Ka qenë gjithmonë e ndërlikuar për të formuar qeveritë në sistemet parlamentare shumëpartiake. Por këto ditë, me dobësimin e partive politike në Europë thyejnë dhe me partitë e reja populiste të krahut të djathtë rriten, po bëhet pothuajse e pamundur.
Suedia është shembulli më i mirë për këtë situatë. Një muaj pas zgjedhjeve parlamentare, në të cilën demokratët Suedi të ekstremit të djathtë fituan një pjesë të konsiderueshme të votive, 17.5 për qind, ose 62 vende nga 349, krerët politikë të vendit ende po luftojnë për të formuar një qeveri. Koalicioni i qendrës së majtë, i kryesuar nga Social Demokratët në pushtet, fitoi 144 vende. Aleanca e qendrës së djathtë, e cila udhëhiqet nga moderatorët, fitoi 143 vende. Për të qeverisur në të vërtetë, secila palë do të ketë nevojë për aleatë formalë apo joformalë.
Socialdemokrati Stefan Lofven dhe kreu i moderatorëve, Ulf Kristersson kanë treguar se partitë e tyre do të jenë të gatshme të marrin në konsideratë një kompromis bipartizan në të cilin njëri prej tyre në mënyrë joformale e mbështet tjetrin në një qeveri të pakicës, por të dy palët nuk bien dakord se cila parti do ta udhëheqë atë qeveri, ose se si bashkëpunimi midis tyre mund të funksionojë në praktikë. Ndërkohë, Kristersson ka thënë se partia e tij nuk është e interesuar të bashkëpunojë me demokratët e Suedisë.
Por Tobias Andersson, një anëtar i demokratëve të Suedisë tha të premten se ishte vetëm një çështje kohe përpara se Kristersson ta pranonte fatin e tij. “Ulf është shumë i vetëdijshëm për faktin se ai nuk do të jetë në gjendje të formojë një qeveri pa mbështetjen tonë apo mbështetjen e socialdemokratëve”, tha Andersson..
Por Suedia nuk është e vetmja me këto bllokime politike. Në të gjithë Evropën procesi i formimit të qeverisë po merr gjithnjë e më shumë kohë, tha Jakob-Moritz Eberl, një studiues në Universitetin e Vjenës i cili e ka eksploruar këtë temë. “Ndër të tjera, kjo ka të bëjë me partitë populiste që janë në pushtet” u shpreh më tej ai.
Për shembull, në Holandë, Partia e ekstremit të djathtë fitoi 13 përqind të votave në mars 2017. Pas kësaj, iu deshën 208 ditë për të formuar qeverinë. Për të gjetur një shumicë, u bashkua me tre parti të tjera.
Nuk janë vetëm partitë populiste të krahut të djathtë që po kontribuojnë në të tilla situata:Shumë parti hyjnë në parlament dhe fitojnë një pjesë më të madhe të votave. Në Holandë, për shembull, parlamenti prej 150 vendesh tani përfshin një rekord prej 13 partish.
“Ky është një fenomen i përgjithshëm: sa më i lartë numri i partive që keni në parlament, aq më e vështirë është të arrijnë një koalicion së bashku”, tha Jan Techau, kreu i programit të Europës në Fondin Gjerman Marshall të Shteteve të Bashkuara.
Në fakt, vendet e vetme që i janë shmangur trazirave të mëdha paszgjedhore ishin ato në të cilat një parti e themeluar ishte e gatshme të bënte një partneritet me një parti populiste në rritje.
Në Austri, për shembull, një qeveri mes Partisë Popullore Austriake të qendrës së djathtë të Kancelarit Sebastian Kurz dhe Partisë së Lirisë së ekstremit të djathtë të Austrisë arritën të bien një marrëveshje koalicioni dhjetorin e kaluar, dy muaj pas zgjedhjeve të vendit.
Andersson i demokratëve të Suedisë tha “Ne ende kemi nevojë për disa vite për të legjitimuar, për të normalizuar partinë tonë,”. Deri atëherë, Suedia, si vendet e tjera në Evropë, do të vazhdojë të gjendet në trazira.
Rritja e populistëve ka ngadalësuar procesin e formimit qeveritar në të gjithë Evropën dhe ka rezultuar në koalicione gjithnjë e më të dobëta qeverisëse. Dhe kjo në fund të fundit ushqen mbështetje për partitë populiste.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Suedia, rreziku i ri për Rusinë…
Ç’do të ndodh nëse NATO ‘vdes’ ?
E ardhmja e pasigurtë e Suedisë…
