Në Hong-Kong këto ditë kanë shpërthyer protestat, për të kundërshtuar një ligj të propozuar për ekstradimin që do të lejonte që të dyshuarit të dërgoheshin në Kinë për t’u përballur me gjykimin. Por ato janë përshkruar edhe si ‘Ringjallja’ e Lëvizjes Umbrella të vitit 2014, duke qenë se janë më të mëdhatë që nga ajo kohë.
Por çfarë ishte Lëvizja Umbrella?
Lëvizja Umbrella ndodhi në Hong Kong nga 26 shtatori deri më 15 dhjetor 2014.
Pse shpërthyen protestat?
Protestat filluan pasi Komiteti i Përhershëm i Kongresit Popullor Kombëtar (NPCSC) lëshoi një vendim lidhur me reformat e propozuara për sistemin zgjedhor të Hong Kongut. Vendimi shihej si shumë kufizues dhe i njëjtë me Partinë Komuniste Kineze (CCP) të kandidatëve për udhëheqësin e Hong Kongut.
Studentët kryesuan një grevë kundër vendimit të NPCSC duke filluar më 22 shtator 2014 dhe Federata e Studentëve dhe Bursave të Hong Kongut filloi të protestonte jashtë selisë së qeverisë më 26 shtator 2014. Më 28 shtator, ngjarjet u zhvilluan me shpejtësi. Studentët dhe të tjerë demonstruan jashtë selisë së qeverisë, dhe disa filluan të zënë disa kryqëzime të mëdha të qytetit.
Si reagoi qeveria?
Zyrtarët qeveritarë në Hong Kong dhe në Pekin e denoncuan protestën si “të paligjshme” dhe “shkelje të sundimit të ligjit” dhe mediat shtetërore kineze dhe zyrtarët pretenduan në mënyrë të përsëritur se Perëndimi kishte luajtur një rol “nxitës” në protesta.
Si ndikuan protestat në shoqërinë e Hong-Kongut?
Protestat sollën disi përçarje në shoqërinë e Hong Kongut dhe nxitën rininë, një pjesë më parë apolitike të shoqërisë, në aktivizëm politik ose në rritjen e ndërgjegjësimit për të drejtat dhe përgjegjësitë e tyre civile.
Pse çadrat?
Studentët e Hong Kongut protestonin për më shumë liri politike dhe përdorën cadra për t’u mbrojtur nga spastrimi i policisë. Çadrat u bënë simbol i lëvizjes dhe i dhanë asaj emrin. Megjithatë udhëheqësit e protestës thanë se fushata e tyre nuk ishte një revolucion, por një lëvizje qytetare-mosbindjeje.
Çfarë kërkonin protestuesit?
Kërkesa kryesore ishte demokracia e plotë. Protestuesit donin të drejtën për të emëruar dhe zgjedhur drejtpërdrejt shefin e qeverisë së Hong Kongut, i njohur si shefi ekzekutiv.
Pse kundërshtonte Kina?
Kina, e cila rifilloi sovranitetin mbi Hong Kong pasi ai nuk ishte më një koloni britanike në vitin 1997, dëshironte të përcaktonte se kush mund të qëndronte në detyrë. Pekini këmbëngulte që kandidatët për pozitën e shefit ekzekutiv duhet të verifikoheshin nga një komitet elektoral i manjatëve, oligarkëve dhe figurave pro-Pekin.
Pse nuk e lejonte Kina Hong Kongun të kishte më shumë liri?
Partia Komuniste këmbëngulte në ruajtjen e kontrollit politik. Në të njëjtën kohë, Pekini ishte i vetëdijshëm se Hong Kong, për shkak të së kaluarës si territor britanik, ishte një rast i veçantë. Hong Kong kishte një gjyqësor të pavarur, ligjin e përbashkët, lirinë e informimit dhe lëvizjes, një shtyp të arsyeshëm të lirë dhe kështu me radhë. Partia Komuniste mendonte se kjo semiautonomia duhet të ishte e mjaftueshme për Hong Kongun, por një brez i arsimuar mirë dhe i udhërrëfyer i Hong Kongut të rinj dëshironte më shumë.
A pati përkrahje lëvizja në gjithë në Hong Kong?
Jo. Shumë, sidomos brezi i vjetër, kundërshtuan në mënyrë aktive, sepse kishin frikë ti dilnin kundër Kinës. Ata kujtonin shtypjen e përgjakshme të kryengritjes së Tiananmenit në Pekin në vitin 1989. nAta argumentonin se, duke sfiduar partinë, studentët po e ftonin Pekinin të tërhiqte liritë që Hong Kongu kishte. Gjenerata më e vjetër shqetësohej gjithashtu për stabilitetin ekonomik.
Protestat pro-demokraci që zgjatën 11 javë më parë hasën fundin, kur policia shkatërroi okupimin e fundit të rrugës dhe një aktivist i shquar studentor Joshua Wong u paraqit në gjykatë me rreth 30 protestues të tjerë të arrestuar .
“Ne kemi arritur diçka,” tha Teresa Liu, një studente që kishte qëndruar rregullisht në kamp që nga 29 shtatori. “Tani Kina nuk ka asnjë justifikim për t’u fshehur më”.
Ringjallja e lëvizjes?
Këto ditë qindra mijëra njerëz po marshojnë në Hong Kong për të hequr një ligj të propozuar për ekstradimin që do të lejonte që të dyshuarit të dërgoheshin në Kinë për t’u përballur me gjyqin, thanë organizatorët e marshit, sipas Reuters.
Protestat janë më të mëdhatë që nga Lëvizja Umbrella e vitit 2014.
Udhëheqësi i Hong Kongut Carrie Lam ka kërkuar që ndryshimet të miratohen para korrikut. Mbështetësit thonë se ekzistojnë masa mbrojtëse për të parandaluar që dikush që përballet me persekutim fetar apo politik të ekstradohet në territorin e Kinës.
Por kritikët e projektligjit thonë se ata në ish-koloninë britanike do të ishin të ekspozuar ndaj sistemit të drejtësisë me të meta të Kinës, dhe kjo do të çonte në erozion të mëtejshëm të pavarësisë gjyqësore të qytetit.
Tani për tani, qeveria e Hong Kongut ka pezulluar planin e shumëdebatuar për të lejuar ekstradimet në Kinë.
Më herët, zyrtarët kishin refuzuar ta hidhnin poshtë ligjin pavarësisht protestave masive.Protestuesit shprehën shqetësimin për ndikimin në rritje të Kinës.
Tani qeveria do të ndalet dhe do të mendojë, ndërkohë që sipas zyrtarëve, shpjegimi i ligjit tek masat nuk ka qenë i plotë.Qeveria tha se qëllimi kryesor është mbrojtja e interesave të Hong Kongut, ku përfshihet mbi të gjitha kthimi i paqes dhe rendit. Qeveria ka argumentuar se ligji i propozuar i ekstradimit do të mbyllte boshllëqet ekzistuese dhe qyteti nuk do të ishte më një parajsë e sigurt për kriminelët, e kjo pas një rasti vrasjeje në Tajvan.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Hong-Kong, protesta kundër ligjit të ekstradimit
Hong-Kong/ Gaz lotsjellës dhe llak piperi ndaj protestuesve
Protestat në Hong-Kong/ Udhëheqësja mbron ligjin
