Aleksandri i Madh konsiderohet gjeniu më i madh ushtarak i botës së lashtë dhe me një arsye. Ai arriti të pushtonte pothuajse gjysmën e botës së lashtë. Shumë do ta kujtojnë Aleksandrin si pushtues, por synimet e tij ishin të çlironte vendet dhe të shkëmbente përvoja kulturore me ta.
Aleksandri lindi në Pella, Maqedoni më 20 korrik, 356 pes, nga mbreti Filip II dhe mbretëresha Olimpia, që ishte bija e mbretit të Epirit, Neoptolem.
Mësimet e hershme Aleksandri i mori nga Leonidha, që i mësoi atij matematikë, kalërim dhe përdorimin e harkut. Mësuesi tjetër ishte Lisimaku, i cili përdorte improvizime prej aktori për të kapur vëmendjen e princit, të cilit i pëlqente kur ai imitonte Akilin. Në vitin 343 pes, mbreti Filip punësoi filozofin Aristotel. Gjatë tre viteve, Aristoteli, jo-grek, jo-maqedonas (një traditë thotë se ishte ilir), i mësoi Aleksandrit filozofi, poezi, dramë, shkencë e politikë. Duke lexuar Iliadën e Homerit, Aleksandri filloi të ëndërrojë luftra, për këtë arsye Aristoteli krijoi një version të shkurtuar të Iliadës, të cilën Aleksandri e mbajti me vete në fushatat e tij ushtarake. Gjatë kohës si mbret i Maqedonisë (336-323 pes), Aleksandri bashkoi qytet-shtetet greke, rikrijoi Lidhjen e Korintit, u bë mbret i Persisë, Babilonisë dhe Azisë, krijoi koloni në Iran. Ndërsa bënte plane për pushtimin e Kartagjenës dhe Romës, Aleksandri vdiq në Babiloni, Persi.
Vdekja e tij trishtoi maqedonasit, hidhëroi ilirët, hodhi grekët në rebelim; territoret e pushtuara prej tij u ndanë mes gjeneralëve, secili mbajti në zotërim zonat që kishte nën kontroll, siç ndodhi me Ptolemeun, i cili themeloi dinastinë e tij 350 vjeçare në Egjipt.
Aleksandri i Madh është përgjegjës për lindjen e një periudhe të tërë historike, i njohur gjerësisht si periudha helenistike. Gjatë kësaj kohe, ndikimi grek kulturor dhe pushteti ishte në kulmin e saj në Evropë, Afrikë dhe Azi. Kultura greke bëri progres në eksplorim, letërsi, teatër, arkitekturë, muzikë, matematikë, filozofi, dhe shkencë.
Një nga arritjet më të mëdha të Aleksandrit është fakti se në 15 vjet të luftës, ai kurrë nuk humbi një betejë të vetme.
Taktikat ushtarake dhe strategjitë e Aleksandrit të Madh studiohen ende sot në akademitë ushtarake. Por si ia dilte? Kishte disa arsye.
Ushtria: Një pjesë e madhe e suksesit të Aleksandrit ishte ushtria e tij. Aleksandri, si shumë të tjerë, kishte nevojë për mbështetjen e ushtrisë së tij të stërvitur. Ishte Filipi që revolucionarizoi ushtrinë, por Aleksandri e çoi në një nivel tjetër. Filipi II trashëgoi një ushtri kryesisht joefektive dhe të papërvojë. Prioritet për biznesin ishte rritja e numrit të ushtrisë dhe ndryshimi i funksionimit të saj.
Aleksandri mbajti të njëjtat parime. Aleksandri gjithashtu punoi inxhinierë për të zhvilluar armë rrethimi. Bërthama e ushtrisë ishte falangë, një këmbësori shumë e trajnuar. Ata ishin pozicionuar në një formë kuti, duke e bërë të pamundur për t’i sulmuar ato nga ndonjë pozicion tjetër përveçse frontal.
Të gjithë ushtarët në falangë ishin të bindur dhe shumë besnikë. Ata mbanin uniforma të lehta, duke bërë të mundur që të manovronin në fushë. Çdo njësi e falangas kishte komandantin e vet, gjë që lehtësonte komunikimin. Duke folur matematikisht, secila njësi e falangës përbëhej nga 1540 burra, të ndarë në tre nënndarje nga 512 burra. Çdo ndarje u nda në 32 “dekas”, ose një linjë me 10, e më vonë 16 luftëtarë.
Kalorësia: Ishte arma e vetme më e madhe në dispozicion të Aleksandrit. Kalorësia ishte e ndarë në dy seksione. Seksioni i pare ndahej në tetë skuadra me 200 burra të armatosur dhe me forca të blinduara. Aleksandri mbante gjithmonë një furnizim të qëndrueshëm të kuajve dhe rezervave, pasi ai e dinte se kalorësia e tij ishte njësia më e rëndësishme e Ushtrisë.
Strategjia e betejës: Në të gjitha betejat që ai mori pjesë, Aleksandri i Madh udhëhoqi nga pjesa e përparme e betejës. Njësitë e tij ishin pozicionuar në një pozicion, ku ushtria kundershtare e kishte të vështirë për të goditur.
Lëvizshmëria: Megjithatë, ndoshta forca më e madhe e Ushtrisë së Aleksandrit ishte lëvizshmëria e saj. Aleksandri ishte një mendje e shkëlqyer, taktist i madh dhe specialist ushtarak.
Ai shpesh bëri ndryshime në betejë, por kishte nevojë që ushtria e tij të ishte në gjendje të lëvizte shpejt. Për të mundësuar atë lëvizje, Aleksandri përdori armaturën e lehtë për ushtrinë e tij. Përveç kësaj, Aleksandri gjithmonë zgjidhte me kujdes terrenin ku mund të ndodhte beteja.
Këto janë disa nga arsyet pse në 15 vjet, Aleksandri i Madh nuk humbi asnjë betejë, dhe arsyeja pse sot strategjitë e taktikat e tij studiohen me imtësi e lavdërohen ende.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Aleksandri i Madh-madhështia e pazakontë
Ç’do të ndodhë me Maqedoninë e ‘gjorë’?
