Presidenti Trump dhe mbështetësit e tij Republikanë në Kongres nxitën një sulm të dhunshëm të Mërkurën kundër qeverisë që ata drejtojnë dhe kombit që ata pretendojnë se e duan. Kjo nuk mund të lejohet të vazhdojë dhe nuk mund të jetë e pranueshme.
Retorika joshëse e Trump bëri që një turmë prej mijëra njerëzish të sulmonin ndërtesën e Kapitolit të SHBA, duke ‘pushtuar’ dhe Senatin, ku përfaqësuesit e zgjedhur të kombit ishin mbledhur për të kryer detyrën e tyre kushtetuese për të numëruar votat elektorale dhe për të konfirmuar zgjedhjen e Joe Biden si president.
Disa mbanin flamurin e Konfederatës ndërsa sulmonin selinë e qeverisë Amerikane dhe detyruan pezullimin e debatit të Kongresit. Ata thyen dritaret dhe thyen dyert, duke u përplasur me forcat e sigurisë ndërsa bërtisnin mbështetjen e tyre për Trump dhe kundërshtimin e tyre ndaj rezultateve të ligjshme të zgjedhjeve të vitit 2020. Një grua u vra. Udhëheqësit e kombit u larguan në masa të larta sigurie.
Eksplozivët u gjetën në Kapitol dhe vende të shumta përreth Uashingtonit. Protestat pro-Trump mbyllën gjithashtu zyrat e shtetit përreth vendit.
Trump u bë shkak për keto sulme. Ai ka sulmuar për muaj me radhë vendimin e dhënë nga votuesit në nëntor për fituesin e zgjedhjeve Biden. Ai thirri përkrahësit e tij që të mblidheshin në Uashington këtë ditë dhe i inkurajoi ata të marshonin në Kapitol. Ai u tha atyre se zgjedhjet po vidheshin. Ai u tha atyre të luftonin. Ai u tha atyre se mund të bashkohej me ta dhe, edhe pse ata sulmuan ndërtesën, ai nuk pranoi për orë të gjata t’u thoshte të ndalonin, nuk dënoi veprimet e tyre, dhe nuk kreu asnjë gjest në mbrojtje të Kushtetutës që ai u betua për të ruajtur dhe mbrojtur kur u zgjodh në detyrën e presidentit.
Kur ai më në fund foli, ai pohoi zemërimin e protestuesve, duke u thënë atyre përsëri se zgjedhjet ishin vjedhur, por duke u kërkuar atyre që të shkojnë në shtëpi gjithsesi. Ishte performanca e një njeriu që nuk dëshironte të përmbushte detyrat e tij si president ose të përballej me pasojat e sjelljes së tij.
Presidenti duhet të mbajë përgjegjësi përmes procedurave të fajësimit ose ndjekjes penale dhe e njëjta gjë vlen për mbështetësit e tij që kryen dhunën. Me kalimin e kohës, duhet të ketë një hetim të dështimit të Policisë së Kapitolit për t’u përgatitur për një sulm që u njoftua dhe planifikua në publik.
Ky nuk është vetëm një sulm ndaj rezultateve të zgjedhjeve të vitit 2020. Është një precedent, një fletë leje për kundërshtim të ngjashëm me rezultatet e zgjedhjeve të ardhshme. Duhet të hidhet poshtë qartë, dhe të vendoset përtej sjelljes së zbehtë dhe të lejueshme.
Drejtuesit e Partisë Republikane mbajnë gjithashtu një masë të përgjegjësisë për sulmin në Kapitol. Shumë në GOP kanë marrë pjesë në përhapjen e gënjeshtrave në lidhje me zgjedhjet. Ata janë përpjekur të minojnë besimin e publikut në demokraci, duke vënë në dyshim legjitimitetin e fitores së Biden pa siguruar ndonjë provë për pretendimet e tyre. Deklaratat e tyre bënë që disa nga ata që u besojnë atyre të konkludojnë se dhuna ishte e nevojshme.
Pak kanë qenë aq të qartë sa Rudy Giuliani, avokati personal i presidentit, i cili më herët të mërkurën sugjeroi , “Le të bëjmë gjyqin me luftë!” Por edhe kur ekstremistët vluan rreth Kapitolit, duke shkelur pengesat e sigurisë, Republikanët në Senat po largonin demokracinë nga brenda godinës së lirisë dhe demokracisë amerikane.
Senatori Ted Cruz, Republikan i Teksasit, solli komisionin e vitit 1877 që përmbysi zgjedhjet e diskutueshme presidenciale të vitit 1876 si një model për ato që ai përshkroi si adresimin e dyshimeve të arsyeshme rreth zgjedhjeve të vitit 2020.
Nuk ka asnjë bazë faktike për dyshime të tilla në lidhje me votimin e vitit 2020, por zgjedhja e analogjisë së Cruz është historikisht jehonë. Në zgjedhjet e 1876, demokratët e bardhë përdorën dhunë të përhapur politike për të parandaluar votimin e zezakëve dhe më pas kërkuan fundin e Rindërtimit si çmimin e mbijetesës së një Republike të kompromentuar duke futur në një epokë të terrorit racor dhe duke çimentuar përjashtimin e zezakëve të Jugut nga demokracia pjesëmarrëse.
Partia Republikane moderne, në përpjekjet e saj sistematike për të shtypur votimin dhe refuzimin e saj për të njohur legjitimitetin e zgjedhjeve që ajo humbet, po kërkon të ruajë fuqinë e saj politike mbi bazën e heqjes së të drejtës. Kryengritja e së mërkurës është dëshmi e një gatishmërie alarmante për të ndjekur atë qëllim me dhunë.
Është e qartë se disa udhëheqës republikanë kanë filluar të kenë frikë nga pasojat e veprimeve të Trump. Para fillimit të sulmit, senatori Mitch McConnell, udhëheqësi i shumicës, kundërshtoi përpjekjet e republikanëve të tjerë për të përmbysur rezultatet e zgjedhjeve.
Politikanët e tjerë kanë pasur bindje më të forta. Ish-kandidati për president Mitt Romney shkroi në Tuitter , “Ajo që ndodhi në Capitol të SHBA sot ishte një kryengritje, e nxitur nga Presidenti i Shteteve të Bashkuara.”
Kushtetuta kërkon që Kongresi të numërojë dhe shpallë rezultatet e zgjedhjeve presidenciale më 6 janar të vitit pasardhës. Ndërsa turma ishte në gjendje ta vendoste atë proces në pritje, ai nuk do të jetë në gjendje ta parandalojë atë, ose inaugurimin e Biden brenda dy javësh.
Por sulmi është një kujtesë e brishtësisë së vetëqeverisjes.
6 janar 2021, do të kujtohet si një ditë e errët. Pyetja është nëse, edhe kur koha e Trump përfundon në detyrë, Amerika është në fillim të një kalimi në një epokë edhe më të errët dhe më të përçarë. Rreziku është real, por përgjigjja nuk është e paracaktuar. Politikanët republikanë kanë fuqinë dhe përgjegjësinë, të hartojnë një regjim tjetër duke i dhënë fund sulmeve të tyre retorike ndaj demokracisë amerikane dhe duke u ngritur në mbrojtje të kombit që u betuan për t’i shërbyer.
Përkthyer dhe përshtatur nga The New York Times/ Konica.al
