Një pjesë e asaj që e bën pandeminë Covid-19 kaq të rrezikshme është vështirësia e të diturit se si virusi do të prekë çdo person individual. Megjithëse shumica e njerëzve të infektuar me koronavirus, 81%, sipas Qendrës Amerikane për Kontrollin dhe Parandalimin e Sëmundjeve (CDC) do të paraqesin disa simptoma të pakta ose të buta, të tjerët mund ta gjejnë veten duke u mbështetur në një ventilator për të marrë frymë.
Por ndërsa studiuesit vazhdojnë të studiojnë sëmundjen, ata kanë filluar të kuptojnë se cilat pjesë të popullsisë priren të goditen më rëndë. Këtu janë faktorët që rrisin shanset e një personi për të pasur simptoma të rënda nga Covid-19:
MOSHA: Studiuesit në Kinë ishin të parët që përcaktuan se njerëzit mbi 60 vjeç janë në rrezikun më të madh nga Covid-19. Studime të ndryshme përcaktojnë simptoma të rënda ose kritike, por ato shpesh përfshijnë probleme me frymëmarrjen (bazuar në shpeshtësinë e frymëmarrjes, nivelin e oksigjenit në gjak dhe kohëzgjatjen e simptomave), ethe dhe konfuzion. Në thelb, nëse simptomat duket se kërkojnë kujdes të menjëhershëm mjekësor, ato janë të rënda.
PERSONAT ME SËMUNDJE KRONIKE: Njerëzit me sëmundje të zemrës, diabetit dhe kancerit mund të kenë më shumë të ngjarë të shfaqin simptoma të rënda të Covid-19, të cilat mund të çojnë në një rrezik më të lartë të vdekjes, sesa njerëz pa sëmundje kronike.
GJENET: SARS-CoV-2, koronavirusi që shkakton Covid-19, infekton njerëzit duke i bashkangjitur një receptor të veçantë në pjesën e jashtme të qelizave të quajtur ACE2, të cilin e përdor për të pushtuar një qelizë. Ndryshime të vogla në planin gjenetik për ata receptorë mund të luajnë një rol në atë se sa i sëmurë bëhet një person. Ekipet e tjera po shikojnë nëse lloji i gjakut, i cili përcaktohet nga gjenet, mund të ndryshojë ashpërsinë e simptomave Covid-19 të një pacienti. Një studim paraprak i kryer në Shenzhen dhe Wuhan, zbuloi se pacientët me gjak tip A kishin simptoma më të rënda sesa ata me gjak tipi O. Autorët e studimit paralajmërojnë se është shumë herët për të marrë vendime klinike bazuar në këtë konstatim.
GJINIA: Studiuesit në Kinë zbuluan se 58% e pacientëve të shtruar në spital me Covid-19 ishin meshkuj; por pati një çekuilibër të ngjashëm edhe tek pacientët në SHBA dhe Itali. Disa spekulojnë se kjo mund të jetë për shkak se zakonet sociale të burrave (fakti që shumë nuk i lajnë duart aq shpesh) i bëjnë më të predispozuar ata të kontraktojnë sëmundjen, gjë që do të thotë se shtrimi në spital ishte thjesht rezultat i një numri më të madh të infeksioneve të përgjithshme. Por kjo mund të jetë gjithashtu sepse burrat përgjithësisht mendohet se kanë sistem më të dobët imunitar dhe kanë tendencë të kenë më shumë sëmundje themelore shëndetësore sesa gratë; dy kromozomet X të grave mund të kenë një cilësi mbrojtëse kundër një numri sëmundjesh.
VAKSINIMI I MËPARSHËM I POPULLSISË: Kohët e fundit, studiuesit vëzhguan se vendet në të cilat njerëzit kanë marrë vaksinën e bacilit Calmette-Guerin (BCG), një nga më të vjetrat për të luftuar tuberkulozin, kishin më pak raste dhe vdekje nga Covid-19. Vendet e goditura më shumë nga sëmundja, të tilla si Italia, Hollanda dhe SHBA, nuk kanë programe universale vaksinimi; të tjerët, si Irani, kanë programe shumë të reja për të arritur tek popullata e moshuar. Nuk është hera e parë që studiuesit kanë zbuluar se vaksina BCG funksionon për të luftuar sëmundje të ndryshme përvec TB. Vaksina përdoret për të trajtuar kancerin e fshikëzës në fazën e hershme dhe parandalon lebra. Një studim gjithashtu zbuloi se vaksina zvogëlon ashpërsinë e infeksioneve të mushkërive të shkaktuara nga viruset.
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Si do ta ‘luftonte’ koronavirusin çdo qeveri e aftë …
Postimet për koronavirusin, Facebook merr masa të ashpra
Një pandemi e deglobalizimit?
