Ursula von der Leyen, presidentja e Komisionit Evropian, thotë se ajo dëshiron të udhëheqë një “komision gjeopolitik”.
Por Von der Leyen përfundoi vitin 2020 duke dërguar një mesazh gjeopolitik vërtet të tmerrshëm, ndërsa komisioni i saj nënshkroi një traktat investimesh midis BE dhe Kinës.
Gjatë vitit të kaluar, Kina ka shtypur lirinë e Hong Kongut, ka intensifikuar shtypjen në Xinjiang, ka vrarë trupat indiane, ka kërcënuar Tajvanin dhe ka sanksionuar Australinë.
Duke nënshkruar një marrëveshje me Kinën, megjithatë, BE ka sinjalizuar se nuk i intereson e gjithë kjo.
Siç thotë Janka Oertel, drejtoreshë e programit të Azisë në think-tank të Këshillit Evropian për Marrëdhëniet e Jashtme: “Kjo është një fitore masive diplomatike për Kinën.”
Është gjithashtu një goditje për Joe Biden.
Presidenti i zgjedhur amerikan ka theksuar se, pas Donald Trump, ai dëshiron një fillim të ri me Evropën.
Në veçanti, administrata e Biden dëshiron të punojë në çështjet e Kinës së bashku me demokracitë e tjera.
Zyrtarët e BE ofrojnë disa arsyetime për vendimin e tyre. Ata thonë se shumë prej koncesioneve që BE ka marrë nga Kina tashmë janë dhënë në SHBA, si pjesë e marrëveshjes tregtare të vetë “fazës një” të vetë Amerikës.
Zyrtarët e Brukselit theksojnë se SHBA nuk kërkuan leje Evropiane para se të përfundonin marrëveshjen e tyre me Kinën.
Ata justifikojnë vendimin e BE-së si një demonstrim të “autonomisë strategjike”.
Këto argumente të BE-së janë naive. Është naive të besosh se Kina do të respektojë marrëveshjen që ka nënshkruar.
Është naive të injorosh implikimet gjeopolitike për të bërë një marrëveshje me Kinën tani.
Dhe është naive të mendosh se klima e errët politike në Pekin nuk do të ndikojë kurrë në jetën në Bruksel ose Berlin.
BE thotë se kjo marrëveshje do të “disiplinojë sjelljen” e ndërmarrjeve shtetërore të Kinës, të cilave tani do t’u kërkohet “të veprojnë në përputhje me konsideratat tregtare”.
Por Kina bëri angazhime shumë të ngjashme kur u bashkua me Organizatën Botërore të Tregtisë në 2001.
Gjatë vitit të kaluar, Kina ka demonstruar vazhdimisht gatishmërinë e saj për të injoruar angazhimet e traktatit. Ligji i ri i saj i sigurisë kombëtare shkel një marrëveshje me Britaninë që garantonte autonominë e Hong Kongut.
Kina gjithashtu ka vendosur tarifa mbi mallrat australiane në kundërshtim me marrëveshjen e tregtisë së lirë Kinë-Australi.
Marrëveshja BE-Kinë u shty shumë nga Angela Merkel, kancelarja gjermane.
Por qasja e saj ndaj Kinës drejtohet kryesisht nga tregtia.
Vendosmëria eMerkel për të bërë përpara mund të pasqyrojë gjithashtu skepticizmin e saj për të ardhmen e SHBA.
Në një fjalim në vitin 2017, ajo tha se Evropa nuk mund të mbështetet më tek Amerika.
Zgjedhja e Biden ndoshta nuk e ka ndryshuar atë pikëpamje. Shumë evropianë gjithashtu besojnë se SHBA janë në prag të një lufte të re të ftohtë me Kinën, dhe duan një pjesë të vogël të kësaj.
Disa nga këto argumente janë mjaft të arsyeshme.
Një dëshirë evropiane për të shmangur konfrontimin ushtarak në Paqësor është gjithashtu racionale.
Evropianët gjithashtu po tallen me veten nëse mendojnë se mund të jenë të verbër ndaj natyrës gjithnjë e më autoritare dhe agresive të Kinës së Xi Jinping.
Për 70 vitet e fundit, evropianët kanë përfituar nga fakti se kombi më i fuqishëm në botë është një demokraci liberale.
Nëse një komb autoritar, siç është Kina, zhvendos Amerikën si fuqinë mbizotëruese globale, atëherë demokracitë në të gjithë botën do të ndiejnë pasojat.
Edhe në rendin aktual gjeopolitik, Kina ka demonstruar vazhdimisht gatishmërinë e saj për të përdorur fuqinë e saj ekonomike si një armë strategjike.
Dhe kombet evropiane po rrisin cenueshmërinë e tyre ndaj presionit nga Pekini.
Ky është një vendim jashtëzakonisht dritëshkurtër, për një “komision gjeopolitik”.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“Merkel, më e mira për në krye të Këshillit Europian”
7 mësime për Evropën!
