Shumë prindër përqendrohen më shumë në arritjet akademike të fëmijës së tyre sesa në inteligjencën e tyre emocionale.
Sipas psikologut dhe gazetarit Daniel Goleman, inteligjenca emocionale – ose siç quhet ndonjëherë EQ”, – përbëhet nga pesë përbërës: vetëdijësimi, vetë-rregullimi, empatia, aftësitë shoqërore dhe motivimi i brendshëm.
Disa studime kanë treguar që fëmijët me inteligjencë të lartë emocionale kanë tendencë të jenë më të angazhuar në shkollë, të kenë marrëdhënie më të mira dhe të marrin nota më të mira. Si të rritur, njerëzit me inteligjencë më të lartë emocionale gjithashtu kanë tendencë të kenë marrëdhënie më cilësore, shëndet më të mirë mendor dhe ndjenja më pozitive për punët e tyre.
“Lajmi i shkëlqyeshëm është se inteligjenca emocionale nuk është vetëm një dhuratë,” tha Michele Borba, psikologe arsimore. Sipas saj “Ajo është një aftësi që mund t’u mësohet fëmijëve, që kur ata janë aq të vegjël, megjithëse farat mbillen edhe më herët në mënyrën se si ne lidhemi dhe reagojmë ndaj foshnjave tona.”
Prindërit që modelojnë dhe inkurajojnë inteligjencën emocionale në shtëpi, gjithashtu mund t’i ndihmojnë fëmijët e tyre të kultivojnë këto aftësi.
“Një fëmijë ka nevojë për një mjedis ku ata mund të ndjehen rehat duke shprehur botën e tyre të brendshme,” tha psikologu i fëmijëve, Dustin Plattner. “Prindërit duhet të jenë kuriozë dhe të gatshëm për t’u krijuar atyre hapësirë për t’u shprehur.”
Sipas ekspertëve ja cilat janë zakonet e fëmijëve me EQ të lartë.
Ata përdorin fjalorin e tyre për të identifikuar emocionet.
Fëmijët me inteligjencë të lartë emocionale janë të aftë të njohin dhe etiketojnë me gojë emocionet e tyre përtej thjesht “të mirë” dhe “të keq”. “Për shembull,”Ndihem i trishtuar që nuk mund të rri me miqtë e mi”,”Ndihem shumë i lumtur që kam marrë një biçikletë të re”, “Ndihem i frikësuar kur babi udhëton natën”, Tha Plattner.
Ata i njohin ato emocione edhe tek të tjerët.
Fëmijët emocionalisht inteligjentë mund ta kuptojnë me saktësi mënyrën se si ndihen njerëzit e tjerë, shpesh duke u dhënë shenja joverbale.
“Para se të empatizoheni, duhet të jeni në gjendje të lexoni emocionet e dikujt tjetër,” tha Borba. “Për shembull:‘ Ajo është duke buzëqeshur – Unë jam e sigurt se është e lumtur”, “Trupi i saj është përkulur – mbase është lodhur ose po qan: ndoshta unë duhet të ndihmoj”.
Ata i shohin gjërat nga këndvështrimi i njerëzve të tjerë.
Të rinjtë me nivele të larta të inteligjencës emocionale janë në gjendje të futen në këpucët e një personi tjetër, të ndiejnë atë që ndjejnë dhe ta shohin botën nga këndvështrimi i tyre, tha Borba.
“Aftësia e marrjes së perspektivës është diçka e rëndësishme për të nxitur një lidhje të thellë dhe të kujdesshme me të tjerët,” tha ajo. “Është gjithashtu një zakon që fëmijëve u duhet për çdo pjesë të jetës – nga trajtimi i mosmarrëveshjeve në shesh lojërash sot deri në zotërimin e debateve në salla nesër.”
“Kur fëmijët arrijnë të kuptojnë perspektivën e dikujt tjetër, ata kanë më shumë të ngjarë të jenë empatikë, të trajtojnë konfliktet në mënyrë paqësore, të jenë më pak gjykues, të ndryshojnë vlera, të flasin për ata që janë viktimizuar dhe të veprojnë në mënyra më të dobishme, ngushëlluese dhe mbështetëse për të tjerët,” Shtoi Borba.
Ata janë të shpejtë për të ndihmuar të tjerët.
Fëmijët me inteligjencë të lartë emocionale kanë tendencë të jenë më të vëmendshëm ndaj të tjerëve dhe të kërkojnë mënyra që mund t’i ndihmojnë, pavarësisht nëse kjo do të thotë të merrni një të huaj në shtëpi, të miqësoheni me fëmijën e ri në klasë ose të kaloni kohë gjatë fundjavave. Ata përqendrohen më shumë te “ne” sesa “unë”.
“Sigurisht, ka djem dhe vajza, kjo vjen natyrshëm. Por shumë fëmijë amerikanë – veçanërisht ata me privilegje – bëjnë projekte shërbimi, si për shembull duke pjekur një tortë për një fqinj të moshuar”, tha edukatorja Maureen Healy, themeluese e Growing Happy Kids dhe autore e “Fëmijë emocionalisht të shëndetshëm”. “Zakonet për të ndihmuar të tjerët gjithashtu përfshijnë punët e shtëpisë dhe të qenit pjesë e ekipit të familjes përkundrejt një lojtari solo.”
Ata përdorin mjete për të menaxhuar emocionet e tyre.
Edhe të rriturit e kanë të vështirë të qetësohen kur shfaqen situata stresuese, shqetësuese ose zhgënjyese. Fëmijët me inteligjencë të lartë emocionale janë më të aftë të menaxhojnë ndjenjat e tyre në mënyra më produktive, duke mos u dal situata jashtë kontrollit.
“Fëmijët janë reaktiv, por me udhëzime dhe praktikë, ata fillojnë të përdorin mjete pozitive për shëndetin emocional,” tha Healy. “Disa nga këto mjete janë mbushja thellë me frymë në situata shqetësuese ose mësojnë të përdorin fjalët duke thënë,”Unë kam nevojë për pushim, në vend që të bërtasin kur zemërohen.”
Fëmijët me EQ të lartë janë gjithashtu më pak reagues dhe impulsivë se sa bashkëmoshatarët e tyre. Ata janë në gjendje të bëjnë një pauzë përpara se të veprojnë.
“Ata mund t’i njohin ndjenjat e tyre – të lumtur, të trishtuar, të çmendur, të frikësuar, të turpëruar – dhe të kuptojnë se cila është nevoja e tyre në këtë moment,” tha Plattner. “Veprimi vjen nga kuptimi emocional sesa nga një impuls i momentit”.
Ata janë të qetë kur u thonë “jo” bashkëmoshatarëve të tyre.
Fëmijët me inteligjencë të lartë emocionale janë më të aftë për të vendosur dhe forcuar kufijtë personalë. Nëse, për shembull, ata nuk duan të grinden me një mik, ata mund të flasin dhe ta shprehin atë dëshirë në një mënyrë të sjellshme.
“Në mënyrë tipike, këta të rinj mbajnë kufij të arsyeshëm, tregojnë respektin e duhur ndaj të tjerëve, janë bindës dhe dëgjojnë emocionet e tyre”, tha psikoterapisti Brandon Jones.
Ata praktikojnë mirënjohjen.
Fëmijët me inteligjencë të lartë emocionale mësojnë të jenë mirënjohës për ato që kanë. Ata jo vetëm që thonë “faleminderit” sepse janë i sjellshëm, por ata e tregojnë në mënyrë specifike për cilën gjë janë mirënjohës dhe pse.
“Shumë familje mblidhen rreth tryezës në darkë dhe thonë një gjë për të cilën ata janë mirënjohës nga ajo ditë,” tha Healy.
