Disa vite më parë, Macron e diagnostikoi NATO-n si “të vdekur”. Ishte viti 2019: tre vjet më vonë pushtimi rus i Ukrainës ndryshoi gjithçka dhe filloi nxitimi për ta vendosur veten nën mbrojtjen e Aleancës me qendër Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Jo vetëm në teatrin e Atlantikut të Veriut dhe Evropës: pasi Argjentina e Javier Mileit së fundmi ka trokitur në dyert e Brukselit. Dhe përsëri që nga fundi i Luftës së Ftohtë, vendet e Paktit Atlantik e kanë gjetur veten përballë dilemës së zakonshme: jashtë zonës apo jashtë biznesit: Bëhuni një agjenci globale e sigurisë ose dilni nga biznesi. Dhe kërkesa për siguri, e garantuar nga NATO, po bëhet një temë gjithnjë e më qendrore në politikën ndërkombëtare.
Learn more
Argjentina në NATO?
Më 18 prill, ministri argjentinas i Mbrojtjes Luis Petri shkoi në Bruksel për të kërkuar që Argjentina të konsiderohet një “partner global” i NATO-s. Kthesa pro-perëndimore e Javier Milei-t është thelluar, pasi ka nisur mandatin e tij me një udhëtim në Izrael dhe me tërheqjen e anëtarësimit të Brics-it të vendosur nga qeveria e mëparshme. Lidhur me marrëdhëniet e NATO-s me vendet jashtë zonës së Atlantikut të Veriut, që është territori të cilit i referohet traktati, statusi i “partnerit global” deri më tani i është dhënë në rajon Kolumbisë vetëm në vitin 2018. Përveç Afganistanit, i pezulluar pas Talibanët rifituan pushtetin, e ka edhe Australia, Iraku, Japonia, Mongolia, Zelanda e Re, Pakistani dhe Koreja e Jugut.
Learn more
NATO në Lindjen e Mesme
Në qershor 2022, Izraeli kishte njoftuar lindjen e një Aleance të Mbrojtjes Ajrore të Lindjes së Mesme (MEAD), e cila tani do të kishte pagëzimin e saj të zjarrit, duke kapur 99% të 170 dronëve dhe rreth 150 raketa të lëshuara në Izrael. Edhe para kësaj, në vitin 2020 ishte Trump ai që propozoi zgjerimin e NATO-s në Lindjen e Mesme. Në fakt kishte Marrëveshjet e Abrahamit, me paqen midis Izraelit dhe Bahreinit dhe Izraelit dhe Emirateve të Bashkuara Arabe. Dhe gjithashtu kalimi i Izraelit nga përgjegjësia e Eucom, komanda e unifikuar e SHBA për Evropën, Rusinë dhe Kaukazin, në atë të Centcom, e cila në vend të kësaj operon në Lindjen e Mesme, Azinë Qendrore. Edhe në mobilizimin e 13-14 prillit ka vende si Katari dhe Arabia Saudite që bashkëpunuan me kusht që të mos e bënin të njohur dhe të tjera si Jordania që e bëri të ditur por duke shpjeguar se donin vetëm të mbronin hapësirën e saj ajrore. Shkurtimisht, kërcënimi iranian na shtyn të krijojmë këtë NATO de facto të Lindjes së Mesme, por mungesa e normalizimit midis vendeve arabe dhe Izraelit e mban atë joformale. Para takimit me Netanyahun, ai shpjegoi se për të siguruar mbrojtjen e Izraelit në mënyrën më të mirë të mundshme, Franca do të përpiqet të qëndrojë në kontakt me vendet e tjera të rajonit. Kjo gjithashtu tingëllon më shumë si NATO informale.
Zgjerimi i aleancës
Fantazma e Ukrainës në NATO u përdor nga Putini për të justifikuar luftën. Në realitet, vetë fakti i mospasjes së kufijve të sigurt pas pushtimit rus në Krime dhe Donbas e bëri të pamundur hyrjen e Ukrainës në NATO. Megjithatë, një zgjidhje që po luhet për të arritur një armëpushim është se Ukraina mund të kompensohet me një pranim për humbjen e 20% të territorit të pushtuar nga Rusia. Efekti paradoksal i luftës i justifikuar nga Putini pikërisht për të shmangur zgjerimin e NATO-s. Finlanda hyri qysh më 4 prill 2023. Për Suedinë ishte më e ndërlikuar, pasi azili i dhënë për përfaqësuesit kurdë provokoi veton turke. Më pas situata u zgjidh edhe atje dhe hyrja u bë më 11 mars. Nga ana tjetër, Turqia është padyshim një vend i ndryshëm nga partnerët e tjerë të NATO-s, vetëm sepse është një vend islamik. Kjo pjesërisht bëhet izolim, por pjesërisht edhe një qëndrim për të luajtur në tavolina të shumta. Kjo u pa me luftën në Ukrainë, ku Turqia ndihmoi Rusinë të shmangte sanksionet dhe ndihmoi Ukrainën të rifillonte eksportet në Detin e Zi, si dhe të furnizonte Ukrainën me armë. Por për luftën në Gaza, pozicioni i Erdoganit pro-Hamasit e ka izoluar atë nga vetë bota arabe. Erdogan ka edhe problemin e një dobësimi të reflektuar nga disfata e partisë së tij në zgjedhjet e fundit lokale.
