Për katër dekadat e kaluara, presidentët e SHBA kanë luftuar me çështjen e “promovimit të demokracisë” – domethënë, ku dhe si të inkurajojnë fjalën e lirë, asamblenë e lirë dhe zgjedhjet e lira në kombet e tjera.
Presidenti Biden do të jetë ekzekutivi i parë që nga mesi i shekullit të 20-të që do të përballet me një sfidë krejtësisht të ndryshme dhe shumë më të rëndë: parandalimin e demokracisë që t’i nënshtrohet autokracisë si forma mbizotëruese e qeverisjes njerëzore.
Kur Biden u zgjodh për herë të fundit në zyrë, demokracia u gjykua ende, të paktën në Uashington, si sistemi i paracaktuar drejt të cilit bota po zhvillohej ngadalë, por në mënyrë të pashmangshme.
Fitorja e SHBA në Luftën e Ftohtë kishte shkatërruar alternativën totalitare të Bashkimit Sovjetik. Shumica e vendeve në zhvillim të paktën pretenduan të aspirojnë institucione demokratike.
Pjesërisht falë ish-presidentit Donald Trump, peizazhi gjeopolitik në 2021 duket krejtësisht i ndryshëm.
Kina, po i ofron botës hapur një model të pamëshirshëm efikas të tiranisë, i udhëhequr dhe mbështetur nga inteligjenca artificiale dhe teknologjitë e tjera të reja.
Rusia e Vladimir Putin po bën pjesën e saj duke përdorur mediat sociale dhe monitorimin kibernetik, ndër mjetet e tjera, për të sulmuar dhe përmbysur qeveritë demokratike.
Ndërkohë, demokracia liberale po minohet nga brenda nga lëvizjet autokratike populiste, duke përfshirë edhe atë të udhëhequr nga Trump.
Falë tij, një shumicë në njërën nga dy partitë kryesore politike të Shteteve të Bashkuara tani është e përgatitur të anulojë rezultatet e zgjedhjeve, të shpërfillë vendimet e gjykatave dhe me vetëdije të propagandojë gënjeshtrat për të qëndruar në pushtet.
Çështja tani është ekzistenciale.
Hapi i parë është kuptimi dhe përqafimi i sfidës.
Lajmi i mirë është se Biden dhe ekipi i tij i ardhshëm i sigurisë kombëtare e kanë bërë atë. Në seancat e tyre të konfirmimit, Sekretari i Shtetit Antony Blinken dhe Drejtori i Inteligjencës Kombëtare Avril Haines u pajtuan lehtësisht me republikanët për kërcënimin nga Pekini, duke pasqyruar një ndryshim të duhur nga administrata e Obamës.
Nga ana e tij, Biden ka theksuar rëndësinë e riparimit të institucioneve demokratike të SHBA, të cilat jo vetëm që duhet të forcohen kundër sulmeve të ardhshme nga Trumpizmi, por gjithashtu të bëhen më përfshirëse dhe transparente.
Rigjallërimi i modelit demokratik të SHBA është parakushti për të dominuar mbi Kinën në betejën globale të qeverisjes.
Ngjashëm me Luftën e Ftohtë, ajo ka të ngjarë të kalojë në luftime mes Lindjes dhe Perëndimit.
Por luftimet do të duken shumë ndryshe nga luftërat guerile të viteve 1960, ’70 dhe ’80.
Në vend të kësaj, betejat thelbësore do të jenë teknologjike.
Blinken përshkroi një garë midis “teknokemokracive” dhe “tekno-autokracive” që, tha ai, “do të shkojë shumë larg për të formuar dekadat e ardhshme”.
Demokracitë, tha ai, duhet të bashkohen për të siguruar që “ne jemi ata që formojmë normat dhe rregullat” e teknologjive të shekullit 21 në mënyrë që “ato të jenë më shumë vlerat tona sesa e tyre”.
Sekretari i ri i shtetit ndoshta ka të drejtë të sugjerojë që Shtetet e Bashkuara dhe demokracitë e tjera nuk janë të sigurt se do të mbizotërojnë në këtë garë fatale.
“Ka shumë, shumë dobësi shumë të dukshme që Kina përpiqet të fshehë kur bëhet fjalë për projeksionin e modelit të saj,” u tha ai senatorëve. “Por në mungesë të një alternative, ata mund të bëjnë më mirë sesa mendojmë.”
Kjo përcakton mjeshtërisht punën e administratës së Biden.
Trump e ka lënë modelin amerikan të demokracisë në rrënoja.
Biden duhet ta ndërtojë atë përsëri, më të fortë.
Përkthyer dhe përshtatur nga The Washington Post/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
A i duhet Perëndimi ende botës?
“Harrojeni bashkimin, tani zgjedhjet sjellin hakmarrje”
2020-ën e fitoi Kina!
