Historitë për shkëmbimin e territoreve në Kosovë janë bërë sërish aktuale që kur Donald Trump fitoi zgjedhjet në Amerikë, gjatë mandatit të parë të të cilit u përmend një mundësi e tillë si zgjidhje për çështjen e Kosovës. Analistët besojnë se do të jetë e vështirë të ndahet territori, ndonëse presin që administrata Trump të ndryshojë qëndrimin e Uashingtonit ndaj Kosovës. Thashethemet për ndarje të mundshme të Kosovës u nxitën nga Jason Steibuam, ish-shefi i shtabit të kongresmenit amerikan Eliot Engel dhe bashkëautor i raportit për Kosovën. Siç tha ai, administrata e re amerikane e presidentit Donald Trump mund të rikthejë në lojë çështjen e shkëmbimit të territorit ndërmjet Kosovës dhe Serbisë. Meqë ra fjala, Engel, si dhe Steinbaum, janë lobistë shqiptarë në SHBA, por qeveria e Prishtinës deri më tani e ka kundërshtuar fuqishëm këtë ide, shkruan media serbe pranë qeverisë, “Blic”.
Propozimi i Trump
“Donald Trump e konsideron veten negociatorin më të madh në botë. Mendimi im është se ai do të propozojë një shkëmbim territoresh. Dhe ata do të bëjnë presion mbi të dyja palët për ta pranuar atë”, tha Steinbuam. Dhe John Bolton, ish-ambasadori i SHBA-së në Kombet e Bashkuara dhe këshilltar për sigurinë kombëtare në administratën e Presidentit të SHBA Donald Trump në mandatin e tij të parë, tha kohët e fundit se Amerika shpreson se “Beogradi dhe Prishtina mund të gjejnë së bashku një zgjidhje të pranueshme për të dyja palët, duke përfshirë territor shkëmbimi”. Mirëpo, në një situatë ku dialogu ndërmjet Beogradit dhe Prishtinës aktualisht nuk ekziston, dhe në botë po lulëzojnë dy luftëra, është shumë mosmirënjohëse të parashikohet se si dhe deri në çfarë mase do të merret Uashingtoni me çështjen e Kosovës.
Kosova në axhendë
Dushan Janjiç, kryetar i Bordit të Drejtorëve të Forumit për Marrëdhënie Etnike, nuk pret që ndarja e Kosovës të jetë sërish në agjendë. “Mendoj se Trump do të vazhdojë politikën amerikane sipas së cilës Kosova është shtet i pavarur. Me faktin se Trump nuk do të lejojë më blerjen e kohës apo vonimin e formimit të Unionit të Komunave Serbe”, vlerëson Janjiç për “Blic”. Siç thotë ai, administrata e re amerikane nuk do të presë që Prishtina të dalë vullnetare dhe të themelojë ZSO-në. Nëse është e nevojshme, ata do të mbajnë një takim me përfaqësuesit e komunitetit serb dhe do të formojnë Asociacionin. Nuk do të lejojnë asnjë justifikim nga Prishtina. E shohim që Vjosa Osmani tashmë po i përshtatet Trumpit, andaj tha se Prishtina do të mund të zbatojë gjithçka vetëm nëse merr garanci ”, thekson Janjiç.
Ndryshimi i Kushtetutës
Në anën tjetër, Vladan Petrov, profesor i së drejtës kushtetuese, vlerëson se “nga pikëpamja e Kushtetutës serbe, çdo shkëmbim territoresh është diçka që do të duhej të bëhej në një procedurë që do të kërkonte ndryshimin e Kushtetutës” dhe jo vetëm në “Preambulën por edhe në pjesën normative që rregullon se Kosova dhe Metohia është pjesë përbërëse e Serbisë dhe se përfaqëson një bashkësi territoriale autonome”. Siç thotë ai, Serbia do të duhej të organizonte një referendum këshillues nëse administrata amerikane vendos idenë e shkëmbimit të territoreve në tryezë. “Në atë rast do të duhej të mbahej një referendum këshillëdhënës, ku qytetarët do të shprehnin mendimin e tyre për një ide të tillë, gjegjësisht nëse shumica e qytetarëve serbë janë të gatshëm të mbështesin negociatat për këtë. Çështja e ndryshimit të Kushtetutës nuk duhet të jetë e para, por i pari duhet të shkojë referendumi”, tha Petrov për “RT Ballkan”. Ai shton se ideja e ndarjes së Kosovës “sjell me vete nevojën e rishqyrtimit të disa çështjeve të tjera, përkatësisht të çështjes së Rezolutës 1244, e cila garanton sovranitetin e Serbisë në Kosovë, nëse mund të mbetemi në vijën e respektimit të Rezolutës 1244.
