Edhe pse pas dy muajsh e gjysmë do të hyjë në Zyrën Ovale të Shtëpisë së Bardhë, tashmë kanë nisur analizat nëse Donald Trump mund të përmbushë premtimet e tij parazgjedhore dhe të sjellë paqe në Ukrainë dhe Lindjen e Mesme. Është domethënëse që askush nuk e përmend termin “vetëm paqe”, sepse, le të jemi realistë, kjo nuk pritet nga Trump. “Këshilltarët e Donald Trump ofrojnë një ngrirje të luftës përgjatë vijës së frontit, konsolidimin e territoreve të pushtuara për Rusinë, një zonë të çmilitarizuar dhe një ndalim të integrimit të Kievit në NATO për 20 vjet,” raportoi Wall Street Journal, duke cituar burime të afërta me president i zgjedhur.
20 vjet pritje
Kështu, këshilltarët e Trump rekomandojnë pa kushte ngrirjen e konfliktit, dorëzimin e afërsisht 20 për qind të territorit të Ukrainës Rusisë dhe “pezullimin e përkohshëm” të përpjekjeve të Kievit për t’u bashkuar me NATO-n. Ekziston gjithashtu një variant në të cilin Ukraina do të premtonte se nuk do të përpiqet të anëtarësohet në NATO për të paktën 20 vjet, dhe në këmbim Shtetet e Bashkuara do të vazhdojnë ta furnizojnë atë me armë. Gjithashtu, pas ngrirjes përgjatë vijës së frontit, propozohet krijimi i një zone të çmilitarizuar prej afërsisht 1200 kilometrash, midis trupave të Ukrainës dhe Federatës Ruse. Tani për tani, nuk është e qartë se kush do ta kontrollojë atë, por po shqyrtohet mundësia e vendosjes së forcave paqeruajtëse pa pjesëmarrjen e trupave amerikane dhe të çdo strukture që ata financojnë, përfshirë OKB-në.
Zona e çmilitarizuar
Ideja e krijimit të një zone të çmilitarizuar në Ukrainë nuk është e re. Propozimi i parë u bë në fillim të konfliktit të armatosur midis Kievit dhe forcave separatiste të mbështetura nga Moska, në shtator 2014 në marrëveshjen e parë të Minskut. Më 12 shkurt 2015, u nënshkrua marrëveshja Minsk 2. Megjithatë, as kjo marrëveshje nuk u zbatua kurrë plotësisht. Numri i viktimave, padyshim, u zvogëlua ndjeshëm dhe nuk pati ofensiva të reja të mëdha, por viktima kishte përsëri çdo ditë, dhe në disa zona luftimet vazhduan sikur të mos ishte nënshkruar asnjë marrëveshje. Propozimet për krijimin e një zone të çmilitarizuar erdhën nga Moska dhe Kievi edhe pas fillimit të pushtimit të gjithanshëm të Vladimir Putin të Ukrainës në fund të shkurtit 2022.
Shembujt
Një zonë e demilitarizuar është një zonë ku traktatet ose marrëveshjet midis shteteve, fuqive ushtarake ose grupeve konfliktuale ndalojnë çdo infrastrukturë, aktivitet ose personel ushtarak. Ngrirja e konflikteve duke krijuar një zonë të çmilitarizuar është një praktikë e vjetër, e cila vërtet mund të çojë në ndërprerjen e konflikteve të armatosura, por shpesh jo armiqësitë dhe gjetjen e një zgjidhjeje përfundimtare të mosmarrëveshjeve dhe vendosjen e paqes së vërtetë. Një shembull i kësaj janë dy zonat më të famshme të çmilitarizuara në botë – ajo në Qipro dhe Zona edhe më e famshme, e famshme Koreane e Çmilitarizuar (DMZ), e cila ndan Korenë e Jugut dhe Korenë e Veriut.
Mësimet nga Qipro
Zona e çmilitarizuar në Qipro u krijua në vitin 1974, kur Turqia pushtoi ishullin, i cili që atëherë është ndarë në dy pjesë. Në pjesën jugore është Republika e Qipros, dhe në pjesën veriore është Republika e vetëshpallur Turke e Qipros Veriore. Vija e demarkacionit që ndan pjesën greke dhe turke të ishullit kalon edhe nga Nikosia, e cila pas rënies së Murit të Berlinit mbeti i vetmi kryeqytet botëror i ndarë në dy pjesë. Edhe pas gjysmë shekulli ndarje dhe dekada negociatash të pasuksesshme, nuk ka zhvillime të mëdha apo shumë optimizëm në lidhje me ribashkimin e ishullit. Raundi i fundit i negociatave dështoi në vitin 2017 dhe më parë grekët qipriotë hodhën poshtë planin e bashkimit të mbështetur nga OKB në një referendum në prill 2004. Zona tampon, shkon nga perëndimi në lindje, me kalime dhe kontrolle kufitare që ndajnë pjesën kryesisht greke qipriote të ishullit nga pjesa turke qipriote e ishullit.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Amerika e Para’ është Amerika në gjendjen më të keqe
“Muajt e ardhshëm, më të vështirët në historinë e BE”
“The Times”: Dilema hamletiane e Zelenskyt
