Që nga rënia e Bashkimit Sovjetik në dhjetor 1991, Rusia pothuajse vazhdimisht ka zhvilluar – ose të paktën provokuar, luftëra kundër fqinjëve të saj. I pari nga këto konflikte erdhi pak më shumë se dy muaj pas rënies së perandorisë sovjetike, përkatësisht në fillim të marsit 1992 në ish-republikën e vogël sovjetike të Moldavisë. Dy vjet më parë, separatistët pro-Moskës në Transnistria, një rrip i hollë toke në bregun lindor të lumit Dniestër në Moldavinë lindore, shpallën një republikë nën pretekstin e mbrojtjes së rusëve dhe gjuhës ruse. Deri më sot, ajo nuk është njohur nga asnjë vend në botë. Armiqësitë jashtëzakonisht të përgjakshme në pranverën e vitit 1992 zgjatën vetëm disa muaj. Por trupat ruse janë stacionuar në Transnistri që nga ajo kohë, pavarësisht faktit se Kremlini nënshkroi një marrëveshje që premtonte t’i tërheqë ato 25 vjet më parë. Së fundmi, tensionet janë rikthyer, ashtu si edhe çështja, në vëmendjen e mediave dhe autoriteteve ndëkombëtare, ku kudo përfitet skenari i frikshëm, në të cilin Moldavia është “Ukraina e dytë.
Sulmi i Moskës
Në ditën e fitores në zgjedhje, Vladimir Putin provoi sërish në Transnistria. Një dron kamikaz shkatërroi një helikopter në një pistë në Tiraspol, kryeqyteti i republikës së vetëshpallur besnike ndaj Moskës. Një video u publikua nga autoritetet separatiste dhe kanalet propagandistike të Kremlinit dhe autoritetet pro-ruse nuk ngurruan të flisnin për një sulm nga forcat ukrainase. Sipas Tiraspol, në fakt, avioni i drejtuar nga distanca që u përplas me mjetin ushtarak erdhi nga rajoni i afërt dhe kufitar i Odessa. Modus operandi do të ishte ai i forcave ukrainase që prej muajsh përdorin dronët kamikaze si armë luftarake në fushën e betejës. Sulmi misterioz, siç shkruan gazeta italiane La Repubblica, do të kishte ndodhur në një bazë ushtarake në periferi të Tiraspolit dhe nuk do të ishte gjë tjetër veçse një flamur fals, një inskenim i krijuar nga shërbimet sekrete ruse ose aleatët e tyre separatistë. Një veprim që mund të kishte shkaktuar një përshkallëzim në rajon, i cili prej muajsh është në prag të shpërthimit. Autoritetet moldave dhe inteligjenca ukrainase e përqafuan menjëherë plotësisht tezën e flamurit të rremë. Gjëja kryesore që nuk ishte bindëse ishte gjendja e helikopterit të shkatërruar: i rrëzuar, madje mungonte një dritare në kabinë, shumë e vjetër për t’u konsideruar si objektiv ushtarak.
Lufta e radhës
Në fakt, në pranverën e vitit 2022 dy sulme të tjera kundër po aq zyrave institucionale kishin lënë më shumë se një të dyshuar. Kjo tezë bëhet edhe më e fortë pas tensioneve të javëve të fundit. Ndërsa parlamenti separatist votoi unanimisht një mocion që bën thirrje për mbrojtjen e Putinit dhe forcave të Ushtrisë së Kuqe, Franca e Emmanuel Macron njoftoi dërgimin e një kontigjenti ushtarak në Moldavi, një vend që nuk është pjesë e BE-së dhe NATO-s. Një veprim që rrit më tej tensionin duke pasur parasysh praninë e njëkohshme në Transnistri të një task force ruse prej më shumë se dy mijë ushtarësh. Dhe kush e di nëse tani Putini, pas dy vitesh inaktiviteti të qëllimshëm në zonë dhe duke pasur parasysh peshën gjithnjë në rënie që kanë konfliktet evropiane për Shtëpinë e Bardhë dhe fushatën elektorale të SHBA-së, do të zgjedhë ta transformojë rajonin në një front të ri në përballjen e tij me Perëndimin.
“Ukraina e dytë”
Nga një këndvështrim politik, Moldavia është po aq e humbur ndaj Rusisë sa edhe Ukraina. Dhjetorin e kaluar, BE-ja vendosi të hapë negociatat e pranimit me Moldavinë. Shumica e moldavëve janë pro-Evropës, shumë prej tyre kanë pasaporta rumune, dhe për rrjedhojë të BE-së, dhe qindra mijëra punojnë në vendet e BE-së. Megjithatë, lufta hibride e Moskës kundër vendit tregon se ajo ende nuk ka hequr dorë nga pretendimi i saj ndaj Moldavisë dhe do ta sulmonte atë nëse rrethanat ishin të përshtatshme.Zgjedhjet presidenciale dhe një referendum për pranimin e vendit në BE do të mbahen këtë vjeshtë. Sipas ministrit të jashtëm moldav Mihai Popsoi, autoritetet “po shohin tashmë përpjekje për të destabilizuar situatën ” në vend.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
