Në javët para inaugurimit të Presidentit të SHBA Joe Biden, shumë besuan se një axhendë e brendshme do ta linte atë me pak hapësirë për të ndryshuar shpejt qasjen thjesht transaksionale të Donald Trump ndaj diplomacisë dhe ri-angazhimin e Amerikës në punët ndërkombëtare.
Por, për fat të mirë për Shtetet e Bashkuara dhe botën, përpjekjet e administratës së Bidenit deri më sot tregojnë qartë të kundërtën.
Biden përshkroi parimet e tij strategjike në një fjalim në internet në 19 Shkurt në Konferencën e Sigurisë në Mynih.
Shpejt pas kësaj, Sekretarja e Thesarit Janet Yellen përmblodhi qasjen e re të Amerikës ndaj çështjeve ekonomike ndërkombëtare në një letër drejtuar ministrave të financave të G20. Dhe më 3 Mars, Sekretari i Shtetit Antony Blinken renditi në tërësi përparësitë e politikës së jashtme të administratës.
Këto tregojnë për disa tema të qëndrueshme, disa prej të cilave tashmë janë reflektuar në veprimet e administratës së re.
Si fillim, qasja e Biden do të jetë sistematike, jo transaksionare, duke theksuar vazhdimësinë dhe koherencën strategjike.
Ndryshe nga Trump, Biden nuk do ta quajë Presidentin Kinez Xi Jinping një mik një ditë dhe një armik të rrezikshëm ditën tjetër.
As ai nuk do t’i referohet Evropës si një kërcënim më i madh për ekonominë amerikane sesa Kina dhe, menjëherë më pas, si një aleat të rëndësishëm.
Në fjalimin e tij në Mynih, Biden argumentoi se bota është në një pikë lakimi në luftën midis autokracisë dhe demokracisë.
Ai deklaroi se “misioni galvanizues” i Amerikës është të ndihmojë demokracinë të ketë sukses.
Për shkak se “demokracia do dhe duhet të mbizotërojë”, të drejtat e njeriut gjithashtu do të jenë një pjesë e rëndësishme e qasjes së përgjithshme të Biden.
Por “misioni galvanizues” nuk do të nënkuptojë mbështetjen e SHBA-së për ndryshimin e regjimit jashtë vendit, i cili ka dhënë një efekt të kundërt në të kaluarën.
Në vend të kësaj, Amerika do të kërkojë të udhëheqë me shembullin dhe të punojë me aleatët demokratik, duke njohur që nuk mund të arrijë rezultatet e dëshiruara vetëm.
Nën udhëheqjen Biden, Amerika gjithashtu do të angazhohet plotësisht me sistemin multilateral dhe do të punojë brenda, jo kundër, institucioneve ndërkombëtare.
Për shembull, SHBA. janë bashkuar përsëri në marrëveshjen e klimës së Parisit 2015 dhe në 22 Prill Biden do të presë një samit ndërkombëtar të klimës në të cilin ai pritet të shpallë kontribute më ambicioze të vendosura në shkallë kombëtare sipas marrëveshjes së Parisit.
Këto ka shumë të ngjarë të synojnë të arrijnë emisione neto-zero të gazeve serrë deri në vitin 2050, dhe ndoshta një ulje prej 50% nga nivelet e tyre të vitit 2005 deri në vitin 2030.
Kur është e nevojshme, administrata do të kërkojë të reformojë institucionet shumëpalëshe sesa t’i anashkalojë ose t’i pengojë ato.
Këta shembuj të hershëm të qasjes sistematike të Biden në veprim duhet të mirëpriten.
Por është një qasje që do të përballet me sfida veçanërisht të forta në dy fusha: të drejtat e njeriut dhe Kina.
Çështja e parë u risoll në vëmendje pas publikimit të fundit të një raporti të inteligjencës amerikane që implikonte qartë sundimtarin de facto të Arabisë Saudite, Princin e Kurorës Mohammed bin Salman, i njohur si MBS, në vrasjen e tmerrshme të 2018 të gazetarit Jamal Khashoggi në konsullatën Saudite në Stamboll.
Publikimi i raportit sugjeron që administrata e Biden-it po distancohet disi nga Arabia Saudite dhe u pasua nga sanksionet e SHBA ndaj anëtarëve të institucionit të sigurisë Saudite dhe zyrtarëve pranë princit të kurorës.
Por vetë MBS nuk do të përballet me sanksione personale, duke reflektuar rëndësinë strategjike të Arabisë Saudite dhe gjasat që ai të qeverisë Mbretërinë për një kohë të gjatë.
Aktivistët e të drejtave të njeriut kritikuan ashpër vendimin.
Por Biden vendosi ekuilibrin e duhur midis dënimit të vrasjes Khashoggi dhe abuzimeve të tjera të të drejtave të njeriut në Arabinë Saudite – përveç sanksioneve të kufizuara, Biden ka thënë që ai nuk do të flasë personalisht me MBS – dhe duke njohur nevojën për të punuar me Mbretërinë problemet rajonale.
Sa i përket Kinës, është e qartë se administrata e Biden e sheh rivalitetin ideologjik dhe ekonomik si tiparin dominues të marrëdhënies dypalëshe.
Por kjo nuk do të përjashtojë bashkëpunimin kurdoherë që është e mundur dhe e dobishme, veçanërisht për të mirat publike ndërkombëtare siç janë veprimi i klimës dhe kontrolli pandemik.
Për shkak se Kina ka potencialin për të rivalizuar aftësitë amerikane së shpejti (nëse jo tashmë), SHBA do të duhet të bëjnë kompromise të vështira në shumë fusha.
Biden do të mbështetet në fuqinë e shembullit dhe do të nxjerrë në pah sukseset e demokracive të afta të japin për qytetarët e tyre.
Ai gjithashtu do të negociojë shumë me Kinën për çështje teknologjike dhe ekonomike, ndërsa nuk lejon që ndryshimet e qarta ideologjike të çojnë në konflikt të hapur.
Pas takimit të tyre të 26 shkurtit, ministrat e financave të G20 dhe guvernatorët e bankave qendrore i kërkuan FMN-së që të zhvillonte një plan të tillë, i cili, shpreson, do të marrë parasysh nevojën për të zbatuar një alokim të mundshëm 500 miliard dollarë SDR në një mënyrë që përfiton nga vendet në zhvillim.
Ky mund të jetë hapi i parë drejt një reforme të madhe të mekanizmave të financimit të FMN-së, të cilat varen shumë nga huazimet ad hoc.
Zbatimi i një strategjie të përgjithshme për të forcuar demokracinë liberale dhe për të rindërtuar multilateralizmin do të përfshijë në mënyrë të pashmangshme shumë hije gri, pasi realiteti imponon kufizime të paparashikuara.
Por veprimet e hershme të administratës së Biden dhe sinqeriteti i deklaratave të saj sugjerojnë që ajo mund të bëhet administrata më transformuese ndërkombëtare në dekada.
Por nëse kjo do të varet, në mënyrë thelbësore, nga suksesi i brendshëm i Biden në nxitjen e përparimit ekonomik për të gjithë amerikanët.
Kemal Derviş, një ish-ministër i çështjeve ekonomike të Turqisë dhe administrator për Programin e Zhvillimit të Kombeve të Bashkuara, është një anëtar i vjetër në Institutin Brookings.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
‘Makthi’ i Biden mund të jetë Kina
“Ky është fillimi i fundit të Donald Trump!”
“Biden, nëse fiton do marrë masa ndaj tarifave të SHBA për Kinën”
