Vendimi i Këshillit Evropian, për të mos filluar negociatat e pranimit për Maqedoninë e Veriut dhe Shqipërinë do të ketë reagime në të gjithë rajonin.
Në fjalimin e tij të famshëm Sorbonne në Shtator 2017 për të ardhmen e Evropës, presidenti francez, Emmanuel Macron tha: ‘Asnjë shtet nuk duhet të përjashtohet nga procesi, por asnjë vend nuk duhet të jetë në gjendje të bllokojë ata që duan të bëjnë përparim më të shpejtë.’
Megjithatë Macron ka frenuar disi ndërtimin më të gjerë të një Evrope sovrane, të bashkuar dhe demokratike.
Në përputhje me atë që Macron ka paraqitur si strategji franceze të sigurisë për Ballkanin Perëndimor, “rrethi periferik” i BE-së duket se shihet si e vetmja mundësi për shtetet perëndimore-ballkanike.
Një nga treguesit kryesorë të lëvizjes demokratike në vendet perëndimore-Ballkanike, siç raportohet në Indeksin e Transformimit të Bertelsmann Stiftung, është paqëndrueshmëria dhe mungesa e efektivitetit të institucioneve demokratike, veçanërisht parlamenteve kombëtarë.
Mungesa e ushtrimit të përgjegjësisë demokratike dhe shkëputjes nga qytetarët e zakonshëm janë karakteristikat kryesore të këtyre vendeve.
Në rrethana të tilla, BE si aktor i jashtëm pritet të sillet si kujdestar moral i ushtrimit të ligjshëm të pushtetit, bazuar në standarde dhe parime demokratike.
Në këtë kontekst, kur Macron zgjedh të paragjykojë marrëveshjen për të udhëtuar me shpresë drejt hapjes së negociatave të pranimit, reflektuar në konkluzionet e Këshillit Evropian mbi ‘Zgjerimin dhe Stabilizimin dhe Procesin e Asociimit’ të Qershorit 2018, ai shkatërron parimin demokratik të përgjegjshmërisë dhe transparencën e vendimmarrjes.
Arsyetimi që ai ofroi ishte mungesa e një metodologjie efektive për të monitoruar përparimin e vendeve dhe marrëdhëniet ‘çuditshme’ midis BE-së dhe shteteve aplikuese.
Në fakt, një metodologji e re është vërtet e nevojshme, me rregulla dhe procedura të standardizuara. Por Macron e komunikoi këtë ide në minutën e fundit, duke mos u konsultuar as me shtetet kërkuese dhe as me Komisionin Evropian, institucionin kryesor.
Kjo mungesë komunikimi nuk është diçka e re. Diplomacia franceze ka një lloj indifference ndaj Ballkanit Perëndimor dhe Macron u tha ambasadorëve francezë se përfshirja e tyre ishte e pamjaftueshme.
Këto shtete të mirëqenies të tipit mesdhetar përballen me dinamikë dhe ndryshime të ndryshme në aspektin politiko-institucional dhe socio-ekonomik, duke lejuar boshllëqe institucionale ku lindin sjelljet korruptive.
Adresimi i korrupsionit, pa u marrë me specifikat e sistemeve politike, shtetin e mirëqenies, të drejtat e qytetarëve dhe vlerat dhe qëndrimet, bëhet një detyrë e pamundur.
Për më tepër, rrethanat ekonomike të kalimit në një rend të ri liberal mbeten një barrë për shoqëritë perëndimore-ballkanike. Ko
“Jo”-ja e francezëve mund të dëmtojë më tej besimin e qytetarëve në sistemin e vlerave dhe shkatërron disi përpjekjet për të kapërcyer këto kontradikta dhe rigjallëruar përpjekjet e brendshme drejt përparimit dhe stabilitetit.
Një ushtrim i tillë i pushtetit mbi shoqëritë e brishta dhe shoqërore të nënshtruara sjell mungesë solidariteti me shumë njerëz që ende mund të përballojnë vetëm bukën, por jo gjalpin.
Në këto periudha, me ndryshimet globalizuese, tre faktorë kryesorë me shumë mundësi do të përcaktojnë statusin e BE-së dhe marrëdhëniet me Ballkanin Perëndimor: respektimin e të drejtave dhe dinjitetit të njeriut, ushtrimin e parimeve dhe normave demokratike si standarde morale dhe manifestimin e solidaritetit shoqëror.
Politikanët të cilët kanë ambicien ta shohin veten si udhëheqës të një Evrope të rilindur, do të duhet të paraqesin një strategji për lidhjen midis lindjes dhe perëndimit, ndërkohë që demonstrojnë një vizion modern të Liberté, égalité, fraternité, (Lirisë, Barazisë, Vllazërisë).
Vendet perëndimore-ballkanike qëndrojnë si një urë lidhëse midis këtyre dy akseve evropiane. Ndërkohë, investimi për të rigjallëruar institucionet e tyre demokratike, veçanërisht parlamentet kombëtar, është strategjia më e mirë që shtetet perëndimore-ballkanike mund të kenë.
Emilija Tudzarovska Gjorgjievska është studiuese e doktoratës Marie Sklodowska-Curie në Universitetin Charles në Pragë dhe Institutin e Sociologjisë, Akademia e Shkencave Çeke. Ajo është pjesë e projektit PLATO, një rrjet evropian trajnimi (MSCA-ITN) i cili studion legjitimitetin pas krizës së Bashkimit Evropian.
Social Europe
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A do bëhen “Jelekverdhët” një zë politik?
“Diplomacia: art i frenimit të pushtetit”
