Financial Times po përpiqet të analizojë tensionet e fundit në Mesdheun Lindor, si rezultat i konkurrencës për zbulimin e fushave të gazit dhe rivalitetet rajonale të Turqisë me “fqinjët” e saj .
Në artikullin e tyre, FT flet për mundësinë e një konfrontimi ushtarak të drejtpërdrejtë midis Greqisë dhe Turqisë, pasi “dy aleatët e NATO-s dhe vendet që i mbështesin ata, po përpiqen të rrisin kontrollin e tyre mbi kufijtë detare”.
Përveç kësaj, raportohet se “Gjermania paralajmëroi Greqinë dhe Turqinë muajin e kaluar se ata po luanin me zjarrin dhe shkëndija më e vogël mund të shkaktojë një katastrofë.
Midis Turqisë dhe Greqisë ka pasur një mosmarrëveshje për kufirin detar dhe mbi të drejtën e ishujve Grekë për krijimin e EEZ( Zonë ekonomike ekskluzive), e cila po diskutohet nga Ankaraja, pozicioni i së cilës, ” është i ndërlikuar për shkak të refuzimit të saj për të nënshkruar traktatin e OKB mbi Konventën e të drejtës së detit (UNCLOS) “, i cila zakonisht zgjidh mosmarrëveshje të tilla.
Akuzat e Greqisë dhe Turqisë
Financial Times gjithashtu i referohet historisë së përballjes së të dy vendeve rreth Qipros, pushtimit turk në 1974 dhe krijimit të “shtetit” qipriot turk, i cili nuk njihet nga komuniteti ndërkombëtar, si dhe akuzave të Ankarasë se pala qipriote greke ka të drejtën për eksplorimin e hidrokarbureve, dhe se përfitimet duhet të ndahen me qipriotët turq. Në të njëjtën kohë, vija bregdetare jugore e Turqisë i jep asaj të drejta në zonën jashtë Qipros.
Ankaraja gjithashtu ka argumentuar se ishujt duhet të kenë zona të kufizuara ekonomike ekskluzive (EEZ) dhe ka treguar se vendimet e mëparshme ndërkombëtare kanë kufizuar ndikimin e ishujve në përcaktimin e kufijve detarë, siç është mosmarrëveshja e vitit 1982 midis Libisë dhe Tunizisë.
Depozitat e Mesdheut Lindor
FT thekson në artikullin e tyre se situata ka qenë e tensionuar në Mesdheun Lindor nga zbulimi i depozitave të mëdha, të tilla si Zohr në Egjipt në 2015, Leviathan në 2010, ato në Qipro, të cilat zbuluan për herë të parë gazin në 2011 dhe ato të Eni, Total dhe ExxonMobil në 2018 dhe 2019.
Shumica e këtyre zbulimeve u kryen në pjesën juglindore të rajonit, pranë Egjiptit, Izraelit dhe bregdetit jugor të Qipros.
Turqia ndihet e izoluar
Artikulli tregon se si u formuan disa aleanca “të papritura”, të tilla si Forumi i Gazit të Mesdheut Lindor me pjesëmarrjen e Egjiptit, Izraelit, Autoritetit Palestinez, Greqisë, Qipros dhe Italisë, i cili u themelua këtë vit në Kajro dhe synon të bëhet qendër kryesore e energjisë në rajonin mesdhetar. Në fakt, Franca ka kërkuar të bashkohet me të ndërsa SHBA dëshiron të jetë vëzhguese.
Këto zhvillime “e kanë lënë Turqinë të izoluar për shkak të tensioneve të saj me shumë anëtarë, duke përfshirë Greqinë dhe Egjiptin, megjithëse ky Forum arriti të krijojë një bazë të përbashkët midis Izraelit dhe fqinjëve të saj.” Ministria e Jashtme turke e përshkroi Forumin në janar si një “formacion jorealist” dhe e akuzoi se dëshironte ta largonte Ankaranë.
Lidhja me Libinë
Tensionet në Mesdheun Lindor janë të “lidhura” me konfliktin civil në Libi, në të cilën Turqia mbështet qeverinë e Fagez Al Saraj në Tripoli, Rusinë, Egjiptin, dhe Emiratet e Bashkuara Arabe. Emiratet dhe Franca mbështesin forcat e Haftar.
Artikulli kujton memorandumet e nënshkruara në nëntor për Ankaranë nga Erdogan dhe Sarraj, për të ofruar ndihmë ushtarake për qeverinë e tij dhe për shënjimin e kufirit detar midis Turqisë dhe Libisë, e cila shkaktoi përplasje në Athinë. Ndërsa ndikimi i Turqisë është në rritje në Libi, vende të tilla si Emiratet e Bashkuara Arabe dhe Franca po luajnë një rol më dinamik, duke dërguar forca për stërvitje të përbashkëta ushtarake me Greqinë dhe Qipron duke treguar forcën e tyre kundër Ankarasë.
Çfarë mendojnë ndërkombëtarët?
Artikulli përqendrohet në vështirësitë me të cilat po përballet NATO, për të vendosur Greqinë dhe Turqinë në të njëjtën tryezë, në mënyrë që të fillojnë diskutimet për të ulur tensionet dhe të parandalojnë një konflikt midis dy vendeve.
Ndërkohë, Shtetet e Bashkuara kanë bërë thirrje për një zgjidhje diplomatike. Shumica e anëtarëve të saj janë pro dialogut, pasi ata e shohin Turqinë si një partner të rëndësishëm për ekonominë dhe refugjatët, por edhe për sigurinë në Lindjen e Mesme.
Gjermania nisi një përpjekje ndërmjetësimi, e cila u pezullua pas nënshkrimit të marrëveshjes Greqi-Egjipt për demarkacionin e EEZ, e cila zemëroi Ankaranë. Megjithatë, Greqia dhe Qiproja po shtyjnë BE-në të mbajë një qëndrim të ashpër kundër Turqisë dhe të vendosë sanksione.
Përveç Francës, vendet e tjera ndihen të detyruara të mbajnë një qëndrim më të ashpër ndaj Turqisë nëse ajo vazhdon eksplorimet në Mesdheun Lindor megjithëse deri më tani shumë pak vende mbështesin vendimin për vendosjen e sanksioneve ekonomike kundër Turqisë./abcnews.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Aleanca juaj e ligë. Ja pse iu kthyem kërkimeve në Mesdhe!”
‘Le Monde’: Erdogan s’do heqë dorë nga qëllimet e tij!
‘Fajin’ për tensionet Qipro-Turqi e ka BE
