Çfarë do të thotë të jesh i vjetër? Në të vërtetë nuk ka një përgjigje të vetme për këtë pyetje, pasi varet nga shumë elemente subjektive. Ndërkohë që disa njerëz që nuk janë mbi 40 vjeç e konsiderojnë veten të moshuar, qoftë për shkak të gjendjes së tyre fizike apo stilit të jetesës, ka njerëz shumë më të moshuar që refuzojnë ta pranojnë këtë etiketim.
Perceptimi i pleqërisë ndryshon ndjeshëm ndërmjet individëve dhe kulturave. Për disa, pleqëria mund të shoqërohet me daljen në pension, rënie fizike ose rënie në aktivitetin social. Për të tjerët, është një periudhë e mundësive të reja dhe rritjes personale, ku përvoja dhe mençuria e grumbulluar janë gjërat kryesore. Ky diversitet në perceptim tregon se pleqëria nuk është thjesht një çështje moshe, por një perceptim social dhe personal.
Për më tepër, faktorë të tillë si shëndeti, mjedisi dhe pritshmëritë personale ndikojnë në mënyrën se si përjetohet dhe perceptohet pleqëria. Ndërsa disa mund të ndihen sikur janë plakur ndërsa përballen me kufizime fizike ose sëmundje, të tjerë vazhdojnë të ndjekin qëllime të reja dhe të mbajnë një sjellje rinore, pavarësisht nga mosha e tyre. Në këtë kuptim, pleqëria është një koncept subjektiv dhe i shumanshëm që ndryshon nga personi në person, duke sfiduar përkufizimet dhe stereotipet strikte që lidhen me moshën e thyer.
Shkenca, në studime të ndryshme, është përpjekur gjithmonë të përcaktojë nëse ka një moshë të saktë në të cilën fillon pleqëria. Në këtë rast, Shkolla e Mjekësisë e Universitetit Stanford, e vendosur në Kaliforni dhe e cilësuar si një nga universitetet më të mira në botë, ka kryer një studim në të cilin e ndajnë procesin e plakjes në tre faza.
Së pari, mosha madhore (mosha 34 deri në 60), pastaj mosha e vonë (60 deri në 78 vjeç) dhe së fundi, pleqëria, e cila zyrtarisht fillon në moshën 78 vjeç. Proteinat e gjakut janë protagonistët e studimit, të cilat zbuluan rolin e tyre vendimtar në plakje. Duke analizuar nivelet e proteinave në më shumë se 4000 pjesëmarrës, studiuesit identifikuan se si këto molekula ndikojnë në aspekte të ndryshme të plakjes, duke ofruar njohuri të reja për shëndetin dhe jetëgjatësinë.
Çfarë mendon OBSH? Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) deklaron se dëmtimet molekulare dhe qelizore të grumbulluara me kalimin e kohës shkaktojnë një përkeqësim gradual të aftësive fizike dhe mendore, domethënë plakjen. Kjo fazë sjell me vete një rrezik në rritje të sëmundjeve dhe përfundimisht sjell edhe vdekjen.
Megjithatë, ky institucion ka një mendim të ndryshëm nga Universiteti i Stanfordit në lidhje me moshën në të cilën mund të fillohet të konsiderohet një person si i moshuar. Sipas OBSH-së, pleqëria fillon në moshën 74-vjeçare.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Çfarë është plakja e qelizave?
