kspertët franko-gjermanë kanë shpalosur një propozim për reforma të gjera të Bashkimit Evropian, për shkak të presionit në rritje për të pranuar shtete të reja anëtare deri në fund të kësaj dekade. Studimi i titulluar “Navigimi në det të hapur, reformimi dhe zgjerimi i BE-së për shekullin 21” u hartua nga 12 ekspertë nga dy shtetet më të mëdha të Bashkimit, me qëllim ndryshimin e rregullave në mënyrë që të përgatitet BE-ja për pranim të “tre ose më shumë vendeve”. Prandaj, autorët propozojnë një model të Unionit në katër qarqe koncentrike: i pari, “rrethi i brendshëm” (shtetet që duan integrim më të ngushtë në fusha të caktuara); rrethi i dytë, i quajtur thjesht “BE” (Bashkimi ekzistues); rrethi i tretë, “anëtarët e asociuar”, dhe rrethi i katërt “bashkësia politike evropiane” (një komunitet i lirshëm i liderëve evropianë që do të takoheshin dy herë në vit për të diskutuar), shkruan Demostat. Ndër të tjera propozohet vendosja e rregullave shumë më të rrepta për sundimin e ligjit, procedurat e reja të votimit në Këshillin Evropian, si dhe mundësia e rritjes së buxhetit të Unionit. Propozimi i “diferencimit”, pra ndarjes në katër qarqe, nënkupton që “anëtarët e asociuar” të respektojnë parimet e Unionit dhe të jenë pjesë e tregut të vetëm, por që ata nuk gëzojnë të gjitha të drejtat si vende nga rrethi i parë dhe i dytë.
Plani i ri i anëtarësimit
Një koncept i tillë të kujton modelin e “Evropës me dy ose më shumë shpejtësi”, i cili u shfaq në fund të Luftës së Ftohtë, përpara miratimit të Traktatit të Mastrihtit (1993), gjatë diskutimeve për zgjerimin në Evropën Qendrore dhe Lindore, dhe do të thotë se anëtarë të ndryshëm të BE-së mund të integrohen në nivele të ndryshme dhe me ritme të ndryshme. Ministrat francezë dhe gjermanë për Evropën, Laurence Bunn dhe Anna Leermann, prezantuan “hartën e rrugës” më të fundit të mundshme për ministrat nga vendet e tjera anëtare këtë javë në Bruksel. Pritet që krerët e shteteve të Unionit të diskutojnë propozimin në fjalë në një samit joformal të organizuar në Granada muajin e ardhshëm. “Është e qartë se zgjerimi i Unionit shkon paralelisht me reformat e BE-së. Duhet ta fillojmë tani”, u tha Learman gazetarëve në Bruksel. Koha e publikimit të propozimit në fjalë nuk është befasuese, pasi debati për zgjerimin e Unionit u intensifikua këtë verë. Presidenti i Këshillit Evropian, Charles Michel, përmendi vitin 2030 si një afat të mundshëm për pranimin e anëtarëve të rinj, duke vënë në dukje se energjia, tregu i vetëm, mbrojtja dhe siguria do të jenë ndër kriteret kryesore për integrimin “progresiv (gradual)”. në BE. Ekspertët gjermanë dhe francezë saktësojnë në dokument se i ashtuquajturi “komuniteti politik evropian” do të kishte 44 vende anëtare. “Ka mundësi që disa vende jashtë Bashkimit Evropian të mos duan të anëtarësohen si anëtarë me të drejta të plota, ose të mos kenë mundësi ta bëjnë një gjë të tillë, por dëshirojnë të anëtarësohen në një mënyrë tjetër”, shpjegoi Kosta. Studimi franko-gjerman, ndër të tjera, mbron ndryshimin e sistemit të vendimmarrjes pothuajse në të gjitha segmentet e BE-së, sipas të cilit pothuajse në të gjitha fushat vendimet duhet të merren me shumicë të cilësuar, në vend të sistemit aktual të vendimmarrjes unanime. Nëse një skenar i tillë realizohet, shtetet anëtare individuale nuk do të jenë më në gjendje të vënë veton ndaj vendimeve të tilla si ato për futjen e sanksioneve ekonomike, furnizimin me armë ose, për shembull, ndihmën financiare për Ukrainën, siç bëri Hungaria në të kaluarën. Propozimi nënkupton që Parlamenti Evropian do të vazhdojë të ketë maksimum 751 deputetë dhe një reduktim të numrit të komisionerëve të BE-së. Në të njëjtën kohë, propozohet të futen rregulla dukshëm më të rrepta, gjë që justifikohet me nevojën për të mbrojtur vlerat themelore të Unionit, demokracinë dhe sundimin e ligjit. Siç shpjegohet, kjo do të thotë se kandidatët ekzistues për anëtarësim (përfshirë Serbinë) duhet të luftojnë edhe më fort kundër korrupsionit, të zbatojnë reformat në drejtësi dhe të “forcojnë lirinë e medias”, sepse këto vlera janë “seriozisht të kërcënuara”, dhe ato të Vendet e BE-së që shkelin dispozitat që lidhen me sundimin e ligjit do të sanksionohen, gjë që do të nënkuptonte edhe reduktim të fondeve nga buxheti i Unionit.
