Sanksionet e vendosura ndaj Turqisë nga Shtetet e Bashkuara të hënën ka të ngjarë të kenë disa efekte, duke theksuar divergjencën në rritje në të menduarit strategjik midis dy aleatëve të NATO-s.
Administrata e Presidentit të SHBA Donald Trump vendosi sanksione për blerjen nga Turqia të sistemit rus S-400 të mbrojtjes ajrore, për të cilën SHBA kanë thënë se është e papajtueshme me pajisjet e NATO-s dhe një kërcënim i mundshëm për sigurinë aleate.
Sanksionet synuan Presidencën e Industrive të Mbrojtjes të Turqisë, agjencinë ushtarake të prokurimit të vendit, shefin e saj Ismail Demir dhe tre zyrtarë të tjerë të lartë.
Nxjerrja e Turqisë nga programi i avionëve vjedhës F-35 në korrik 2019 demonstroi se sa serioz ishte Uashingtoni në shfaqjen e pakënaqësisë së tij me këmbënguljen e Turqisë që bleu pajisje ruse të mbrojtjes ajrore sesa amerikane.
Largimi dhe tani sanksionet e Turqisë, të parët në llojin e tyre kundër një aleati kryesor, tregojnë se çarja në marrëdhëniet diplomatike tani rrezikon të bëhet një çarje pasi nevojat strategjike të Turqisë ndryshojnë me ato të SHBA.
E ardhmja e Turqisë në NATO
Një largim i Turqisë nga NATO është tani një mundësi.
Tabloja strategjike për të gjithë anëtarët e NATO-s ka ndryshuar në mënyrë dramatike që nga fundi i Luftës së Ftohtë.
Nuk ka dyshim se aleancës do t’i bëhej një goditje serioze nëse Turqia do të largohej. Turqia është kontribuuesi më i madh i NATO-s i personelit ushtarak pas SH.B.A.
Aleancës do t’i jepej një goditje nga e cila do të ishte e vështirë të rikuperohej, veçanërisht pasi fokusi i NATO-s tani ka ndryshuar.
“Turqia duhet të zgjedhë”, paralajmëroi ashpër Turqinë nënkryetari i SHBA Mike Pence vitin e kaluar, përpara anëtarëve të mbledhur të NATO-s.
“A dëshiron ajo të mbetet një partner kritik në aleancën më të suksesshme ushtarake në histori, apo dëshiron të rrezikojë sigurinë e këtij partneriteti duke marrë vendime të tilla të pamatur që minojnë aleancën tonë?”
Ndikimi i sanksioneve
Sanksionet kanë për qëllim industrinë e mbrojtjes shtetërore të Turqisë.
Bashkëpunimi midis kompanive të mbrojtjes të SHBA-së dhe Turqisë, të paktën, do të mbetet në pritje.
Kjo mund ta shtyjë Turqinë të formojë iniciativa bashkëpunimi me fuqitë e tjera të mbrojtjes të teknologjisë së lartë, duke u mbështetur gjithnjë e më pak në pajisjet ushtarake të prodhuara nga Amerika, duke diversifikuar ata që furnizojnë forcat e saj të armatosura dhe duke rritur prodhimin e saj të brendshëm të armëve.
Në afat të shkurtër, sanksionet do të ndikojnë në forcën ajrore të Turqisë. E përbërë nga aeroplanë të vjetër amerikanë si F-4 dhe F-16, Turqia po kërkon të modernizojë. Marrëveshja F-35 ishte një pjesë integrale e kësaj strategjie, me pjesë të avionit që po ndërtoheshin në Turqi.
Kjo vetëm do të përkeqësojë situatën e tmerrshme në të cilën tani ndodhet forca ajrore.
Rusia, e cila tani duhet të fitojë, është i vetmi vend praktikisht i aftë për të ndihmuar Turqinë me këtë mungesë në nevojat e saj të ardhshme të forcave ajrore.
Të paktën derisa planet e vetë Turqisë për avionët luftarakë të përparuar të vendit të realizohen.