Christian Leuprecht është klasa e profesorit të udhëheqjes në 1965 në Kolegjin Ushtarak Mbretëror, i emëruar kryq në Universitetin e Queen’s dhe Munk Senior Fellow në Institutin Macdonald-Laurier. Një ish bashkëpunëtor i Eisenhower, Kolegji i Mbrojtjes i NATO-s kohët e fundit botoi një përmbledhje të tij të politikave mbi Praninë e Zgjeruar përpara.
9 Nëntori shënoi 30-vjetorin e rënies së Murit të Berlinit dhe fillimin e përfundimit të Luftës së Ftohtë.
Konluzioni ku demokracia, liberalizmi dhe kapitalizmi kishin dalë ishin të parakohshme. Ndërsa NATO-ja feston 70-vjetorin e tij këtë vit, ne kujtojmë jo vetëm kontributin e saj për rrëzimin e murit duke përmbajtur kërcënimin Sovjetik, por edhe kontributin e vazhdueshëm në ruajtjen e paqes, sigurisë dhe prosperitetit.
Por më pak se një muaj nga samiti i liderëve të Aleatëve të NATO-s në Londër, aleanca transatlantike po përballet me kërcënimin e saj më të madh: nga Brenda, jo nga jashtë.
Megjithatë, nuk është Presidenti amerikan Donald Trump në zemër të polemikave, por Presidenti Francez Emmanuel Macron, i cili kohët e fundit arriti në përfundimin se NATO-s “i ka vdekur truri” dhe presidenti turk Rexhep Tajip Erdogan.
Edhe pse pozicioni i saj gjeo-strategjik e bën atë të rëndësishme për NATO-n, sjellja e Turqisë ka qenë prej kohësh problematike. Në fillim të këtij viti, Turqia bleu sistemin e raketave S-400 nga Rusia, duke bërë që Shtetet e Bashkuara të ndalonin shitjen e avionëve luftarak F-35 në Turqi: Frika është se S-400 do t’i lejojë Rusisë të ndërhyjë tek F-35.
Pastaj, me fiksimin për kërcënimin kurd, Turqia pushtoi një vend fqinj, duke shkelur ligjin ndërkombëtar dhe rendin e bazuar në rregulla, që NATO pretendon të mbrojë.
Por, Macron ka pasur një problem: Francezët nuk mund të implementojnë një zonë të sigurt më vete. Macron ka nevojë për Bashkimin Evropian për ta legjitimuar atë dhe kontributet ushtarake nga vendet evropiane për ta realizuar atë. Plani i tij në thelb kërkon që gjermanët të paguajnë për Bashkimin Evropian dhe vendet anëtare të tij për të mbështetur ofertat ushtarake të Francës. Macron e quan këtë “autonomi strategjike”.
Për këtë qëllim, Macron po kapitalizon dobësinë politike në Gjermani, Britani dhe Itali. Loja ka funksionuar vazhdimisht. Atij iu hap rruga për kandidatët e tij të preferuar për presidencën e Komisionit Evropian dhe Fondit Monetar Ndërkombëtar.
Komenti i tij për NATO-n si “i vdekur nga truri” ishte si një kritikë për Trump. Megjithatë, kritika e Macron ndaj Trump është e dyfishtë. NATO ka disa linja buxheti. Njëri njihet si financim i zakonshëm. Ai paguan për buxhetet kryesore të NATO-s: buxhetin civil (dmth: kostot e drejtimit të shtabit të NATO-s), buxhetin ushtarak (kostot e strukturës së integruar të komandës) dhe Programin e Investimit të Sigurisë së NATO-s (aftësitë ushtarake).
Të 29 vendet anëtare kontribuojnë sipas një formule për ndarjen e kostos, bazuar në të Ardhurat Kombëtare Bruto. Si rezultat, SHBA mban barrën më të madhe financiare. Administrata Trump ka këmbëngulur që SHBA të mos paguajë më shumë se kontribuesi i dytë më i madh: Gjermania.
Për shkak të përvojave të dekadave në artin politik të përpjekjes për të plaçkitur Amerikën, ekziston një konsensus midis aleatëve për të paguar, me një përjashtim. Fondi i përbashkët arrin në rreth 2.5 miliardë dollarë, një shumë e vogël nga standardet e NATO-s dhe një përqindje e papërfillshme e buxhetit të secilit anëtar të mbrojtjes. Është e vështirë të imagjinohet një çmim më i vogël për të paguar për kohezionin e NATO-s. Akoma, Macron prish shumë punë.
Shkatërrimi i NATO-s do ta privonte Kanadanë nga institucioni i saj më i rëndësishëm multilateral.
Pa këtë shumëzues forcash, pozicioni i Kanadasë në botë dhe aftësia për të pretenduar interesat do të zvogëlohej shumë. Për Francën, të luash kumar me mbrojtjen kolektive është e papranueshme.
Christian Leuprecht, The Globe and Mail
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Pse del Macron në krye të atyre që shajnë NATO-n?
Macron ka të drejtë: NATO ka marrë fund
‘Detyrat’ e NATO-s tani që është 70 vjeç
