Një libër i ri argumenton se ushtria e Amerikës forcohet vazhdimisht duke ‘qënë se rrezikohet’ nga kërcënime imagjinare dhe me shumë mundësi do të ishim më mirë pa të.
Imagjinoni sikur të ishit president i Shteteve të Bashkuara dhe, të bezdisur nga nxitja e pandërprerë e këshilltarëve tuaj të sigurimit kombëtar, vendosni të vini në provë paralajmërimet e tyre të tmerrshme. Një mënyrë efektive (edhe pse me rrezikshmëri të lartë) për ta bërë këtë gjë do të ishte si më poshtë:
Së pari, ju do të kalonit katër vjet duke i tallur publikisht ata këshilltarë ndërsa zbrazni stafet dhe duke mbushur zyrat e tyre me haker besnikë, por të paaftë. Pastaj, gjatë dy javëve të fundit të mandatit tuaj, pa dyshim momenti më i brishtë në çdo administrate, ju do të nxisni një kryengritje që tërheq vëmendjen e vendit nga absolutisht gjithçka tjetër, duke e bërë atë në mënyrë unike të prekshme nga sulmet. Dhe pastaj ju do të uleni para TV, do të kalonit të gjitha informimet tuaja të inteligjencës dhe thjesht do të shikonit se çfarë ka ndodhur.
Edhe pse motivet e tij mund të kenë qenë të ndryshme, kjo është pak a shumë ajo që bëri Donald Trump gjatë katër viteve të tij katastrofike si president. Dhe rezultatet ishin, për ta thënë butë, të papritura, veçanërisht duke pasur parasysh llojet e paralajmërimeve që kemi dëgjuar të gjithë nga ekspertët e sigurisë kombëtare gjatë 20 viteve të fundit. Midis janarit 2017 dhe janarit 2021, Shtetet e Bashkuara pësuan një grusht sulmesh të brendshme nga ekstremistët islamikë. Dhe asnjë nga kundërshtarët kryesorë të vendit – Rusia, Kina ose Irani – nuk përfitoi nga kaosi duke bërë ndonjë lëvizje të madhe ushtarake të dhunshme kundër tij. (Hakerimi ishte një histori tjetër, por ajo kurrë nuk u ngrit në nivelin e një sulmi kinetik ose provokoi një përgjigje të ngjashme.)
Çfarë e shpjegon këtë rezultat të jashtëzakonshëm? John Mueller, një shkencëtar i respektuar politik në Universitetin Shtetëror të Ohajos, ofron një përgjigje në librin e tij të ri, Budallallëku i Luftës: Politika e Jashtme Amerikane dhe Çështja e Kënaqësisë.Sulmet nuk u materializuan kurrë, argumenton Mueller, sepse pavarësisht nga gjithçka që keni dëgjuar, Shtetet e Bashkuara nuk përballen me ndonjë kërcënim të madh të sigurisë sot. Rreziqet ekzistojnë vetëm në imagjinatën e politikanëve amerikanë dhe planifikuesve të mbrojtjes.
Si mund të analizohet libri i Muller; Pika e parë: Lufta është pa sens dhe ka qenë gjithmonë. Pika dy: Që nga Lufta e Parë Botërore, gjithnjë e më shumë qytetarë dhe udhëheqësit e tyre kanë arritur ta njohin këtë të vërtetë. Pika tre: Kjo ka çuar në ekzistencën e sotme të një “neverie ndaj luftës ndërkombëtare” dhe një “kulture ose shoqërie të paqes ndërkombëtare” pothuajse universale. Kjo kulturë e ka bërë luftën tradicionale midis shteteve të zhvilluara “të vjetëruar”.
Qeveria e SHBA, megjithatë, vazhdimisht ka dështuar ta njohë këtë realitet, për shkak të zakonit të saj për të bërë ekstrapolime të egra bazuar në disa ngjarje të rralla, kryesisht Lufta Koreane dhe sulmet terroriste të 11 shtatorit. Ekspertët amerikanë të sigurisë i panë këto përvoja si paralajmërues të frikshëm të gjërave që do të vijnë. Por realiteti është se mjedisi i sotëm ndërkombëtar thjesht nuk është shumë kërcënues për Shtetet e Bashkuara. Përfundimi i Mueller? Vendi nuk ka nevojë për ushtrinë e tij të madhe në gatishmëri dhe duhet ta minimizojë atë menjëherë.
Libri i Mueller është i fundit në një seri librash nga të ashtuquajturit kufizues që argumentojnë se ndjekja shumë e militarizuar e hegjemonisë e Shteteve të Bashkuara është një gabim i rrezikshëm që ka bërë shumë pak mirë dhe një dëm të madh, brenda dhe jashtë vendit.
Argumentet e tyre janë të rëndësishme dhe meritojnë një dëgjim të gjerë, veçanërisht në fillimin e administratës së Biden, kur ndihet sikur bota po hyn në një epokë të re dhe drejtimi i ardhshëm i politikës së jashtme të Sh.B.A duket sikur nuk merret vesh. Librat si ky i shkruar nga Mueller duhet të ndihmojnë në informim. Pra, ia vlen të shikohen vëzhgimet e tij qendrore në një detaj më të vogël.
Që nga viti 1945, Mueller thekson, “Shtetet e Bashkuara… kurrë nuk janë përballur me të vërtetë nga një kërcënim i rëndësishëm i sigurisë, një gjendje që vazhdon deri në ditët tona”. Gjatë Luftës së Ftohtë, Bashkimi Sovjetik kurrë nuk ishte në të vërtetë i interesuar të sulmonte Shtetet e Bashkuara; megjithëse ëndërroi të zgjeronte perandorinë e saj, ajo u përpoq ta bënte këtë duke nxitur revolucione komuniste jashtë vendit, jo përmes pushtimit ushtarak. Sot, kërcënimi nga terrorizmi islamik radikal është po aq i vogël. Që nga 11 shtatori, ka pasur jashtëzakonisht pak sulme të suksesshme brenda Shteteve të Bashkuara. Edhe në të gjithë botën, numri i viktimave vjetore nga terrorizmi islamik është i vogël.
Ndërkaq, fiksimet e tjera të mëdha të Uashingtonit – një Rusi mashtruese dhe një Kinë e ringjallur – duhet gjithashtu të mbahen në perspektivë. Të dy vendet janë të fuqishme dhe udhëheqësit e tyre shpesh flasin në mënyra kërcënuese. Por të dy drejtojnë shtete tregtare që varen nga stabiliteti global dhe paqja. Dhe as Vladimir Putin dhe as Xi Jinping nuk kanë ambicie të ngjashme me Hitlerin për të përvetësuar territore të reja të mëdha me forcë.
Emërimi i Biden, një gjeneral në pension për të kryesuar Pentagonin përforcon një trend të rrezikshëm. Konfirmimi i tij duhet të vijë me masa mbrojtëse konkrete.
E cila çon në pikën e tretë kryesore të librit të Mueller, argumentin e tij kundër këmbënguljes së Uashingtonit për të mbajtur ushtrinë e saj të madhe në këmbë. Jo vetëm që është kaq i shtrenjtë ndëshkimi (Mueller vlerëson çmimin në një gjysmë trilionë dollarë në vit), por shpenzimet gjithashtu vijnë me kosto të mëdha mundësie: Mueller citon një vlerësim që nëse paratë e gatshme që Shtetet e Bashkuara shpenzuan për të parandaluar sulmet Sovjetike gjatë një lufte të ftohtë mund të ishin investuar në ekonominë e brendshme, ato “do të kishin gjeneruar një shtesë prej 20 ose 25 përqind të prodhimit çdo vit deri në fund”. Akoma më keq, ekzistenca e arsenalit të madh të Shteteve të Bashkuara ka rezultuar joshëse për udhëheqësit e vendit, të cilët nuk mund t’i rezistojnë arritjes së saj sa herë që lindin probleme.
Nëse Mueller do të kishte ndaluar atje dhe të kishte përfunduar librin e tij me disa receta politike, Budallallëku i Luftës do të meritonte një vend në raftet e Shtëpisë së Bardhë për administratat që do të vinin. Por ai nuk bën asnjërën nga ato gjëra.
Pasazhe si këto ka të ngjarë të tjetërsojnë lexuesit, gjë që është për të ardhur keq, pasi pikat thelbësore të bëra nga libri janë kaq të rëndësishme. Lufta, në fund të fundit, nuk ka kuptim një e vërtetë që të gjithë udhëheqësit duhet të punojnë edhe më shumë për të mbajtur gjithmonë në kujtesën e tyre.
Dhe mbikëqyrja e lejon atë të kapërcejë shumë nga pyetjet e vështira që tërheqja ushtarake do ta detyronte Uashingtonin të përballej. Nëse, për shembull, Shtetet e Bashkuara tërheqin forcat e tyre të armatosura nga e gjithë bota, do të duhej të mbështeteshin më shumë te përfaqësuesit për t’i shërbyer qëllimeve të saj (ose thjesht t’i lejonin ata të shërbenin vetë).
Nëse jemi vërtet seriozë për të shmangur më shumë mashtrime ushtarake amerikane, pyetja duhet të diskutohet hapur. Në një mënyrë të ngjashme, qetësimi i vetëkënaqur i Kinës mund të çojë në një rend botëror të formuar shumë më shumë nga preferencat e Pekinit sesa nga Uashingtoni. A mund të vendosen Shtetet e Bashkuara në një botë të tillë? Ndoshta, por Mueller nuk na tregon se çfarë shkëmbimesh dhe sakrificash do të sillnin.
Ndoshta pyetja më e madhe pa përgjigje përfshin një nga argumentet më të forta të Mueller në favor të çmontimit të makinës ushtarake të Shteteve të Bashkuara: që ekzistenca e saj vazhdon të tundojë udhëheqësit e vendit për ta përdorur atë. Nëse kjo perspektivë shqetëson kaq shumë Mueller, pse nuk duket se ndërtimi i shpejtë ushtarak i Kinës e shqetëson atë? Mbi të gjitha, çështja e tij e përgjithshme për vetëkënaqësi qëndron në argumentin e tij se Kina është një lojtar i status quo-së me pak oreks për aventura ushtarake. Por nëse ndërtimi i arsenaleve të mëdha në mënyrë të pashmangshme tundon pronarët e tyre për t’i përdorur ato, a nuk do të ketë Pekini gjithashtu shpejt aventurat ushtarake të pamundura për t’i rezistuar?
Në fund të fundit, asgjë nga këto nuk mund të ketë rëndësi. Siç e pranon Mueller, sado të forta të jenë argumentet e tij, pak politikëbërës aktualë të SH.B.A.-së ka të ngjarë t’i përqafojnë ato; rreziqet politike për tu dukur të dobët dhe për të lejuar që një sulm të ndodhë nën vëzhgimin e tyre, janë tepër të mëdha. Ende, vendi është në një gjendje shpirtërore të vështirë dhe presidenti i ri i tij është një pragmatist i kujdesshëm me një histori të trajtimit të misioneve ushtarake shumë skeptikisht. (Joe Biden ishte një nga të paktët drejtorë në administratën e Obamës që kundërshtoi sulmin që vrau Osama bin Laden, për shembull.) Nëse një libër si ai i Mueller ndihmon në forcimin e një mendimi të tillë të gjithë mund të jemi më të mirë.
Përkthyer dhe përshtatur nga Foreign Affairs/ F.H, Konica.al
