të ndryshonte rolin e bankave tregtare.
E pranoj se disa kanë shqetësime për monedhat dixhitale të bankës qendrore, veçanërisht rreth privatësisë. Por euro dixhitale nuk është një projekt i Big Brother. Mbrojtja e të dhënave do të përfshihej në euron dixhitale sipas dizajnit. Kur paguani, do t’i jepni bankës tuaj të njëjtat informacione si kur përdorni kartën tuaj. Nëse e përdorni atë jashtë linje, për shembull, për pagesat nga personi në person, nuk do të jepnit më shumë informacion sesa bëni kur tërhiqni para në një makinë parash.
Sigurisht, shumë çështje rreth një euro të mundshme dixhitale janë ende për t’u zgjidhur. Faza tjetër e procesit ligjbërës do të jetë amendamentet nga Parlamenti Evropian dhe vendet anëtare të BE-së. Shpresoj se ata do të bëjnë më shumë pyetje dhe do të angazhohen me qytetarët për të adresuar shqetësimet e tyre të mundshme.
Por, në thelb, ne duhet të jemi të përgatitur për të vepruar për të mbajtur aksesin në paratë publike në një botë dixhitale. Nëse nuk do ta bënim këtë propozim, atëherë mund të gjendeshim të varfër.
Veprimi tani mund të ndihmojë në modernizimin e pagesave, duke mbrojtur privatësinë e konsumatorëve dhe duke lejuar ata që dëshirojnë të vazhdojnë të përdorin para të gatshme. Nëse pjesë të tjera të botës prezantojnë monedhat e tyre dixhitale, siç duket se shumë do të bëjnë, ne duhet të ruajmë rëndësinë e euros në nivel ndërkombëtar. Dhe duke vepruar kështu, ne mund të ndihmojmë për të ruajtur stabilitetin e sistemit monetar dhe financiar për brezat e ardhshëm. /Mairead MCguinness
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga “Financial Times“
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Plani marshall europian në veprim”, Shqipëria pjesë e tij
‘Luftë’ për të vendosur standarde 5G
