MENU
klinika

The Guardian

Historia befasuese e grushteve të shtetit në Korenë e Jugut

04.12.2024 - 11:43

Koreja e Jugut u bë një demokraci vetëm në fund të viteve 1980 dhe ndërhyrja ushtarake në çështjet civile mbetet një temë sensitive.

Gjatë diktaturave që u shfaqën ndërsa vendi u rindërtua nga shkatërrimi i luftës koreane të viteve 1950-1953, liderët herë pas here shpallën ligjin ushtarak që i lejonte ata të vendosnin ushtarë luftarakë, tanke dhe automjete të blinduara në rrugë ose në vende publike për të parandaluar demonstratat antiqeveritare.

Skena të tilla sot për shumë njerëz janë të paimagjinueshme.

Diktatori Park Chung-hee, i cili sundoi Korenë e Jugut për gati 20 vjet përpara se të vritej nga shefi i tij i spiunazhit në vitin 1979, udhëhoqi disa mijëra trupa në Seul në orët e para të 16 majit 1961, në grushtin e parë të suksesshëm të shtetit.

Gjatë sundimit të tij, ai herë pas here shpalli ligjin ushtarak për të shtypur protestat dhe kritikët e burgjeve.

Më pak se dy muaj pas vdekjes së Park Chung-hee, gjeneralmajor Chun Doo-hwan udhëhoqi tanket dhe trupat në Seul në dhjetor 1979 në grushtin e dytë të suksesshëm të vendit. Vitin tjetër, ai orkestroi një goditje brutale ushtarake ndaj një kryengritjeje pro-demokracisë në qytetin jugor të Gwangju, duke vrarë të paktën 200 njerëz.

Në verën e vitit 1987, protestat masive në rrugë detyruan qeverinë e Chun të pranonte zgjedhjet e drejtpërdrejta presidenciale. Aleati i tij i ushtrisë Roh Tae-woo, i cili i ishte bashkuar grushtit të shtetit të Chun-it në 1979, fitoi zgjedhjet e mbajtura më vonë në 1987 falë kryesisht votave të ndara midis kandidatëve të opozitës liberale.

Vetëm me inaugurimin e Roh më 25 shkurt 1988, pas 40 vjetësh nën forma të ndryshme të sundimit ushtarak-autoritar, dhe me miratimin e kushtetutës së saj të pestë në atë kohë, Koreja e Jugut u bë Republika e Gjashtë aktuale, demokratike.

Një luftë tregtare ka shpërthyer/ Si do të hakmerret Kina

Mandati i dytë i Trump është një kërcënim për botën

Lëshime të mëdha territori dhe largimi nga tryeza e NATO-s

Zbardhet plani i Trump për fundin e luftës Rusi-Ukrainë

Situata e tensionuar politike në Francë

Politico: Qëllimi i Le Pen është dorëheqja e Macron