NATO së fundi kreu stërvitjen e saj më të madhe ushtarake që nga Lufta e Ftohtë, në të cilën morën pjesë trupa nga 14 vende dhe fokusi ishte në mbrojtjen e kufijve evropianë, veçanërisht pranë Rusisë.Me rritjen e tensioneve që nga aneksimi i Krimesë nga Rusia në vitin 2014, NATO ka prioritet përgatitjet e koalicionit për luftë, ndërsa ushtarët nga vendet anëtare duhet të bashkëpunojnë me mjeshtëri në fushën e betejës, shkruan “Wall Street Journal”, e cila vëren se bashkëpunimi brenda NATO-s deri më tani shpesh reflekton tensione dhe dallime. Ka ende shumë sfida për të kapërcyer në përgatitjen për një mbrojtje të mundshme kundër Rusisë, vlerëson gazeta e përditshme. Lajmi i mirë është se NATO po forcohet çdo vit. Alokimet për mbrojtjen e anëtarëve evropianë u rritën, aleatët e rinj Finlanda dhe Suedia u bashkuan dhe së fundmi, më 4 prill, aleanca festoi 75-vjetorin e saj.
Sfidat kryesore
Sfidat kryesore përfshijnë mosmarrëveshjet për zgjerimin dhe përmbushjen e angazhimeve buxhetore. Gara për pasardhjen e Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s, Jens Stoltenberg, është duke u zhvilluar, e cila nxit më tej tensionet e vendeve anëtare të vjetra dhe të reja nga ish-blloku lindor, shkruan “WSJ”. Edhe pse anëtarët e NATO-s janë zotuar të shpenzojnë 2% të PBB-së për mbrojtjen deri në vitin 2014, jo të gjithë e kanë arritur këtë qëllim, gjë që ka shkaktuar kritika nga udhëheqësit e NATO-s. Letonia, e cila u pushtua nga Bashkimi Sovjetik në vitin 1940 dhe nuk fitoi pavarësinë deri në vitin 1991, do të shpenzojë 2.4% të PBB-së së saj për mbrojtjen këtë vit, pjesë e një plani për të arritur 3% në 2027. Kanadaja shpenzon rreth 1.3% të GDP ndaj ushtrisë së saj dhe nuk planifikon të arrijë 2%. Ndërsa vendet perëndimore janë më të shqetësuara për Rusinë, vendet anëtare përgjatë Detit Mesdhe dhe ato në lindje janë të kërcënuara nga migrimi i paligjshëm, terrorizmi dhe konfliktet rajonale.
Vendet më të rrezikuara
NATO e konsideron të pamundur për momentin një pushtim të drejtpërdrejtë rus të një anëtari fqinj, por ka shqetësime se Moska mund të nxisë konflikt në vendet e afërta duke shfrytëzuar tensionet lokale, siç shihet në Ukrainën lindore. Pas aneksimit të Krimesë nga Moska dhe përfshirjes së saj në Ukrainën lindore, anëtarët e NATO-s ranë dakord në vitin 2016 për të mbajtur dislokimet e trupave me rotacion në vendet anëtare të cenueshme lindore, duke i caktuar secilit vend një rol kryesor të mbrojtjes. Mbrojtja e çdo vendi të NATO-s përgjatë kufirit lindor të aleancës udhëhiqet nga një shtet anëtar dhe mbështetet nga të tjerët. Shtetet e Bashkuara drejtuan trupat në Poloni, Gjermani dhe Lituani. Britania e Madhe udhëhoqi në Estoni, Kanadaja në Letoni. Pas pushtimit të Ukrainës në shkurt 2022, NATO forcoi praninë e saj në këto vende dhe vendosi partneritete të reja në Sllovaki, Hungari, Rumani dhe Bullgari. Trupat kroate mbështesin veprimet në Hungari dhe Poloni.
Stërvitjet e pazakonta
Stërvitjet e këtij viti Steadfast Defender, të cilat përfshinin vendndodhje nga Rrethi Arktik deri në Detin e Zi, duke përfshirë 90,000 trupa dhe mjete të ndryshme ushtarake, synonin të përmirësonin ndërveprimin midis aleatëve. Partneritetet e krijuara nga stërvitjet e fundit shënuan një afërsi të konsiderueshme mes tyre. Stërvitja Letoneze, Shigjeta Kristale, është një shembull i dukshëm. Letonia, një vend me një popullsi të konsiderueshme ruse dhe me probleme kufitare me Rusinë dhe Bjellorusinë, kreu stërvitjen duke përfshirë 3,000 trupa nga 14 vende, duke përfshirë Kanadanë, SHBA, Islandën dhe Estoninë. Forcat kanadeze të stacionuara në Letoni janë aktualisht trupat më të mëdha të vendit jashtë shtetit. Prodhimi i pajisjeve ushtarake është një biznes fitimprurës dhe pak vende duan të heqin dorë prej tij. Në Evropë, shumica e vendeve mbrojnë prodhuesit kombëtarë të armëve dhe shpesh konkurrojnë. Pas Luftës së Ftohtë, dallimet teknike nuk kishin rëndësi. Por tani trupat duhet të jenë në gjendje të përdorin pajisjet e njëri-tjetrit dhe të dinë se predhat e një vendi do të mund të qëllohen nga armët e një tjetri.
