Koronavirusi ka gjunjëzuar tashmë botën, megjithatë shpresa vdes e fundit… Shkenëcëtarë dhe kompani nga e gjithë bota janë përfshirë në garën për të prodhuar vaksinën që do të “shfarrosë” atë që u quajt pandemia e shekullit, për të rikthyer normalitetin. CNN ka përmbledhur në një artikull gjithë vaksinat e prodhuara deri më tani, mënyrën sesi funksionojnë dhe kushtet e veçanta me të cilat duhet të transportohen. Me shumë detaje shkencore, ata i rendisin të gjitha. Por cila do të jetë më efektivja?
Pfizer dhe BioNTech
Pfizer dhe partneri i saj me bazë në Gjermani BioNTech përdorin një qasje të re për të bërë vaksinën. Studiuesit e BioNTech përdorën një copë të vogël të materialit gjenetik që kodifikonte një pjesë të proteinës spike – strukturën që zbukuron sipërfaqen e koronavirusit, duke i dhënë asaj pamjen e mbushur. ARN është një fije e vetme e kodit gjenetik që qelizat mund të “lexojnë” dhe të përdorin për të krijuar një proteinë. Në rastin e kësaj vaksine, ARNi udhëzon qelizat në trup që të bëjnë prodhojnë proteinat spike të virusit. Pastaj sistemi imunitar e njeh dhe përgatitet që ta sulmojë nëse ndodh ndonjë infektim. mRNA është shumë e brishtë dhe kjo është arsyeja pse vaksina e Pfizer duhet të mbahet në temperatura ultra të ftohta prej rreth minus 75 gradë C. Kjo do të thotë se nevojiten pajisje speciale për të transportuar dhe ruajtur këtë vaksinë.
Moderna
Vaksina e Moderna bazohet gjithashtu në ARNi. “ARNi është si një softuer për qelizën,”-shkruhet në faqen e kompanisë. Njësoj si Pfizer dhe BioNTech ajo kodon qelizat për të njohur proteinën e COVID. Moderna ka dalë me një formulim tjetër për të mbrojtur ARNi në vaksinën e saj. Këto formulime janë sekrete të kompanisë por Moderna garanton se vaksina e saj mund të transportohet në minus 20 gradë C dhe mund të mbahet e qëndrueshme për 30 ditë në 2-8 gradë C.
AstraZeneca
Vaksina e AstraZeneca, e bërë nga një ekip në Universitetin e Oksfordit në Britani, quhet vaksinë vektoriale. Përdor një virus të ftohtë të zakonshëm të quajtur adenovirus për të çuar proteina spike nga koronavirusi në qeliza. Në vaksinë ka edhe kopje të vogla të proteinave spike, në mënyrë që trupi t’i njohë dhe t’i luftojë. Kompania është zotuar të bëjë se vaksina e saj do të jetë e disponueshme me çmim të ulët dhe se mund të mbahet për gjashtë muaj në temperaturat standarde frigoriferike.
Vaksina e Johnson & Johnson
Vaksina e Johnson & Johnson është një vaksinë vektoriale rekombinante. Ashtu si ajo e AstraZeneca, ajo përdor një adenovirus që infekton njerëzit, i cili mund të shkaktojë ftohjen e zakonshme, por dhe jep udhëzimet gjenetike për të krijuar proteina spike. Vektori adenovirus 26 u përdor për të bërë vaksinën ndaj Ebolas. Vaksina është ende në testim dhe vullnetarët marrin dy doza me 57 ditë diferencë.
Covavax
Kompania bioteknologjike me bazë në Maryland Novavax është e specializuar për vaksinat që përdorin “nën-njësinë e proteinave”. Ata përdorin nano-grimca të ngjashme me virusin si bazë dhe e mbulojnë me proteinat e tij. Kjo është një qasje e vaksinës, e cila është provuar si e vërtetë. Novavax përdor një virus insektesh të quajtur baculovirus për të futur proteina të koronavirusit në qelizat e molës, të cilat më pas prodhojnë proteina.
Sanofi dhe GlaxoSmithKline
Kjo është gjithashtu një vaksinë e nënnjësisë së proteinave, që përdor teknologjinë FluBlok të Sanofit. Vaksina përdor një baculovirus për të rritur copa të vogla të proteinave spike të COVID-19.
Sinovac dhe Sinopharm
Kompania kineze Sinovac’s CoronaVac përdor një virus të inaktivuar – një nga metodat më të vjetra për vaksinimin e njerëzve. Qeliza të tëra COVID-19 rriten, “vriten” dhe më pas bëhen vaksina.
Sputnik
Vaksina Sputnik e Rusisë është një vaksinë vektoriale adenovirale. Përdor një virus të ftohti të zakonshëm, të quajtur adenovirus 5 për të bartur materialin gjenetik të koronavirusit.
