Periudhat e transformimit të madh politik nuk kanë qenë kurrë të lehtë për hebrenjtë dhe momenti aktual nuk është përjashtim. Antisemitizmi është ngjitës në Evropë dhe shumë prej tyre kanë frikë se ringjallja e nacionalizmit do ta përkeqësojë atë.
Por ka një kthesë: rritja e antisemitizmit në Europë shoqërohet nga një magjepsje të Evropës nga Izraeli dhe, në veçanti, kryeministri i tij, Benjamin Netanjahu. Kjo joshje dallohet veçanërisht në Evropën Qendrore, një rajon ku antisemitizmi ka gjetur historikisht terren pjellor.
Udhëheqësit e Evropës Qendrore e shohin Netanyahun si aleat të ngushtë. Vitin e kaluar, Grupi i Vishegradit, një organizatë për bashkëpunimin midis vendeve të Evropës Qendrore, njoftoi planet për të mbajtur një takim në Izrael, i pari jashtë Europës.
Ky plan u prish nga një shpërthim midis Polonisë dhe Izraelit gjatë Holokaustit, por simbolizmi ishte gjithsesi i rëndësishëm dhe udhëheqësit nga tre vendet e mbetura të Grupit të Vishegradit, Hungaria, Republika Çeke dhe Sllovakia, shkuan në Izrael. Nga ana e tij, Netanjahu ka marrëdhënie të mira me udhëheqësit populistë të Evropës Qendrore. Ai e quajti Viktor Orban një ‘mik të vërtetë të Izraelit’ në të njëjtën kohë kur anëtarët e shquar të bashkësisë hebraike në Budapest kritikuan udhëheqësin hungarez për tonet antisemitike të fushatës së tij kundër George Soros.
Pse populistët e Evropës Qendrore tërhiqen nga Izraeli i Netanjahut në mënyrën sesi të majtët e Europës Perëndimore të viteve ’60 dhe ’70 ishin dikur të hipnotizuar nga Kuba e Fidel Kastro?
Izraeli është një aktor racional dhe si çdo aktor racional, ai kërkon aleatë.
Për qeveritë e Evropës Qendrore, një marrëdhënie e veçantë me Izraelin është një mënyrë për të përfituar nga ekonomia dinamike e Izraelit.
Sionizmi në shumë aspekte ishte imazhi i pasqyruar i politikës nacionaliste, dhe shpesh anti-Semite, që dominoi Evropën Qendrore dhe Lindore midis dy luftërave botërore. Ajo që tërheq sot populistët e Europës Lindore në Izrael është realizimi i ëndrrës së tyre të vjetër: Izraeli është një demokraci, por një demokraci etnike.
Evropa qendrore dhe lindore e shohin Izraelin si shoqërinë e vetme perëndimore që po fiton luftën e popullatës me rënien demografike.
Netanjahu ofron një model tërheqës të politikës edhe në mënyra të tjera. Votuesit e tij janë të gatshëm të falin akuzat e korrupsionit kundër tij. Izraeli është një vend i vogël, por falë fuqisë ekonomike dhe ushtarake demonstron një kapacitet për të sfiduar edhe Shtetet e Bashkuara.
Një çelës i politikës nacionaliste të Izraelit dhe rezistenca e saj ndaj presionit ndërkombëtar është argumenti izraelit që vendi përballet me kërcënime ekzistenciale. Po, ndonjëherë politikanët izraelitë shfrytëzojnë cinikisht këto kërcënime. E njëjta gjë nuk mund të thuhet për Evropën Qendrore, e cila tani si pjesë e Bashkimit Evropian gëzon periudhën më paqësore në historinë e rajonit.
Liderët populistë në Evropën Qendrore e shohin Izraelin si model; se si një shtet i vogël mund të jetë sovran dhe heroik.
Me fjalë të tjera, është më e lehtë të admirojnë Izraelin sesa të bindin shoqëritë e tyre që ta imitojnë atë.
New York Times
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Israeli, ‘macja e zezë’ për Lindjen e Mesme”
