Sanksionet e njëanshme të vendosura nga Shtetet e Bashkuara shkaktuan dëme në vlerë prej 1 trilion dollarësh në ekonominë e Iranit dhe Teherani pret dëmshpërblim, tha ministri i tij i jashtëm.
Mohammad Javad Zarif tha të Dielën pasi SHBA ndërmori veprime për të rivendosur marrëveshjen bërthamore të Iranit 2015 me fuqitë botërore përmes heqjes së sanksioneve, Teherani do të dëshirojë të negociojë për dëmet që ka pësuar.
“Kur të takohemi, ne do të mbledhim kompensim,” i tha Zarif rrjetit shtetëror iranian të lajmeve PressTV në një intervistë një orë. “Nëse ato kompensime do të marrin formën e dëmshpërblimit, ose nëse ato marrin formën e investimeve, ose nëse marrin formën e masave për të parandaluar një përsëritje të asaj që bëri Trump,” tha ai duke iu referuar ish Presidentit të SHBA Donald Trump.
Trump në mënyrë të njëanshme braktisi marrëveshjen bërthamore në 2018 dhe vendosi sanksione të ashpra dhe gjithëpërfshirëse që synuan të gjithë sektorët e ekonomisë së Iranit. Sipas Zarif, Trump rivendosi 800 sanksione që ishin vendosur mbi Iranin para marrëveshjes bërthamore dhe vendosi 800 të reja, të gjitha këto duhet të hiqen para se SHBA të kthehen në marrëveshje.
Diplomati tha nga nënshkruesit e tjerë të marrëveshjes bërthamore, Kina dhe Rusia kanë qenë “miqtë” e Iranit gjatë epokës së sanksioneve, prova për të cilat janë dhjetëra sanksione të vendosura ndaj individëve dhe njësive të tyre. Por Gjermania, Franca dhe Mbretëria e Bashkuar, nënshkruesit Evropianë të marrëveshjes së njohur së bashku si E3, nuk kanë bërë asnjë përpjekje të prekshme për të mbajtur lidhjet e tyre me Iranin, tha Zarif.
“Situata që Evropa ka krijuar për vete është se duhet të presë që SHBA të marrin një vendim. Jeton me urdhër dhe mëshirë të SHBA,” tha ai. “Tani, ata duhet të bindin SHBA të kthehen [në marrëveshjen bërthamore] të paktën për t’i lejuar ata … të ruajnë dinjitetin e tyre dhe t’i lejojnë ata të përmbushin detyrimet e tyre. Ky nuk është një urdhër i gjatë.”
‘Ne morëm atë që donim’
Ministri i jashtëm i Iranit tha nëse SHBA dështon të heqë sanksionet, Irani do të vazhdojë të rritë programin e tij bërthamor sipas ligjit por nuk do të ketë nevojë të largohet nga Plani i Përbashkët i Përgjithshëm i Veprimit, pasi marrëveshja bërthamore është e njohur zyrtarisht.
Një vit pasi Trump vendosi sanksione, Irani gradualisht i zvogëloi zotimet e tij në bazë të marrëveshjes. Por pasi shkencëtari i lartë bërthamor iranian, Mohsen Fakhrizadeh u vra në Nëntor, parlamenti konservator miratoi legjislacionin që e detyroi qeverinë të fillonte pasurimin e uraniumit me 20 përqind dhe të rritte rezervat e vendit.
“Ky nuk është një kërcënim. Ne thjesht po ushtrojmë masat korrigjuese të parashikuara në JCPOA,” tha ai, duke shtuar se Irani është vetëm pas normalizimit të marrëdhënieve ekonomike me botën dhe nuk dëshiron të angazhohet në zhvatje bërthamore, siç ka pretenduar ish-sekretari i shtetit Mike Pompeo. Në vend të kësaj, tha Zarif, SHBA po përfshihet në zhvatje pasi ajo ende po e pengon Iranin të blejë ushqime, ilaçe dhe vaksina gjatë pandemisë COVID-19.
Ministri i jashtëm gjithashtu tha se SHBA ende bllokon kërkesën e Iranit për një hua prej 5 miliardë dollarësh nga Fondi Monetar Ndërkombëtar për të luftuar pandeminë dhe ende po i pengon vendet e tjera si Koreja e Jugut t’i paguajnë para Iranit me vlerë miliarda dollarë.
Administrata e Joe Biden, tha ai, po vazhdon ende fushatën “presion maksimal” të Trump pavarësisht premtimeve për të rivendosur JCPOA. Sidoqoftë, Zarif tha se Irani nuk do të ketë nevojë të braktisë marrëveshjen bërthamore.
“Ne morëm atë që donim nga JCPOA. Fundi i rezolutave të Këshillit të Sigurimit [të Kombeve të Bashkuara]. Fundi i gënjeshtrave të SHBA për programin tonë bërthamor,” tha ai, duke shtuar se Irani është i vetmi vend në botë që ka të drejtën e tij për të pasuruar uranium të njohur nga një rezolutë e Këshillit të Sigurimit të KB. Ai gjithashtu tha se Irani tani është shumë më pak i varur nga nafta, kështu që mund të vazhdojë nëse SHBA nuk arrin të kthehet në marrëveshje.
/Përkthyer dhe për5shtatur për Konica.al nga AlJazeera
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
“S’ka marrëveshje me Kinën deri kur të takohem me Xi Jinping”
“Irani paraqet një kërcënim të vërtetë për Evropën”
