Kudos për Komisionin Evropian për finalizimin e një marrëveshje të re investimi me Kinën. Diplomacia aktive e Evropës gjithashtu luajti një rol në angazhimin e fundit të Kinës për të arritur neutralitetin e karbonit deri në vitin 2060, një vendim që u ndoq shpejt nga zotimi i Japonisë për dekarbonizimin deri në vitin 2050. Tani ajo ka bërë një tjetër hap të madh.
Marrëveshja e re e investimeve BE-Kinë do t’i sjellë fitime Evropës, Kinës, botës, madje edhe Shteteve të Bashkuara, pavarësisht paralajmërimeve të këtyre të fundit kundër saj. Në terma të përgjithshëm, marrëveshja nënkupton qëllimin e BE dhe Kinës për të vazhduar të thellojnë marrëdhëniet ekonomike, duke i dhënë secilës palë qasje më të sigurt për investime në ekonominë e tjetrës. Industria evropiane do të fitojë qasje më të mirë në tregun e madh të brendshëm të Kinës ashtu si Kina fillon një dekadë të ristrukturimit ekonomik të gjelbër dhe dixhital dhe në një kohë kur Evropa po përpiqet të qëndrojë në ballë të teknologjisë në këto zona.
Marrëveshja vjen përballë përpjekjeve thellësisht të gabuara, në të vërtetë, të rrezikshme, nga administrata e Presidentit amerikan Donald Trump jo vetëm për të prerë lidhjet ekonomike me Kinën në industritë e teknologjisë së lartë, por edhe për të përmbajtur rritjen e Kinës duke krijuar një aleancë të udhëhequr nga SHBA që Trump shpresohet se do të mbështetet nga BE dhe vendet e Azi-Paqësorit, duke përfshirë Australinë, Indinë, Japoninë dhe Korenë e Jugut. Duket se administrata e ardhshme e Biden mund të anojë në të njëjtin drejtim, megjithëse sigurisht me më shumë finesë dhe më pak bombastike se Trump.
Qëllimi i dukshëm i politikës së SHBA është të kufizojë luftën kundër Kinës dhe shkeljet e të drejtave të njeriut, ose kështu thonë SHBA. Por vlen të përmendet se politika favorizohet nga një institucion politik i jashtëm dypartiak i SHBA që mban rreth 800 baza ushtarake jashtë shtetit dhe që ka filluar vazhdimisht luftëra të paligjshme, ka vendosur sanksione të paligjshme të njëanshme dhe përndryshe refuzon t’i përmbahet Kartës së Kombeve të Bashkuara, traktatet dhe vendimet e Këshillit të Sigurimit. Sigurisht që është e vështirë të argumentosh se Kina është partia luftarake këtu.
Kina, pa dyshim, duhet të përmirësojë të dhënat e saj për të drejtat e njeriut, veçanërisht për të adresuar çështjet e ngritura nga Komisioneri i Lartë i KB për të Drejtat e Njeriut në lidhje me situatën në Rajonin Autonom Xinjiang Uyghur. Por le të jemi të qartë: SHBA, Evropa, India dhe shumë kombe perëndimore duhet të bëjnë përmirësime të ngjashme. Gjatë 20 viteve të fundit, në veçanti, popullatat myslimane në Lindjen e Mesme dhe Azinë Jugore dhe Qendrore kanë vuajtur vazhdimisht nga luftërat brutale të zhvilluara nga fuqitë perëndimore, goditjet e brendshme, sanksionet e njëanshme të SHBA dhe abuzime të tjera.
Fakti është se pak vende respektojnë siç duhet Deklaratën Universale të të Drejtave të Njeriut dhe SHBA, për turpin e saj të madh, ende nuk e ka ratifikuar madje Besëlidhjen e KB për të Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore, ndërsa Kina dhe 27 vendet anëtare të BE e bënë shumë kohë më parë. Përgjigja e saktë ndaj shqetësimeve të vërteta të të drejtave të njeriut është ngritja e tyre në një mënyrë serioze dhe konstruktive, pa treguar hipokrite, ekzagjerim ose ndërprerje të dialogut, diplomacisë dhe marrëdhënieve ekonomike. Vendi pa mëkat le të hedhë gurin e parë.
Por qëllimi i vërtetë i Amerikës për të kundërshtuar Kinën nuk ka asnjë lidhje me të drejtat e njeriut. Veçanërisht nën administrimin e paligjshëm të Trump, politikat e SHBA janë motivuar nga një uri për dominim, e thjeshtë dhe e lirë. SHBA po përpiqet të ndalojë rritjen teknologjike dhe ekonomike të Kinës në mënyrë që të ruajë mbizotërimin e vet. Sidoqoftë, sistemi ekonomik botëror nuk mund dhe nuk duhet të funksionojë për të mirën e hegjemonisë amerikane, veçanërisht duke marrë parasysh që SHBA përbën vetëm 4% të popullsisë globale.
Pas tragjedive të vitit 2020, bota ka nevojë për një bashkëpunim të ri global, jo një luftë të re të ftohtë të nxitur nga SHBA. Është koha për të marrë nën kontroll pandeminë dhe për të hartuar një kurs të ri drejt rimëkëmbjes dhe zhvillimit të qëndrueshëm. Kina mund dhe duhet të përfshihet si një partner i plotë në trajtimin e këtyre sfidave.
Mbi të gjitha, Kina, ndryshe nga SHBA dhe Evropa, e shtypi me sukses epideminë e saj COVID-19 në vitin 2020 (ashtu si shumica e fqinjëve të saj në rajonin e Azi-Paqësorit). Tani, Kina dhe fqinjët e saj duhet të ndihmojnë pjesën tjetër të botës për të zbatuar ndërhyrjet jo-farmaceutike (testimi, gjurmimi i kontakteve dhe karantinimi) që kanë patur sukses atje ku politikat e SHBA dhe Evropës kanë dështuar. Dhe me kusht që vaksinat e reja Sinovac dhe Sinopharm të provohen të sigurta dhe efektive me të dhëna të vlerësuara nga kolegët, Kina duhet të fillojë prodhimin dhe shpërndarjen në masë të këtyre vaksinave në të gjithë botën.
Administrata e BE, Kinës dhe Presidentit të zgjedhur të SHBA Joe Biden duhet gjithashtu të bashkojnë forcat për të hartuar një rigjenerim global të gjelbër dhe dixhital. Me emetuesit kryesorë që tani po ndjekin neutralitetin e karbonit dhe me Biden që planifikon të kthejë SHBA në marrëveshjen e klimës së Parisit dhe të angazhojë SHBA për dekarbonizimin deri në 2050, ne kemi përpjekjet për një rikuperim me të vërtetë të gjelbër me bazë të gjerë.
Për më tepër, zhvillimi dhe vendosja e teknologjive të reja të gjelbra, energjia e rinovueshme, automjetet elektrike (EV) dhe depozitimi i baterisë, do të përfitojnë jashtëzakonisht shumë nga bashkëpunimi global. Për shembull, vetëm këtë javë, Yahua Group i Kinës, një prodhues i madh i hidroksidit të litiumit, u regjistrua për të furnizuar inpute në vlerë prej pesë vjetësh për prodhimin e baterisë në Tesla, një prodhues EV me bazë në SHBA.
Mundësi të ngjashme janë në dispozicion me teknologjitë dixhitale. Në një botë ku qasja dixhitale është thelbësore për pjesëmarrjen ekonomike, teknologjitë e bazuara në 5G premtojnë zgjidhje ndërprerëse për një mori sfidash, nga përmirësimi i efikasitetit të energjisë në shkallëzimin e tregtisë elektronike dhe shëndetit elektronik. Për fat të mirë, traktati i investimeve BE-Kinë do të ndihmojë në nxitjen e bashkëpunimit dixhital, i cili mund t’i japë një shtysë të madhe zhvillimit të qëndrueshëm.
Megjithatë, do të jetë e rëndësishme për Evropën të vazhdojë t’i rezistojë presionit të SHBA kundër Kinës. Arma kryesore e Trump kundër Kinës ka qenë ndërprerja e eksportit të teknologjive të përparuara me shpresën për të gjunjëzuar Huawei dhe firmat e tjera të mëdha kineze të teknologjisë. Kjo lëvizje del drejtpërdrejt nga libri i hegjemonisë amerikane dhe u zbatua kundër Bashkimit Sovjetik gjatë Luftës së Ftohtë.
Administrata e Trump justifikon qasjen e saj karshi Huawei me arsyetimin se Kina mund të spiunojë të tjerët duke përdorur pajisjet 5G të Huawei. Një arsye më e besueshme është se pajisjet Huawei do ta bënin më të vështirë për qeverinë amerikane të spiunonte të tjerët, përfshirë qytetarët e SHBA Një arsye edhe më e mundshme është se SHBA naivisht mendon se mund të ruajë epërsinë teknologjike për një kohë të pacaktuar duke prerë inputet e përparuara në Kinë. Megjithatë Kina ndoshta do të jetë në gjendje të mbyllë boshllëqet e mbetura të teknologjisë në prodhimin e avancuar të gjysmëpërçuesve shpejt.
Evropa ka të drejtë të angazhohet në mënyrë aktive, të thellë dhe konstruktive me Kinën, ndërsa kujdeset gjithashtu për shqetësimet e saj të qëndrueshme dhe të admirueshme për të drejtat e njeriut në të gjithë botën. Administrata e Biden duhet t’i rezistojë impulsit hegjemonik dhe në vend të kësaj të rifillojë marrëdhëniet konstruktive me Kinën.
Tani për tani, marrëveshja e re e investimeve BE-Kinë është një mënyrë e mirë për t’i dhënë fund një viti të hidhur. BE po pohon prerogativat e duhura të politikës së jashtme të pavarura nga SHBA. Por më shumë sfida na presin në 2021, kur bota urgjentisht duhet të ndryshojë kursin për t’i dhënë fund pandemisë dhe për të shkuar në një rrugë drejt zhvillimit të qëndrueshëm.
/Përkthyer dhe përshtatur për Konica.al nga Project Syndicate
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Lufta’ SHBA-Kinë/ Rinisin bisedimet tregtare
