Sindroma tumoriale e lizës (lizë quhet shpërbërja e një qelize , këputjen e murit të qelizës ose të membranes) është një gjendje që ndodh kur një numër i madh i qelizave kancerogjene vdesin brenda një periudhe të shkurtër, duke lëshuar përmbajtjen e tyre në gjak.
Si ndikon Sindroma tumoriale e lizës (TLS) në trup?
Kur qelizat e kancerit prishen shpejt në trup, nivelet e acidit urik, kaliumit, dhe fosforit rriten më shpejt sesa veshkat mund t’i largojnë ato. Kjo shkakton TLS. Fosfori i tepërt mund të “tretë” kalciumin, duke çuar në nivele të ulëta të kalciumit në gjak. Ndryshimet në nivelin e gjakut të acidit urik, kaliumit, fosforit dhe kalciumit mund të ndikojnë në funksionimin e disa organeve, veçanërisht veshkave, dhe gjithashtu zemrën, trurin, muskujt dhe traktin gastrointestinal.
Kush zhvillon TLS?
Jo të gjithë pacientët me kancer janë në rrezik të barabartë të zhvillimit të TLS. Pacientët me një “barrë të madhe tumori” të qelizave kancerogjene dhe / ose tumore që zakonisht kanë qeliza që ndahen shpejt, siç është leucemia akute ose limfoma e shkallës së lartë, si dhe tumoret që janë shumë të përgjegjshëm ndaj terapisë, kanë rrezik më të madh për zhvillimin e TLS . TLS mund të ndodhë në mënyrë spontane (para trajtimit të kancerit) por është më e zakonshme brenda një jave nga fillimi i trajtimit. TLS nuk është i kufizuar në pacientët që marrin kimioterapi tradicionale; mund të ndodhë edhe te pacientët që marrin steroide, terapi hormonale, terapi të synuar ose terapi rrezatimi. Pacientët që janë të dehidratuar dhe ata me mosfunksionim ekzistues të veshkave, kanë më shumë rrezik të zhvillojnë TLS.
Cilat janë simptomat e TLS, dhe si diagnostikohet?
Simptomat janë përgjithësisht jospecifike dhe mund të përfshijnë:
- Nauze me ose pa të vjella
- Mungesa e oreksit dhe lodhja
- Urina e errët, ulja e prodhimit të urinës ose dhimbja e krahut
- Qetësi e tepërt, kriza ose halucinacione
- Dhimbje muskulore dhe spazma
- Aritmi të zemrës
- Dështimi i veshkave dhe vdekja mund të ndodhin, veçanërisht nëse TLS lihet e patrajtuar
TLS diagnostikohet në bazë të testeve të gjakut, së bashku me shenja dhe simptoma. Fillimi mund të jetë delikat, me vetëm disa vlera anormale laboratorike, por mund të paraqitet edhe me dështim të veshkave dhe organeve.
A mund të parandalohet TLS?
Disa masa mund të zvogëlojnë shanset për zhvillimin e TLS. Mjeku do të marrë parasysh rezultatet e testeve të gjakut dhe karakteristikat e kancerit për të përcaktuar rrezikun për të zhvilluar TLS dhe cilat masa parandaluese për t’u përdorur. Lëngjet intravenoze mund të ndihmojnë veshkat të shpëlajnë toksina në urinë. Medikamente të tilla si allopurinol dhe rasburicase që zvogëlojnë nivelin e acidit urik në gjak dhe mund të rekomandohen.
Si trajtohet TLS?
Edhe me masa parandaluese, TLS ende mund të zhvillohet. Pacientët me rrezik të lartë të TLS i nënshtrohen analizave të gjakut dhe monitorimit klinik para dhe gjatë terapisë për të siguruar diagnozën e hershme nëse zhvillohet.
Trajtimi është i ngjashëm me masat parandaluese, përfshirë lëngjet intravenoze, allopurinol dhe veçanërisht rasburicase. Pacientët mund të kërkojnë pranim në njësinë e kujdesit intensiv. Analizat e gjakut përsëriten shpesh për të vlerësuar nivelin e elektrolitit dhe dëmtimin e veshkave, dhe ritmi i zemrës dhe prodhimi i urinës monitorohen nga afër. Kërkohet korrigjim i kujdesshëm i pabarazive të elektrolitit. Disa pacientë me dëmtim të rëndë të veshkave mund të kërkojnë hemodializë të përkohshme.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Urinoj tmerr shpesh! Ç’sëmundje kam?”
Dhimbje të padurueshme në qafë? Shkaktohet nga…
Çfarë e shkakton humbjen e menjëhershme të kujtesës?
