Në prag të 30-vjetorit të rënies së Murit të Berlinit dhe një muaj para se NATO-ja të festojë 70-vjetorin në Londër, Presidenti Francez Emmanuel Macron është duke prishur festën.
Gjatë një interviste të botuar të enjten në The Economist, Macron shpërtheu kundër aleancës ushtarake, duke deklaruar se presidenca e Donald Trump i ka shkaktuar “vdekje truri”.
Udhëheqësit e tjerë evropianë të tij po kundërshtojnë fjalët e Macron; Kancelarja gjermane Angela Merkel vuri në dukje e mërzitur të enjten, “Ky këndvështrim nuk korrespondon me timin”, ndërsa Sekretari i Përgjithshëm i NATO-s Jens Stoltenberg e përshkroi Gjermaninë si “zemrën e NATO-s”. Ata duhet të kalojnë këtë situatë.
E vërteta është se Macron ka të drejtë.
Në shumë mënyra, NATO është viktimë e suksesit të vet. Në vitin 1957, Lord Ismay, sekretari i parë i përgjithshëm i organizatës, shpjegoi se qëllimi i NATO-s ishte “të mbante rusët jashtë, amerikanët brenda dhe gjermanët poshtë”. Formula funksionoi. Por pas vitit 1989, NATO filloi të kërkonte një strategji të re. Vendosën të zgjeronin anëtarësimin, përcaktuan skemën për një konfrontim të ri me Moskën pasi ajo shkatërroi drejtpërdrejt kufijtë e Rusisë. Rezultati ishte një lloj Ouroborosi gjeopolitik:
NATO ndihmoi në provokimin e vetëbllokimit që i lejoi të justifikonte ekzistencën e saj të vazhdueshme.
Deri më tani, kërcënimi nga Rusia ka lejuar aleancën të vazhdojë të punojë si një e tërë dhe disa zyrtarë të Trumpit si sekretari i shtetit Mike Pompeo po e mbështesin atë.
Të enjten, gjatë një vizite zyrtare në Gjermani për të shënuar përvjetorin e ribashkimit, Pompeo deklaroi, “NATO mbetet një organizatë e rëndësishme, kritike, mbase historikisht një nga partneritetet më kritike, strategjike në të gjithë historinë.”.
Në paralajmërimin për Trumpin, Macron e ka vënë gishtin në një problem thelbësor, tek parimi i aleancës: Të gjithë për një dhe një për të gjithë. Kur u pyet nëse ai besonte në deklaratën e nenit 5 të detyrimeve të mbrojtjes reciproke kur një anëtar sulmohet, Macron tha: “Nuk e di”.
Trump e ka bërë të qartë se ai i konsideron marrëdhëniet me aleatët si një sipërmarrje ekonomike, në të cilën ata supozohet të rrisin fondet për mbrojtjen e tyre. Kjo është arsyeja pse paragjykimet e Macron për NATO-n bëjnë sens.
Çfarë mund të bëhet? Ka ardhur momenti që Franca dhe Gjermania të miratojnë më shumë sesa thjesht hapa për ta bërë përsëri Evropën të mrekullueshme. Kjo do t’u kërkonte atyre që të krijonin një infrastrukturë franko-gjermane për të mbrojtur interesat e tyre, përfshirë zhvillimin e përbashkët të armëve të reja bërthamore për të penguar Rusinë dhe Kinën.
Duhet gjithashtu që Franca dhe Gjermania t’i bëjnë ballë Rusisë revanshiste, duke i hequr asaj një sferë de fakto ndikimi në Balltik dhe në Evropën Lindore.
Por ka disa shenja premtuese: Gjermania më në fund po fillon lojën e saj ushtarake.
Nga ana e tij, Macron ka qenë duke nxitur një Nismë Evropiane për Ndërhyrje që supozohet se do t’i lejojë Evropës të operojë në mënyrë të pavarur, qoftë nga NATO apo nga Shtetet e Bashkuara.
Paralajmërimi është parapërgatitje.
Kur liderët e Evropës do të mblidhen me Trump në dhjetor, ata do të bënin mirë të trajtojnë festimet në Londër më pak si një afirmim të NATO-s sesa si kujtesë për arritjet në të kaluara.
Jacob Heilbrunn është redaktori i National Interest.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“NATO po vdes”, edhe rusët mendojnë njësoj si Macron
‘Detyrat’ e NATO-s tani që është 70 vjeç
70-vjetori i NATO-s dhe sfidat e aleancës
