Ish-ambasadori i Koresë së Veriut në Kuvajt beson se Kim Jong Un nuk do të heqë dorë nga arsenali i tij bërthamor, por mund të jetë i gatshëm të negociojë një ulje të armatimeve për lehtësim nga sanksionet ndërkombëtare që dëmtojnë ekonominë e Pyongyang.
Në intervistën e tij të parë që kur u largua në Jug më shumë se një vit më parë, Ryu Hyeon-uoo tha për CNN se “fuqia bërthamore e Koresë së Veriut është e lidhur drejtpërdrejt me stabilitetin e regjimit” – dhe Kim ka të ngjarë të besojë se armët bërthamore janë kryesore për mbijetesën e tij.
Ryu gjithashtu tha se “SHBA nuk mund të tërhiqet nga denuklearizimi dhe Kim Jong Un nuk mund ta pranojë kërkesën e tyre”.
Ish-diplomati, është një nga disa zyrtarë të profilit të lartë të Koresë së Veriut që dezertoi vitet e fundit. Diplomati i lartë i vendit në Itali u arratis në Korenë e Jugut në 2019 dhe Thae Yong-ho, ish-zv / ambasadori në Mbretërinë e Bashkuar, u largua në vitin 2016. Thae që atëherë është zgjedhur në Asamblenë Kombëtare të Koresë së Jugut.
Ryu dhe familja e tij u larguan në Korenë e Jugut në Shtator 2019, por veprimet e tyre u bënë publike vetëm javën e kaluar. Të vendosur për t’i dhënë vajzës së tyre adoleshente një jetë më të mirë, Ryu tha se ai dhe gruaja e tij planifikuan arratisjen e tyre për rreth një muaj ndërsa jetonin në Kuvajt.
Ryu tha se nëse do të ishin kapur, agjentët e Koresë së Veriut do t’i kishin kthyer shpejt të gjithë përsëri në Pyongyang për ndëshkim të caktuar, pasi largimi konsiderohet si një krim i madh për regjimin e Kim dhe nuk merret lehtë.
Ata më në fund i treguan vajzës së tyre për planin ndërsa pretendonin ta çonin në shkollë.
“Eja me mamanë dhe babanë për të gjetur lirinë”, kujton Ryu t’i ketë thënë vajzës së tij. “Ajo ishte e shokuar, pastaj thjesht pranoi.
Ryu e çoi familjen e tij në ambasadën e Koresë së Jugut në Kuvajt për të kërkuar azil. Ata udhëtuan në Korenë e Jugut disa ditë më vonë.
Si mund të ndryshojë politika e SHBA ndaj Koresë së Veriut nën Biden
Dezertimi nga Koreja e Veriut vjen me një kosto monumentale, me dezertuesit që duhet të shkëpusin menjëherë lidhjet nga e gjithë familja e mbetur në vendin e tyre të lindjes.
Regjimi shpesh dënon familjet e mbetura të dezertorëve për të penguar njerëzit të largohen, tha Ryu – veçanërisht diplomatët. Ata që udhëtojnë jashtë vendit shpesh detyrohen të lënë një fëmijë në shtëpi si peng, duke siguruar që do të rikthehen.
“Unë mendoj se Koreja e Veriut që ka një dënim të tillë familjar kolektiv feudal në shekullin 21 është e tmerrshme,” tha Ryu.
Ai tani është i shqetësuar për tre vëllezërit e motrat e tij dhe nënën 83-vjeçare ende në Korenë e Veriut. “Unë thjesht dua t’i shoh ata të jetojnë gjatë,” tha Ryu. “Çdo mendim se ata do të ndëshkohen për atë që kam bërë thjesht më dhemb në zemër.”
Ai shqetësohet gjithashtu për prindërit e moshuar të gruas së tij që jetojnë në Pyongyang.
Ryu dhe gruaja e tij erdhën të dy nga elita qeverisëse e Koresë së Veriut. Vjehrri i tij drejtoi Zyrën 39, një degë e qeverisë së Koresë së Veriut.
Koreja e Veriut është akuzuar prej kohësh për përdorimin e ambasadave të saj si burim parash për familjen Kim në pushtet.
Ryu tha se ndërsa ai ishte një diplomat i trajnuar që merrej me politikë, kishte gjithashtu “punëtorë tregtarë ekonomikë” të caktuar në poste diplomatike. Atyre iu dha një kuotë për sasinë e parave që duhet të bëjnë për shtetin, shtoi Ryu.
Kuvajti ishte një rrjedhë veçanërisht e rëndësishme e të ardhurave për Pyongyang, pasi kombi i Gjirit Persik kishte zakon të punësonte rreth 10,000 punëtorë të Koresë së Veriut. Ata punëtorë thuhet se u trajtuan si skllevër të ditëve të sotme dhe ekspertët thonë se pothuajse të gjitha fitimet e tyre u kthyen në qeveri, duke paguar për përparësitë e regjimit Kim siç ishte programi bërthamor.
Ryu tha se vetëm Kina dhe Rusia ishin fitues më të mëdhenj parash për regjimin nga punëtorët e Koresë së Veriut sesa kombet e Gjirit të Kuvajtit, Katarit dhe Emiratet e Bashkuara Arabe – të paktën deri në 2017, kur Kombet e Bashkuara dënuan Pyongyang për raketat e përsëritura dhe testet bërthamore duke ndaluar kombet nga punësimi i punëtorëve të saj.
“Për shkak të rezolutës së KB, shumica e punëtorëve në rajonin e Gjirit u larguan,” tha ai.
Ryu gjithashtu u fokusua në Siri, një aleat i afërt i Koresë së Veriut, nga 2010 në 2013.
Ndërsa Ryu u akuzua për mbikëqyrjen e marrëdhënieve me politikanët Sirianë, bashkatdhetarët e tij po i shisnin armë konvencionale regjimit Bashar al-Assad, duke përfshirë lëshuesin e shumëfishtë me distancë të gjatë artileri dhe sistemet e armëve ajrore.
Sidoqoftë, Ryu tha se lufta e përgjakshme civile e vendit e detyroi Pyongyang të tërhiqte personelin e saj nga vendi. Ai tha se nuk kishte dëgjuar për ndonjë marrëveshje të re armësh me sirianët që kur u largua nga vendi.
Përvoja e Ryu në Lindjen e Mesme i dha atij një vështrim nga afër se si Shtetet e Bashkuara u morën me programin bërthamor të Iranit gjatë administratës së ish Presidentit Barak Obama. Ai beson se përvoja do të jetë e dobishme për Presidentin e SHBA Joe Biden.
“Bazuar në përvojën e tij në zgjidhjen e çështjes bërthamore iraniane, nuk kam dyshim se ai do të jetë në gjendje të trajtojë me mençuri çështjen bërthamore të Koresë së Veriut,” tha Ryu.
Ryu tha se ai besonte se Koreja e Veriut mund të jetë e gatshme të negociojë një zvogëlim të armëve të saj bërthamore, por nuk ka gjasa të heqë dorë kurrë prej tyre plotësisht.
Sidoqoftë, ai tha se sanksionet mund të kenë luajtur një faktor në shtyrjen e Koresë së Veriut në tryezën e negociatave në 2018, kur Kim dhe ish-Presidenti i SHBA Donald Trump u takuan për samitin e tyre historik në Singapor.
Shumë analistë besojnë se Kim erdhi në tryezën e negociatave sepse ai kishte zhvilluar tashmë armë bërthamore dhe kishte provuar me sukses një raketë me rreze të gjatë që mund të arrinte në territorin e Shteteve të Bashkuara.
“Sanksionet aktuale mbi Korenë e Veriut janë të pashembullta dhe të forta,” tha Ryu. “Unë mendoj se sanksionet kundër Koresë së Veriut duhet të vazhdojnë”.
Ryu gjithashtu tha se është e rëndësishme të mos braktisësh çështjen e të drejtave të njeriut, e cila u përfshi kryesisht në tryezë gjatë bisedimeve bërthamore me administratën Trump.
Pyongyang pretendon të jetë një parajsë socialiste dhe mohon akuzat për shkelje të rënda të të drejtave të njeriut. Koreja e Veriut, megjithatë, nuk lejon lirinë e fjalës ose mbledhjes, dhe qytetarët nuk mund të largohen. Regjimi i Kim akuzohet për drejtimin e një sistemi gulagësh dhe kampesh burgu politik që strehojnë më shumë se 120,000 burra, gra dhe fëmijë.
“Të drejtat e njeriut janë një çështje e moralit dhe në regjimin e Koresë së Veriut, çështja e të drejtave të njeriut është një çështje e ndjeshme dhe serioze,” tha Ryu.
Duke parë prapa gjatë 16 muajve të fundit, Ryu thotë se pendimi i tij i vetëm është ajo që mund të ndodhë me anëtarët e familjes së tij të mbetur përsëri në Pyongyang. Ai dhe gruaja e tij besojnë se ata bënë gjënë e duhur për vajzën e tyre, duke e larguar atë nga vendi i saj i lindjes.
Ryu i tha CNN se ai e pyeti vajzën e tij se çfarë i pëlqen më shumë në shtëpinë e saj të re. “Më pëlqen fakti që unë mund të përdor internetin sa të dua”, u përgjigj ajo.
Përkthyer dhe përshtatur nga cnn/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
