Mes rritjes globale të populizmit të djathtë, “fashist” është bërë një epitet i zakonshëm, me të vërtetë i tepërt.
Edhe partia republikane e Trumpifikuar nuk është një lëvizje fashiste dhe Trump nuk është sigurisht asnjë Hitler.
Fashizmi në tërësi zakonisht shfaqet nën presionin e kolapsit ekonomik ose luftës ekzistenciale, por ndërtohet nga lëndët e para shoqërore dhe politike para-ekzistuese.
Por ndërsa epoka e Trump nuk ka pare fashizëm të vërtetë në Shtetet e Bashkuara, ajo na ka dhënë pasqyra të mprehta dhe të dhimbshme për lëndët e para nga të cilat mund të ndërtohet një fashizëm i ardhshëm amerikan.
Fashizmi i së ardhmes do të jetë i ndryshëm nga ai i shekullit të 20-të. Por do të duhet të ndajë tipare me pararendësit e tij, përfshirë ultranacionalizmin, iliberalizmin, dhe shtypjen me forcë të kundërshtimit.
Disa mendimtarë konservatorë kanë filluar të hedhin bazat intelektuale për ‘çmontimin’ e liberalizmit në mënyrë që të mbrojnë vlerat që ata i konsiderojnë më të rëndësishme, qofshin këto mbrojtja e versionit të tyre të vlerave të krishtera apo mbrojtja e fuqisë së bardhë kulturore dhe politike. Ndër më ekstreme është shkrimtari katolik Sorab Ahmari, i cili kohët e fundit argumentoi se liberalizmi nuk është më i pajtueshëm me krishterimin.
Shumë shkrimtarë të tjerë konservatorë janë shumë të gatshëm të shfajësojnë pabarazinë dhe racizmin e Trump duke argumentuar se armiqtë e Trump përfaqësojnë një kërcënim shumë më të madh për vlerat e tyre sesa ai.
Intelektualët Illiberal kanë filluar ta shohin lëvizjen Trump si një forcë që duhet të shfrytëzohet në ndjekje të qëllimeve jodemokratike.
Një fashizëm amerikan jo vetëm që do të martohej me krishterimin dhe ultranacionalizmin përmes një besimi të përbashkët në komplote që synonin të shkatërronin Amerikën, por do të kërkonte gjithashtu të mbante mbështetjen e kapitalit.
Trump ka demonstruar se si të kombinojë politikat regresive ekonomike me një imazh populist duke sulmuar pakicat dhe elitat.
Këto janë lëndët e para nga të cilat mund të ndërtohet një fashizëm i ardhshëm amerikan. Një eventualitet i tillë nuk është vetëm i pasigurt, por pozitivisht nuk ka gjasa, veçanërisht në mungesë të katastrofës ekonomike, luftës madhore ose një sulmi shkatërrues terrorist.
Për këtë arsye, fjala fashist meriton vendin e saj në fjalorin politik të kohës sonë, jo si përshkrim të së tashmes, por si parathënie e një të ardhmeje të mundshme të errët.
Andrew Gawthorpe është pedagog i historisë dhe studimeve ndërkombëtare në Universitetin Leiden në Hollandë.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A është ende “Amerika e para”?
9 Maji antifashist më pranë Europës
