Siç i ka hije traditës italiane të futbollit, Mario Draghi po e ka më të vështirë të sulmojë sesa të mbrohet. Ish-shefi i Bankës Qendrore Evropiane e shpëtoi zonën e euros gjatë krizës së saj të borxhit dhe, si kryeministër, shënoi përgjigjen e vendit të tij ndaj pandemisë. Trajtimi i hendekut të madh të investimeve të Bashkimit Evropian me Shtetet e Bashkuara dhe Kinën do të jetë një lojë ndryshe. Raporti kryesor prej 69 faqesh i Draghit, hap skedën e repër të ardhmen e konkurrencës evropiane është një lexim rrëqethës. BE-ja po rritet 30% më ngadalë se Shtetet e Bashkuara. Kina është një kërcënim në rritje, duke konkurruar drejtpërdrejt me firmat e eurozonës në gati 40% të sektorëve, nga 25% në 2002. Dhe tensionet gjeopolitike në rritje po ngadalësojnë rritjen e tregtisë, e cila përbën gati 45% të PBB-së së Evropës.
Plani i Draghit
Ndërsa popullsia e saj plaket dhe imperativat e gjelbërimit dhe dixhitalizimit të ekonomisë bëhen më urgjente, BE-së do t’i duhet të investojë deri në 800 miliardë euro shtesë në vit vetëm për të vazhduar me rivalët globalë, përfundon Draghi. Me rreth 4.7% të PBB-së, kjo është më shumë se dyfishi i shkallës së Planit Marshall të pasluftës, në krahasim me madhësinë e ekonomisë. Raporti bën thirrje për një strategji industriale në mbarë BE-në e fuqizuar nga kapitali privat dhe publik dhe një burokraci më e përgjegjshme dhe miqësore ndaj biznesit të Brukselit. Qëllimi i fundit është më i arritshmi. Propozimi i Draghit për të inkurajuar bashkimet midis 34 operatorëve të telefonisë celulare të BE-së duke parë aksionet e tregut në mbarë bllokun dhe jo atë kombëtar, është i arsyeshëm.
Pengesat
Megjithatë, do të jetë shumë më e vështirë për të mobilizuar kapitalin privat dhe publik. Biznesi përbën katër të pestat e investimeve të BE-së, por fragmentimi i tregjeve të kapitalit të bllokut dhe mbështetja e tepërt në financimin e bankave po e pengojnë atë. Sektori publik do të duhet të bëjë më shumë, por ai pengohet nga faktorë ekonomikë dhe politikë. Njëmbëdhjetë shtete anëtare, duke përfshirë peshat e rënda si Franca dhe Italia, regjistruan deficite buxhetore për vitin 2023 mbi kufirin e BE-së prej 3% të PBB-së. Dhe madje edhe në vendet ku pozicioni fiskal është më i mirë, si Gjermania dhe Holanda, politikanët hezitojnë të sanksionojnë më shumë “shpenzime të Brukselit”. Për më tepër, dy kryeqytetet më të rëndësishme të bllokut, Berlini dhe Parisi, po përjetojnë trazira politike.
Rreziku për disfatë
Një përsëritje e fondit të rimëkëmbjes së pandemisë prej 800 miliardë eurosh do të ndihmonte dhe Draghi është një fans. Por ai program u financua nga bonot e emetuara nga BE – një largim i vetëm nga kundërshtimi i gjatë i shteteve anëtare ndaj instrumenteve të përbashkëta të borxhit. Nëse Draghi nuk mund t’i bindë kryeqytetet kombëtare se kriza e investimeve në Evropë është po aq shqetësuese sa Covid-19, plani i tij i fundit i sulmit do të rezultojë në disfatë. Bashkimi Evropian ka nevojë për një politikë industriale më të koordinuar, vendime më të shpejta dhe investime masive nëse dëshiron të mbajë ritmin ekonomikisht me Shtetet e Bashkuara dhe Kinën, tha Mario Draghi më 9 shtator në një raport të shumëpritur.
Dy kundërshtarët
Draghi dëshiron më shumë huazim të përbashkët. Duke qenë se është parë gjithmonë si një tabu e madhe, BE-ja e prezantoi atë në një mënyrë të kufizuar gjatë pandemisë Covid për të ndihmuar në pagimin e rimëkëmbjes ekonomike. Por një përsëritje duket të jetë e bllokuar nga një grup vendesh si Gjermania dhe Holanda, të cilat kanë nivele të ulëta borxhi dhe nuk duan të ndalojnë fqinjët e tyre më shumë borxhe. Problemi nuk është teorik. Kishin kaluar më pak se tre orë pasi Draghi përfundoi prezantimin e tij përpara se ministri gjerman i Financave, Christian Lindner të thoshte se “Gjermania nuk do të pajtohet” për huamarrjen e përbashkët.
