Tridhjetë vjet më parë, sovjetikët u tërhoqën, por paqe nuk pati. Le të shpresojmë se këtë here do të ketë…
Që kur trupat e para shkuan në Afganistan në dhjetor të vitit 1979, Bashkimi Sovjetik ishte përpjekur të ndihmonte qeverinë socialiste në Kabul të luftonte kundër kryengritësve, më të cilët ndihmoheshin nga Shtetet e Bashkuara dhe Arabia Saudite. Edhe Kina po ashtu.
Në vitin 1989, Bashkimi Sovjetik i dha fund luftës në Afganistan.
Tridhjetë vjet më vonë, Shtetet e Bashkuara duket se dëshirojnë të tërhiqen nga vendi pas një lufte brutale. Dhe Moska është edhe një herë duke u përfshirë në Afganistan, edhe pse kësaj radhe dëshiron të luajë paqebërësin: Në nëntor, Rusia organizoi bisedime midis talebanëve, Këshillit të Lartë të Paqes dhe përfaqësuesve të pushteteve rajonale. Më 4 shkurt, priti përfaqësuesit e talebanëve dhe grupe të tjera kundër qeverisë së Presidentit Ashraf Ghani për bisedime të mëtejshme.
Foto e marrë nga New York Times
Shtetet e Bashkuara, dhe Ghani, i shohin me dyshim përpjekjet e Moskës. Por, duke menduar për përvojën sovjetike mund të ndihmojë për të kuptuar se cilat janë opsionet për Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e tyre.
Kjo përvojë vlen të merret parasysh pasi Shtetet e Bashkuara planifikojnë të tërhiqen nga Afganistani. Biseda për ta bërë Afganistanin një demokraci liberale është zhdukur, ashtu si ideja për ndërtimin e socializmit në vitin 1989. Por mbase ka ende shpresë…
Në vitet e fundit, Rusia ka marrë një rol më proaktiv në Afganistan.
Këtë herë, Rusia nuk është pjesë e luftimeve, por situata është e ngjashme: Siç thonë zyrtarët rusë haptazi, ata nuk besojnë se Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj do të jenë në gjendje të stabilizojnë Afganistanin.
Moska mund të mos i pëlqejë talebanëve, por zyrtarët rusë e shohin pjesëmarrjen e grupit në një qeveri të ardhshme si e vetmja mundësi reale për një paqe të qëndrueshme.
Foto e marrë nga New York Times
Arritja e një marrëveshjeje do të jetë e vështirë. Nga njëra anë, pozita e deklaruar e talebanëve është shumë e ngjashme me atë të muxhahidëve në vitet 1980: Ata duan që të gjitha forcat e huaja të hiqen dhe refuzojnë të njohin qeverinë në Kabul si legjitime.
Kritikët e luftës sovjetike shpesh thonë se populli i Afganistanit duhet të vendosë fatin e vet pa ndërhyrjen e të huajve. Kjo do të ishte e drejtë, por nuk ka gjasa të ndodhë.
Rusia dhe Shtetet e Bashkuara, si dhe Kina, Irani, Pakistani dhe India, të gjithë shpresojnë të formësojnë të ardhmen e Afganistanit. Në 1989, një marrëveshje paqeje ishte një proces mjaft i vështirë. Atëherë rivalitetet, ambiciet dhe mosbesimi i vazhdueshëm mes fuqive të jashtme shkatërruan çfarëdo perspektive për paqe që ishte krijuar nga tërheqja sovjetike. Këtë herë,nuk duhet të ndodhë kështu.
Artemy Kalinovsky është lektor i lartë në Universitetin e Amsterdamit dhe autori, së fundmi, i “Laboratori i Zhvillimit Socialist: Politika e Luftës së Ftohtë dhe Dekolonizimi në Taxhikistanin Sovjetik”.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A “mbijeton” dot Afganistani pa mbështetjen e SHBA-së?
SHBA duhet ta “braktisë” edhe Afganistanin…
Pasojat e tërheqjes së SHBA nga Afganistani
