Fakti që Hungaria është shndërruar në “problematiken” e BE-së, konfirmohet nga dita në ditë. Kryeministri Viktor Orban jo vetëm që ka shkatërruar me sukses institucionet demokratike të vendit të tij, por ai gjithashtu qëndronte i vetëm në bllokimin e ofrimit të ndihmës thelbësore të Bashkimit Evropian për Ukrainën dhe pranimin e Suedisë në NATO. Pra, është joshëse të duash ta heqësh vendin dhe të njohësh Hungarinë e Orbanit për atë që është bërë, një kundërshtar i NATO-s dhe BE-së. Kostot e tolerimit të baticave të kryeministrit sigurisht janë në rritje. Tani Hungaria ka pranuar është kundër që kryeministri holandez Mark Rutte të marrë drejtimin e NATO-s kur posti të lirohet më vonë këtë vit, siç tha të martën Ministri i Jashtëm i vendit Péter Szijjártó. Kundërshtimi nga Budapesti shton pasigurinë rreth një plani pasardhës për postin kryesor në aleancën ushtarake, duke hapur telashe të reja.
Përplasjet me Orban
Një e treta e 31 vendeve anëtare të saj mbeten të pavendosura për mbështetjen e Rutte, i cili ka mbështetjen e SHBA-së për të pasuar Sekretarin e Përgjithshëm në largim, Jens Stoltenberg, siç raportohet nga POLITICO. “Ne sigurisht nuk mund të mbështesim zgjedhjen e një personi në postin e sekretarit të përgjithshëm të NATO-s, i cili më parë donte të gjunjëzonte Hungarinë,” tha Szijjártó. Në vitin 2021, Rutte denoncoi legjislacionin e ri anti-LGBT të prezantuar nga kryeministri hungarez Viktor Orbán, duke thënë se vendi “nuk ka më punë të jetë në Bashkimin Evropian”. “Qëllimi afatgjatë është gjunjëzimi i Hungarisë për këtë çështje,” tha ai. Vërejtjet e Szijjártó vijnë disa ditë përpara se Orbán të takohet me Donald Trump në SHBA.
“Drita jeshile” nga SHBA
Londra, Parisi dhe Berlini janë zotuar gjithashtu të mbështesin ofertën e Rutte në NATO. Me një reputacion si një “pëshpëritës i Trump” , Rutte do të shihej si një homolog ideal në disa qarqe në rast se ish-presidenti skeptik ndaj NATO-s fiton zgjedhjet në SHBA në nëntor. Një grup vendesh të krahut lindor afër kufirit rus gjithashtu mbeten jo të bindur për ofertën e Rutte – por për arsye të ndryshme. Vendet baltike janë të pakënaqur për mungesën e angazhimit të Rutte për shpenzimet holandeze të mbrojtjes, ndërsa presidenti rumun Klaus Iohannis është i pakënaqur me rezistencën e gjatë të Holandës ndaj bashkimit të vendit të tij në zonën Shengen. Muajin e kaluar, Iohannis u tha aleatëve se kishte vendosur të sfidonte Rutte.
Kundërshtarët
Megjithatë, anëtarët e tjerë të NATO-s mund të mos duan të zgjedhin sërish një holandez, pasi NATO ka pasur tashmë tre krerët e mëparshëm nga ky vend. Për më tepër, pavarësisht se ka dhuruar bujarisht për Ukrainën, shifrat e tmerrshme të vendit të tij për shpenzimet e mbrojtjes, vetëm 1.7 përqind e PBB-së në 2023-n, nuk e favorizojnë Rutte. Politikani ka marrë reagimet e para pozitive nga zyrtarët perëndimorë pasi ka shpallur interesimin e tij për këtë post, thotë “Politico”. Kreu i qeverisë holandeze mund të marrë mbështetje të gjerë, thanë tre zyrtarë të lartë evropianë. “Rutte sjell avantazhin e të qenit një politikan me shumë përvojë. Ai mund të shihet nga vendet më të mëdha anëtare si një zgjidhje e mirë kompromisi,” tha Ben Schreer, drejtor ekzekutiv i zyrës në Berlin të Institutit Ndërkombëtar për Studime Strategjike.
Sfida kryesore
Megjithatë, nëse ia del të zgjidhet, ish-presidenti amerikan Donald Trump mund të jetë sfida kryesore, duke marrë parasysh edhe që kohët e fundit vuri edhe një herë në pikëpyetje angazhimin e tij për mbrojtjen e aleatëve të NATO-s. Trump mori kritika të ashpra nga zyrtarët perëndimorë në fillim të këtij muaji për sugjerimin se ai nuk do të mbronte vendet që dështojnë të përmbushin objektivat e shpenzimeve të mbrojtjes të aleancës dhe madje do të inkurajonte Rusinë t’i sulmonte ato. Por Mark Rutte, i parë tashmë si kandidati kryesor për postin kryesor të NATO-s, tha të se Evropa duhet të “ndalojë ankesat” për Trump dhe në vend të kësaj të fokusohet në atë që ai mund të bëjë për Ukrainën. “Ne duhet të punojmë me këdo që është në pistën e vallëzimit,” tha Mark Rutte pak javë më parë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është Edi Rama pjesë e garës për të zëvendësuar Jens Stoltenberg?
