Neroni është i njohur si perandori që “i binte violinës ndërsa Roma digjej”. Ai ishte përndjekës i të krishterëve, të cilët pasi i kapte i digjte në kopshtin e tij natën për të bërë dritë (kështu thonë në shkrimet e tyre historianët Taciti, Suetoni, dhe Cassius Dio). Historikisht, peridha e Neronit mendohet të ketë qenë kohë pa luftra për Romën, ku arti dhe kultura morën hov zhvillimi. Por vetëm pak burime të mbijetuara e paraqesin Neronin në dritë pozitive, si perandor mjaft popullor mes njerëzve të thjeshtë, veçanërisht në Lindje. Ai njihej, si një nga perandorët më të përgjakshëm e mizorë, që vrau dhe vetë nënën e tij…
Jeta e hershme
Neroni (Lucius Domitius Ahenobarbus), ishte i biri i Gneus Domios Ahenobarbus dhe Agrippina, e cili ishte mbesa e perandorit Augustus. Ai studioi greqisht, filozofi dhe retorikë. Që në moshë shumë të re, nëna e tij, Agripina, e edukoi me mësues të mirë: Senekën dhe Burhusin. Por sapo u çlirua nga ndikimi i tyre, Neroni u shthur dhe u bë ekstravagant. Sjellja e tij e bëri jopopullor.
Pa meritë në fron
Pasi Ahenobarbus vdiq, Agrippina u martua me xhaxhain e saj, perandorin Klaudi. Ajo e bindi atë të emërojë Neronin si pasardhësin e tij dhe jo djalin e tij, Britannicus, dhe ta bënte vajzën e tij, Octavia, gruan e Neronit.
Klaudi vdiq kur ishte 54 vjeç, dhe dyshohet se Agrippina e kishte helmuar atë. Kështu Neroni u emërua Perandori i Romës. Ai mori emrin Nero Klaud Cezar Augustus Germanicus dhe u ngjit në fron në moshën 17-vjeçare.
Ndikimi i nënës
Agrippina u përpoq të ndikonte në sundimin e djalit të saj. Pasi Neroni nuk e pranoi më ndikimin e nënës së tij në çështjet publike dhe private, ajo u zemërua. Ajo filloi të kërkonte që Britannicus, djali i burrit të saj, që ishte ende një i mitur, të bëhej perandor. Megjithatë, Britannicus vdiq papritur dhe besohet se Neroni e helmoi Britannicus. Edhe pasi ai kishte vdekur, Agrippina u përpoq të nxiste publikun kundër Neronit, dhe Neroni e dëboi atë nga pallati i familjes.
Perandori që vrau nënën e tij
Neroni tentoi shumë herë të vriste nënën e tij. Ai përdori pa sukses mënyra shumë të komplikuara, si tavane dhomash që shemben ose anije që mbyten. Në fund ai dërgoi ushtarë në banesën e nënës së tij. Edhe në këtë rast ekstrem, Agripina, e mori situatën në dorë. Ajo tregoi vendin ku vrasësit e saj donin ta godisnin: barkun që kishte mbajtur djalin e saj. Megjithatë, ajo u vra kur ishte 59 vjeç nën komandën e Nero.
Mbretëria e Neronit
Deri në vitin 59, Nero u përshkrua si një udhëheqës bujar dhe i arsyeshëm. Ai eliminoi dënimin kapital, uli taksat dhe skllavet u lejuan të ankoheshin kundër zotërinjve të tyre. Ai iu dha ndihmë qyteteve në krizë.
Megjithatë, publiku romak në fakt e adhuronte Neronin gjatë dhe pas jetës së tij. Ndonëse Neroni persekutoi pakicën e krishterë që më vonë do të dominonte perandorinë dhe do formësonte kujtesën perëndimore, të krishterët ishin pikërisht të tillë: një minoritet. Pjesa tjetër e Romës e adhuronte perandorin.
Vendimet e tij politike inkurajuan ndjekjen e zakoneve helenistike dhe preferencën për rreptësinë romake. Ai krijoi lojëra në stilin grek, madje, ngjitej edhe vetë në skenë, si në Romë, ashtu dhe në Greqi. Mbretërimi i Neronit solli një zhvillim të ri të letërsisë, e cila përpiqej të imitonte shekullin e Augustit.
Një nga perandorët më të përgjakshëm
Neroni ishte një vrasës i pamëshirshëm, duke filluar që me vrasjen e gjysmë-vëllait të tij, me të cilin supozohej të ndante pushtetin. Duke vazhduar me bashkëshorten e tij, Oktavia, të cilën e braktisi për të dashurën Poppaea, dhe më pas e ekzekutoi për tradhti bashkëshortore. Ndoshta për t’i bërë qejfin të dashurës së tij ai vrau dhe nënën e vet, që pas një komploti të shkuar keq për ta mbytur me një varkë, e rrahën për vdekje. Më vonë ai vrau dhe të dashurën pas një çasti zemërimi, ndërkohë që ajo ishte shtatzënë dhe priste fëmijën e tij.
Perandori që i binte violinës, ndërsa Roma digjej
Thuhet se një nga imazhet më mbresëlënëse të mbretërimit të Neronit është kur ai vështronte Romën të pushtuar nga flakët, ndërsa këndonte vargjet e djegies së Trojës. “Zjarri i Madh” filloi në fundin juglindor të Circus Maximus dhe e shkatërroi Romën për 10 ditë, duke djegur 75 për qind të qytetit.
Madje, arkeologët kanë zbuluar një monedhe ari 2 mijëvjeçare, me pamje nga ky moment, perandori Neron që i bie violinës ndërkohë që Roma digjet. Monedha e rrallë u zbulua gjatë një kërkimi në malin e Sionit, në jug të Jerusalemit, nga një ekip i universitetit të Karolinës së Veriut-Charlotte që po gërmonte aty gjatë gjithë verës.
Ishte vetë Neroni që dogji Romën? Historianët nuk kanë rënë ende në të njëjtin mendim lidhur me këtë. U duk se zjarri ishte duke u shuar, kur një vatër e dytë më e fuqishme shpërtheu në kopshtet e një miku të Neronit. Tanimë, perandpri, që duhet të gjente një fajtor, ua hodhi fajin të krishterëve dhe në këtë mënyrë gjeti shkas për persekutimin e parë
Kundërshtimet, arratisja dhe vetëvrasja
Kur ishte 64 vjeç, sundimi i Neronit nisi të shkaktojë polemika, por vëmendja e publikut u devijua nga “Zjarri i Madh”.
Pas kësaj ndodhie, Neroni zhvleftësoi monedhën dhe rivendosi politikat për konfiskimin e pronës në raste të caktuara.
Këto politika të reja rezultuan në komplotin Pisonian, një komplot i formuar nga Gaius Calpurnius Piso, aristokrat, së bashku me kalorës, senatorë, poetë dhe ish-mësuesi i Neronit, Seneca. Ata planifikuan të vrisnin Neronin, mirëpo, plani u zbulua dhe komplotistët udhëheqës, si dhe shumë romakë të tjerë të pasur, u ekzekutuan.
Nga frika se vdekja e tij po afrohej, Neroniu arratis. Ai planifikoi të shkonte në lindje, ku shumë provinca ishin ende besnike ndaj tij, por oficerët e tij refuzuan t’i bindeshin atij. Ai u kthye në pallatin e tij, por rojet dhe miqtë e tij ishin larguar. Ai më në fund mori vesh se Senati e kishte dënuar atë me vdekje dhe kështu vendosi të bënte vetëvrasje. Në pamundësi për të kryer veprën vetë, sekretari i tij, Epaphroditos, e ndihmoi atë. Siç vdiq, Nero u tha të ketë bërtiti: “Çfarë artisti po vdes!” Ai ishte i fundit i dinastisë Julio-Claudian.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Ruzvelt, presidenti që udhëhoqi Amerikën në ditët më “të zeza”…
