Një epidemi vdekjeprurëse u përhap nëpër Kinë, në vitin 1911, duke kërcënuar për një pandemi të mundshme. Origjina dukej se kishte të bënte me tregtinë e kafshëve të egra, por në atë kohë askush nuk ishte i sigurt.
Bllokimet, masat karantinë, veshja e maska, kufizimet e udhëtimit dhe kontrolle kufitare, u vendosën për të ulur e nivelit të infeksionit. Më shumë se 60,000 njerëz vdiqën në Kinën verilindore të ditëve moderne dhe u bë një nga epidemitë më të mëdha në botë në atë kohë.
Kur sëmundja u vu nën kontroll përfundimisht, qeveria kineze mblodhi Konferencën Ndërkombëtare të Murtajës në qytetin verior të Shenyang – afër epiqendrës së shpërthimit.
Të pranishëm ishin virologë, bakteriologë, epidemiologë dhe ekspertë të sëmundjeve nga shumë prej fuqive kryesore të botës – Shtetet e Bashkuara, Japonia, Rusia, Mbretëria e Bashkuar dhe Franca.
Qëllimi ishte të gjente shkakun e shpërthimit, të mësonte se cilat masa ishin më efektive, të zbulonin pse sëmundja ishte përhapur deri më tani dhe të vlerësonte, se çfarë mund të bëhej për të parandaluar një valë të dytë. Ndërsa konferenca nuk ishte pa akuza për përgjegjësinë, por ishte vetëm për të mësuar të vërtetën.
Teksa bota tani përballet me një pandemi të karakterizuar nga mungesa e një reagimi të koordinuar globalisht dhe përpjekjes shumëpalëshe nga ana e liderëve politikë, aspektet bashkëpunuese të konferencës së vitit 1911 në Kinën veri-lindore ia vlen të rishqyrtohen.
Në krahasim me 1911-ën, na paraqitet një botë e polarizuar dhe e ndarë. Më 1911 nuk kishte asnjë organizatë shëndetësore të përbashkët.
Përgjigja ndaj epidemisë, detyra e të provuarit për të kufizuar përhapjen e saj, i lihej secilit shtet, shpesh atyre me antagonizma politike.
Në Shenyang nuk kishte politikanë, vetëm shkencëtarë që panë nevojën për një përgjigje globale ndërqeveritare – dhe një organizatë globale shëndetësore. Kjo filloi të shfaqej pas Luftës së Parë Botërore me Lidhjen e Kombeve të formuar pas Konferencës së Paqes, në Paris më 1919. Lidhja mori çështjet në lidhje me shëndetin përmes Byrosë së Shëndetit, formuar nga seksioni ekzekutiv i ekspertëve mjekësorë.
Byroja synoi zhdukjen e lebrozës, malaries dhe etheve të verdha, si dhe ndihmoi me sukses në kontrollin e epidemisë së tifos në Rusi, apo shpërthimet e sëmundjeve të kolerës dhe tifos në Kinë, midis luftrave. Pas Luftës së Dytë Botërore, pasardhësi i Lidhjes, Kombet e Bashkuara, do të krijonte OBSH.
Plaga e Madhe mançuriane nuk u përhap në asnjëherë shumë rëndë, në pjesën tjetër të Kinës, Mongolisë apo Rusisë. Mbyllja e portit Dalian, ndaloi përhapjen nga Mançuria në destinacione kryesore në Japoni, Kore, Hong-Kong dhe në Azi e gjetkë.
Nga atje mund të ishte zhvendosur në Evropë, Amerikë dhe në të gjithë botën. Por nuk ndodhi. Sumers, historiani, tha se kjo ndodhi si pasojë e një përgjigje të bashkuar.
“Një bashkim i tillë i njohurive të duhura, burimeve të duhura dhe njerëzve të duhur nuk ka qenë gjithmonë rasti në sfidat e tjera globale të sëmundjeve epidemike” – tha ai.
Masat e marra sot në të gjithë botën – spitalet karantinë të ndërtuara posaçërisht, ordinancat e veshjes me maskë, praktikat e përmirësuara sanitare, kufizimet e udhëtimit, aeroplanët e bazuar dhe ekipet e përkushtuara të punonjësve të kujdesit shëndetësor – në shumë mënyra, përsërisin ato të marra 110 vjet më parë, në Kinën verilindore.
Sidoqoftë, lojtarët kryesorë sot – SHBA, Kina, vendet e Bashkimit Evropian dhe Japonia – me sa duket, kanë pak interes për një përgjigje të koordinuar ndaj krizës shëndetësore dhe perspektivat e çdo konference apolitike duken të largëta.
Në vitin 1911, ekspertët kryesorë në botë për sëmundjen, ishin të etur për ta parë nga afër situatën në Kinë.
Ndoshta kjo është ajo që duhet të ndodhë në një moment pas pandemisë koronavirus: shkencëtarët mund të anashkalojnë politikanët, që të gjejnë kështu një mënyrë për të përmbushur, shkëmbyer dhe diskutuar Covid-19, në një forum të hapur.
OBSH akuzohet si e kompromentuar, virusi është racionalizuar, fuqitë e mëdha konkurrojnë për burime dhe kontrollin e mjeteve, ndërsa vendet më të varfra kanë mbetur të mbrojtur kryesisht, vetëm nga vetë ato.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Depresioni më i thellë që nga vitet ’30”
“Dëmi mund të jetë i përhershëm”!
“Izolimi ka efekt te shëndeti mendor”
