Më pakQëndrimet po ngurtësohen nga të dyja palët, me të dy vendet duke përdorur ligjin e plotë ose të pjesshëm ushtarak ndërsa mobilizojnë popullatat e tyre për një konflikt pothuajse ekzistencial. Ndërsa betejat po tërbohen, përplasjet mund të tërheqin akoma më shumë fuqitë rajonale Turqinë, Rusinë dhe të tjerët. se 13 milion njerëz jetojnë në ish-republikat Sovjetike të Armenisë dhe Azerbajxhanit.
Megjithatë lufta që ka shpërthyer midis dy vendeve rrezikon të shndërrohet në një konflikt globale. Që kur luftimet shpërthyen një javë më parë, qindra njerëz janë vrarë, përfshirë civilë.
Qëndrimet po ashpërsohen nga të dyja palët, me të dy vendet që po përdorin ligjin e plotë ose të pjesshëm ushtarak.
Përplasjet mund të përfshijnë Turqinë, Rusinë dhe të tjerët.
Në zemër të krizës është rajoni Nagorno-Karabak, i cili ndodhet brenda kufijve të Azerbajxhanit por ka një popullsi kryesisht etnike armene dhe kontrollohet nga fraksione me lidhje të ngushta me kryeqytetin e Armenisë Jerevanin.
Përleshjet periodike kanë shpërthyer disa herë, së fundmi në korrik. Por luftimet e tanishme shënojnë raundin më të keq të dhunës që nga fillimi i viteve 1990, kur rreth 30,000 njerëz u vranë dhe mijëra të tjerë u zhvendosën derisa një armëpushim i vitit 1994 solli një paqe të brishtë në Kaukaz.
Zyrtarët azerbajxhanas dhe armenë fajësojnë njëri-tjetrin për provokimin e tensioneve dhe shënjestrimin e civilëve.
Të dielën, autoritetet në Azerbajxhan raportuan se sulmet e raketave armene goditën zona të populluara dendur në Ganja, qyteti i dytë më i madh i vendit, duke vrarë të paktën një civil dhe duke plagosur katër të tjerë.
Arayik Harutyunyan, një udhëheqës armen në Nagorno-Karabak, pretendoi që forcat e tij kishin qëlluar me raketa për të “neutralizuar objektivat ushtarake” në qytet, një karakterizim i refuzuar nga zyrtarët azerbajxhanas.
Zyrtarët armenë thanë se Stepanakert, qyteti kryesor në Nagorno-Karabak, po bombardohej nga forcat Azerbajxhanase.
Armiqësitë janë ngulitur thellë dhe udhëheqësit e të dy palëve kanë hedhur poshtë thirrjet për bisedime. “Ne po përballemi ndoshta me momentin më vendimtar në historinë tonë mijëravjeçare,” tha Kryeministri Armen Nikol Pashinyan në një fjalim drejtuar kombit të Shtunën. “Ne të gjithë duhet t’i përkushtohemi një qëllimi të veçantë: Fitores”.
Në një intervistë me Al Jazeera, Presidenti i Azerbajxhanit Ilham Aliyev bëri thirrje për tërheqjen e forcave armene nga territoret ngjitur me Nagorno-Karabakun.
Qeveria armene “mbivlerësoi të ashtuquajturën rëndësi të tyre në arenën globale, mbivlerësoi mbështetjen e mundshme ndërkombëtare për ta dhe bëri gabime shumë serioze duke na provokuar, duke na sulmuar dhe tani ata po pësojnë humbjen shumë serioze”, tha Aliyev.
Mbështetja e Turqisë ndaj Azerbajxhanit në konflikt ka shtuar tensionet.
Presidenti francez Emmanuel Macron akuzoi qeverinë e Erdogan për kalimin e një “vije të kuqe” duke dërguar “grupe xhihadiste” në luftë. Suleymanov dhe zyrtarë të tjerë azerbajxhanas dhe turq i mohojnë me forcë këto pretendime, duke këmbëngulur se mbështetja e Turqisë për Baku është kryesisht politike.
Kur u pyet rreth rritjes së dukshme të Turqisë për çështjen e Bakut, Suleymanov pretendoi se kishte një “çekuilibër” në perceptimin e jashtëm të krizës, i cili përqendrohet më shumë në rolin turk sesa në mbështetjen evropiane ose ruse për Armeninë.
Kriza nxjerr në pah gjeopolitikën e ngatërruar të rajonit.
Për Moskën, situata është edhe më delikate. Ajo mbetet më afër Armenisë. Nëse konflikti vvazhdon dhe përkeqësohet, Rusia dhe Turqi mund të futen në një tjetër luftë veç atyre në Siri dhe Libi.
Indiferenca e Perëndimit, veçanërisht e Shteteve të Bashkuara, ndaj grindjeve dhe mosmarrëveshjeve të vazhdueshme mund të jetë pjesë e problemit.
“Mungesa e vëmendjes ndërkombëtare u ka dërguar një mesazh palëve që konflikti ka rëndësi edhe jashtë rajonit,” vuri në dukje Grupi Ndërkombëtar i Krizave.
“Amerikanët janë tërhequr nga kjo çështje”, tha për Guardian Thomas de Waal, një anëtar në Carnegie Europe. “Nëse Trump ka dëgjuar për Azerbajxhanin, kjo është për shkak se është një vend ku ai donte të ndërtonte një kullë Trump.”
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Shihni si është sulmuar avioni ushtarak nga Turqia”
“Sulmuat me F-16 një avion ushtarak në hapësirën tonë ajrore”
