Kërcënimet e Trump më në fund duket se i ka inkurajuar evropianët e dobët të qëndrojnë në këmbët e tyre
Kanë mbetur edhe disa muaj para zgjedhjeve presidenciale në SHBA, por tashmë është evidente se Donald Trump ka bërë arritjen e jashtëzakonshme për të shpëtuar NATO-n nga vetja e saj.
Me gjithë bujën që do të shoqërojë festimet për të shënuar 75-vjetorin e formimit të aleancës, që bie sot, janë ngritur dyshime serioze për aftësinë e NATO-s për të vazhduar përmbushjen e detyrimit të saj themelor, domethënë për të ruajtur paqen në Evropë.
Ndërsa aleanca ka demonstruar vendosmëri të lavdërueshme në ruajtjen e mbështetjes së saj për Ukrainën pas pushtimit të paprovokuar të Rusisë në shkurt 2022, gatishmëria e shteteve anëtare – veçanërisht në Evropë – për të siguruar masa adekuate për mbrojtjen e tyre ka krijuar shumë polemika.
Kjo është veçanërisht e vërtetë në SHBA, të cilat kanë dhënë kontributin më të madh ushtarak për NATO-n që nga krijimi i aleancës në Uashington më 4 prill 1949, dhe është bërë gjithnjë e më i frustruar nga ngurrimi i shumë fuqive evropiane për të paguar pjesën e tyre të drejtë.
Është një shqetësim që Trump përdori për të qortuar liderët evropianë, veçanërisht kancelaren e atëhershme gjermane, Angela Merkel, gjatë mandatit të tij të parë në detyrë. Përpjekja e tij e vazhdueshme se Evropa duhet të bëjë më shumë për të përmbushur angazhimet e saj të shpenzimeve ndaj NATO-s, madje ka bërë që disa liderë të NATO-s të kenë frikë se Uashingtoni mund të tërhiqet krejtësisht nga aleanca nëse ish-presidenti ia del mbanë në ofertën e tij për rizgjedhje në nëntor.
Shqetësimet rreth angazhimit të Uashingtonit ndaj NATO-s nuk u ndihmuan nga komenti provokues i Trump, i bërë në një tubim elektoral në shkurt, se ai do të “inkurajonte” Rusinë të sulmonte çdo anëtar që ai konsideronte se po dështon në përmbushjen e detyrimeve të saj. Trump më vonë u përpoq të qetësonte aleatët e Amerikës në një intervistë të fundit me Nigel Farage në GB News, duke deklaruar se SHBA do të ruante anëtarësimin e saj në NATO “100 për qind” nëse ai fiton një mandat të dytë – por vetëm për aq kohë sa evropianët “e trajtojnë Amerikën në mënyrë të drejtë. “.
Përpara se të hidhet një votim në zgjedhjet në SHBA, kërkesa e vazhdueshme e Trump që të gjitha vendet anëtare të NATO-s duhet të plotësojnë kërkesën minimale për të shpenzuar 2 për qind të PBB-së për mbrojtjen duket se ka pasur një efekt të dobishëm për kancelaritë e Evropës. Dhjetë vjet më parë, vetëm tre vende të NATO-s arritën shifrën 2 për qind; ky numër tani pritet të rritet në 18 deri në kohën kur udhëheqësit e aleancës të mblidhen në Uashington në korrik. 14 vendet e mbetura të organizatës prej 32 anëtarësh – përfshirë Kanadanë, Italinë dhe Spanjën – do të përballen me presion të fortë për të shkelur vijën.
Në një moment kur siguria e Evropës po përballet me kërcënimin e saj më të rëndë që nga fundi i Luftës së Ftohtë për shkak të ambicieve revanshiste të presidentit rus Vladimir Putin, ajo thotë shumë për cilësitë e dobëta të lidershipit të brezit të sotëm të politikanëve evropianë që mund të ketë qenë perspektiva e rizgjedhjes së Trump që i detyroi ata të vepronin.
Aftësia e NATO-s për të dalë fitimtare nga Lufta e Ftohtë, me rënien e Perdes së Hekurt në 1989, i detyrohej shumë vullnetit të politikanëve në të dy anët e Atlantikut për të mbështetur shpenzimet e duhura të mbrojtjes, të cilat mesatarisht mesatarisht ishin më shumë se 3 për qind të PBB-së.
Tashmë ka shenja inkurajuese që të paktën disa shtete evropiane e pranojnë rëndësinë e investimit më shumë në mbrojtje, me ato, si Polonia, që e gjejnë veten drejtpërdrejt në pikën e pikës së Putinit, duke rritur shpenzimet mbi 3 për qind. Ndërkohë, si Suedia ashtu edhe Finlanda, rekrutët e fundit të aleancës, kanë treguar përkushtimin e tyre ndaj aleatëve të tyre të rinj duke autorizuar rritje të konsiderueshme në shpenzimet ushtarake shumë përtej pragut prej 2 për qind.
Një tjetër shenjë pozitive që evropianët më në fund po e pranojnë nevojën për të bërë më shumë për të mbrojtur sigurinë e tyre është propozimi i fundit për të bërë marrëveshjet e tyre të financimit për përpjekjet e luftës të Ukrainës.
Ideja e krijimit të një “fondi besimi” të dedikuar të NATO-s është krijuar për t’u mundësuar anëtarëve evropianë të NATO-s që të vazhdojnë të mbështesin Kievin edhe nëse Trump fiton rizgjedhjen. Trump dhe aleatët e tij kanë qenë kritikë ndaj asaj që ata e shohin si qasjen e “çekut bosh” të administratës Biden për të mbështetur ukrainasit. Siç tha me nënvlerësim mjeshtëror sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, krijimi i një strukture të tillë financimi për NATO-n do ta “mbronte atë kundër erërave të ndryshimeve politike”.
Pavarësisht nëse rizgjedhja e Trump do të ndikonte vërtet negativisht në mbështetjen për Kievin, fakti i thjeshtë që liderët evropianë mund të shqyrtojnë opsionet alternative është padyshim një hap në drejtimin e duhur. Konflikti i Ukrainës është, në fund të fundit, një luftë evropiane, një luftë që potencialisht ka implikime shumë më serioze për sigurinë e ardhshme të Evropës sesa për Shtetet e Bashkuara.
Dhe sigurisht që është një përmirësim i madh në obsesionin e gjatë të disa liderëve evropianë, veçanërisht në Gjermani dhe Francë, për krijimin e një Force Evropiane të Mbrojtjes që mund të vepronte në mënyrë të pavarur nga NATO.
Krijimi i një organi të tillë të udhëhequr nga BE-ja jo vetëm që nuk do të ishte në përputhje me fuqinë e zjarrit jashtëzakonisht superiore ushtarake të Rusisë. Kjo do të minonte plotësisht shtyllat themelore të bashkëpunimit transatlantik që kanë rezultuar kaq të suksesshme në ruajtjen e paqes në Evropë për 75 vjet./ The Telegraph
