Tensionet midis SHBA dhe Turqisë po shtohen.
Por nën udhëheqjen e Presidentit Donald Trump, shumë nga pikat e mundshme të ndezjes midis aleatëve të NATO-s u zbutën në sajë të një marrëdhënie miqësore midis Trump dhe Presidentit turk Rexhep Tajip Erdogan.
Çfarëdo që të ndodhë, katër vitet e ardhshme për Turqinë dhe marrëdhëniet e saj me Uashingtonin ka të ngjarë të duken shumë ndryshe nga katër të fundit.
“E vetmja gjë që mban marrëdhënien së bashku për disa vitet e fundit ka qenë marrëdhënia personale e Trump me Erdogan,” i tha CNBC Michael Rubin, një ish zyrtar i Pentagonit dhe dijetar rezident në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve. “Me largimin e Trump, Erdogan duhet të shqetësohet shumë,”
Kjo sepse nuk ka mungesë të pikave të konfliktit midis Ankarasë dhe Uashingtonit; pikat që zbulojnë qëndrime të kundërta ndaj gjeopolitikës, aleancave dhe qeverisjes.
Midis atyre janë të drejtat e njeriut në Turqi, për të cilat demokratët në veçanti kanë folur kundër; Blerja nga Turqia e sistemit raketor S-400 të Rusisë që zemëroi aleatët e saj të NATO-s dhe gati sa nuk shkaktoi sanksione të SHBA; dhe veprimin e saj ushtarak kundër aleatëve kurdë të Amerikës në veri të Sirisë dhe mbështetjen për grupet ekstremiste islamike, për të cilat Ankaraja argumenton se nuk janë terroristë dhe janë të nevojshme për të mbrojtur interesat e saj në rajon.
Pra, kjo është shumë. Çfarë ka thënë Biden për disa nga këto çështje?
Bazuar në deklaratat e tij të mëparshme, duket se do të ketë një qëndrim më të ashpër nga Uashingtoni.
Në një intervistë janarin e kaluar, Biden e quajti Erdogan një “autokrat”, kritikoi veprimet e tij ndaj kurdëve dhe tha se udhëheqësi turk “duhet të paguajë një çmim”.
Ai gjithashtu sugjeroi që SHBA duhet të mbështesë udhëheqësit turq të opozitës “që të jenë në gjendje të marrin dhe mposhtin Erdogan. Jo nga një grusht shteti, por nga procesi zgjedhor ”.
Biden është zotuar të njohë gjenocidin armen, një çështje jashtëzakonisht e diskutueshme për Turqinë dhe një çështje të cilën presidentët e SHBA kanë shmangur ta pranojnë për një shekull.
Mes trazirave të Luftës së Parë Botërore, rreth 1.5 milion civilë armenë u dëbuan ose u vranë nga ajo që ishte atëherë Perandoria Osmane.
Asnjë qeveri e Turqisë nuk e ka njohur kurrë atë si një gjenocid. Turqia dhe Armenia nuk kanë marrëdhënie diplomatike.
Ligjvënësit demokratë dhe republikanë ashtu kanë mbështetur sanksionet si për sulmet ushtarake të Turqisë ndaj kurdëve, të shikuara nga Ankaraja si terroristë, ashtu edhe për blerjen dhe testimin e saj të sistemit mbrojtës raketor rus S-400.
Sanksionet do të ishin një goditje shkatërruese për ekonominë tashmë të vuajtur të Turqisë.
Nga ana e saj, Turqia ka kërcënuar me hakmarrje për çdo sanksion, duke përfshirë pengimin e amerikanëve mbi bazën ajrore shumë strategjike Incirlik.
Erdogan më parë ka kritikuar Biden për të qenë një “ndërhyrës”.
“Kjo është një rrugë e rrezikshme,” tha ajo. “Administrata e ardhshme e Biden ka të ngjarë të marrë një qëndrim shumë më të ashpër ndaj Turqisë sesa ka bërë Donald Trump.”
Por kjo vjen me rreziqet e veta për SHBA – domethënë, që ndëshkimi i një aleati si Turqia vetëm e shtyn atë më tej në krahët e Rusisë.
Jo të gjithë e shohin një të ardhme të tmerrshme si një përfundim të paramenduar për Uashingtonin dhe Ankaranë.
Tani, me monedhën e saj në nivele rekord, inflacioni i lartë dhe papunësia e përkeqësuar nga pandemia e koronavirusit, çdo përplasje me SHBA që rrezikojnë sanksionet janë edhe më të rrezikshme për ekonominë turke.
Investitorët dhe analistët rajonalë do të shikojnë dinamikën Biden-Erdogan gjatë muajve të ardhshëm për të parë nëse, sipas fjalëve të akademikut turk Ahmed Alioglu, “Turqia duhet të bëhet gati për katër vjet”.
Përkthyer dhe përshtatur nga CNBC/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Asgjë nuk do të ndryshojë”/ Turqia reagon për fitoren e Biden
Erdogan po përgatitet për më të keqen!
