Brenda një periudhe rreth 20 mujore, dy luftëra shumë të rënda, me përmasa të pazakonta, tronditën botën. Së pari, në shkurt 2022, pushtimi rus i Ukrainës, një sulm i gjithanshëm ndaj rendit ekzistues botëror.
Dhe më pas, sulmi i paprecedentë terrorist nga Hamasi në Izrael, i cili hapi një tjetër rreth vicioz dhune.
Të dy konfliktet nuk janë të lidhura, kanë dinamika dhe reagime të ndryshme. Në aspektin gjeopolitik, njëri kërkon të shkatërrojë afrimin e Ukrainës me Perëndimin dhe tjetri normalizimin e marrëdhënieve mes Izraelit dhe vendeve arabe.
Megjithatë, pavarësisht dallimeve të tyre, të dy këta “tërmete” të fuqishëm krijojnë çarje që po përhapet në të gjithë hartën shumë përtej epiqendrës së tyre, duke formuar blloqe vendesh që mbështesin njërën ose tjetrën anë.
Një pasqyrë e reagimeve globale ndaj sulmit të Hamasit nga “Le Grand Continent”, një revistë gjeopolitike në disa gjuhë europiane, ofron një pasqyrim global, i cili mund të krahasohet me rezultatin e votimit në Asamblenë e Përgjithshme të OKB-së në mars 2022, për pushtimin rus të Ukrainës.
Nga natyra, natyrisht, kjo rreze e fundit X nuk mund të konsiderohet aq e padiskutueshme sa një votë e OKB-së. Për më tepër, kthesa e ngjarjeve, me përgjigjen e Izraelit që shkaktoi protesta të mëdha mund dhe tashmë ka sjellë variacione dhe ndryshime.
Gjuha diplomatike e përdorur në reagimet e para, megjithatë, lejon një ndarje mjaft të qartë dhe politikisht të rëndësishme midis tre blloqeve: një bllok i dënimit pa mëdyshje të Hamasit, me mbështetje të fortë për Izraelin, një bllok i dytë vendesh që theksojnë thirrjet për de-përshkallëzim dhe një bllok i tretë që mbështet Hamasin.
Natyrisht, as në rastin e Ukrainës dhe as në rastin e Izraelit qëndrimi i Perëndimit nuk është monolit. Kjo ishte e qartë në kakofoninë që karakterizoi BE-në në javën e parë të luftës, përpara se të bashkohej pas qëndrimit se “nuk ka asnjë kontradiktë midis qëndrimit në solidaritet me Izraelin dhe ndërmarrjes së veprimeve për nevojat humanitare të palestinezëve”.
Përgjigja ushtarake e Izraelit, e cila shpesh duket se është në shkelje të qartë të ligjit ndërkombëtar, kritikohet më shumë nga disa.
Nëse vazhdon, mund të kërcënojë kohezionin perëndimor. Tashmë, që në fillim, disa ishin në favor të pezullimit të ndihmës humanitare për palestinezët, ndërsa të tjerët e refuzuan atë.
Dhe në lidhje me krizën ukrainase, në fund të fundit, ka pasur dhe vazhdojnë të ketë mosmarrëveshje ose opinione të ndryshme.
Megjithatë, ka një shkallë të konsiderueshme konvergjence në bllokun perëndimor kundër dy sulmeve ndaj dy demokracive, sado të papërsosura, secila në mënyrën e vet, si dhe dy proceseve me interes për Perëndimin dhe mbi të gjitha për SHBA: afrimi i Ukrainës me Perëndimin dhe normalizimi i marrëdhënieve mes Izraelit dhe vendeve arabe.
Sido që të jetë, kjo shkallë konvergjence është më e qartë dhe më e strukturuar sesa në pole të tjerë aktualë ose potencialë, si BRICS ose i ashtuquajturi Jug Global.
Dhe kriza në Ukrainë dhe kriza në Izrael, megjithatë, nxjerrin në pah dy përçarje në këtë pjesë të botës.
Njëra është gjeopolitike: distanca e këtij grupi nga Turqia (e cila është e lidhur me Perëndimin si anëtare e NATO-s, por as nuk e sanksionon Rusinë dhe as nuk e mbështet Izraelin si pjesa tjetër).
Tjetra, thjesht politike: fërkimet e brendshme midis “shpirtrave” të ndryshëm të së majtës (me të moderuarit më të qartë në lidhje me mbështetjen e tyre për Izraelin dhe Ukrainën, dhe të majtët më të përqendruar në keqtrajtimin e palestinezëve).
Reagimi i Perëndimit ndaj pushtimit rus të Ukrainës është në kontrast me atë të pushtimit amerikan të Irakut dhe kritikat e saj ndaj ekstremeve të Putinit do të krahasohen me qëndrimin e saj ndaj ekstremeve të Izraelit.
Duke parë hartën, një gjë është e sigurt: përçarjet po rriten. Dhe ata që kërkojnë t’i zgjerojnë, duket se mbizotërojnë mbi ata që duan të ndërtojnë ura.
