Masat e marra kanë ndihmuar vetëm Putinin në forcimin e barrikadave financiare të vendit.
Shkrimtari, shefi strateg global i Morgan Stanley Investment Management, është autor i ‘Dhjetë Rregullat e Kombeve të Suksesshme’. Zhurma po rritet për të rritur sanksionet kundër Rusisë, e cila akuzohet për vendosjen e hakerave, vrasësve dhe provokatorëve të tjerë jashtë vendit dhe për presion në vend.
Por ia vlen të ndalemi në këtë moment zemërimi për të konsideruar se në një aspekt thelbësor sanksionet e kanë bërë Rusinë më të fortë. Historia fillon në vitin 2014, kur Rusia pësoi goditjen e dyfishtë të rënies së çmimeve të naftës dhe sanksionet perëndimore të niveluara në përgjigje të pushtimit të Krimesë.
Rusia ishte mësuar me krizat financiare, të cilat ndihmuan në rrëzimin e perandorisë së saj Sovjetike në 1989, fshinë rublën dy herë në vitet 1990 dhe goditën përsëri në 2008. Por goditjet e vitit 2014 u dukën për të bindur presidentin Vladimir Putin se mjaftonte sa duhet.
Megjithëse shpesh krahasohet me autokratë të çrregullt, Putini ka qenë prej kohësh relativisht i kujdesshëm në politikën makroekonomike. Pas vitit 2014, ai u kthye edhe më mbrojtës dhe u përqendrua në kthimin e Rusisë në një fortesë financiare të paprekshme nga presioni i jashtëm, përfshirë sanksionet. Në një masë të habitshme, ai ka pasur sukses. Dikur ndër kombet në zhvillim më të prirura ndaj krizave, Rusia tani është një nga vendet më konservatore dhe më të qëndrueshme.
Ndërsa bashkëmoshatarë si Rexhep Taip Erdogan i Turqisë bëhen gjithnjë e më shumë jortodoksë në politikën ekonomike, Putin është bërë një model i ortodoksisë. Shtyllat e fortesës Ruse qëndrojnë në mënyrën se si Kremlini administron buxhetin e tij dhe rublën. Kur pandemia filloi të detyronte bllokimet ekonomike vitin e kaluar, Rusia ishte gati. Ajo hyri në krizë me borxhin më të ulët të qeverisë midis 20 ekonomive më të mëdha në zhvillim, vetëm 14 përqind të produktit të brendshëm bruto.
Ajo gjithashtu kishte tepricën më të lartë të qeverisë, tepricën e katërt më të lartë të llogarisë rrjedhëse dhe rezervat e katërta më të mëdha të valutave të huaja: rreth 580 miliardë dollarë, nga një minimum prej 350 miliardë dollarësh i vitit 2015.
Shtatë vjet politikë monetare për të kontrolluar inflacionin i kishin lënë bankës qendrore hapësirë për të ulur normat. Për herë të parë në historinë moderne, Rusia kishte mundësinë t’i kundërvihej një krize duke rritur shpenzimet qeveritare dhe duke lehtësuar normat e interesit. Megjithatë udhëheqësit e saj vazhduan të lëvizin qëllimisht.
Në vitin 2020 stimulimi i saj nga banka qendrore dhe qeveria ishte i moderuar krahasuar me ekonomitë e tjera të mëdha në zhvillim. Po kështu ishte rënia që rezultoi; një tkurrje prej rreth 3.5 përqind.
Sot Rusia është më pak e ndjeshme ndaj presionit të jashtëm sesa në vitin 2014. Borxhi i qeverisë së saj dhe huamarrësve privatë ndaj të huajve është i ulët. Dhe burimet që ata kanë për të mbuluar ato borxhe, qoftë nga të ardhurat nga eksporti apo nga rezervat e huaja, janë të larta. Për shembull, borxhet e huaja afatshkurtra të Rusisë kapin mezi 10 përqind të rezervave të saj në valutë, krahasuar me një mesatare prej mbi 30 përqind në vendet në zhvillim.
Rusia është gjithashtu më pak e vëmendshme në tregun global të naftës. Qeveria ruan fitimet e tepërta kur çmimet janë të larta dhe i shpenzon ato kur çmimet janë të ulëta, duke stabilizuar ekonominë dhe rublën. Sot, rubla është më pak e prirur të lëkundet me çmimet e naftës sesa monedhat e eksportuesve të energjisë të zhvilluar si Kanadaja dhe Norvegjia.
Më në fund, Kremlini po bën punën e zëvendësimit të importit. Ajo iu kundërvu sanksioneve ndërkombëtare duke bllokuar importet e ushqimit, i cili ka gjallëruar bujqësinë ruse dhe ka ulur varësinë nga furnizuesit e huaj. Së bashku me Kinën, Rusia është një nga të paktat vende që ushqen gjigandët e brendshëm të internetit prapa dyerve të mbyllura për t’i mbrojtur ata nga konkurrenca perëndimore.
Putin flet për rritje ekonomike – e cila ka arritur mesatarisht mezi 2 përqind gjatë dekadës së fundit – por nuk ofron asnjë plan real për ta realizuar atë. Që nga viti 2014, Rusia ka rënë nga lista e dhjetë ekonomive më të mëdha në botë. Akoma, megjithë rënien e standardeve të jetesës dhe ekspozimet e korrupsionit shtetëror, sondazhet sugjerojnë se më shumë rusë mendojnë se vendi po lëviz në drejtimin e duhur sesa ai i gabuar.
Një komb me kriza duket se vlerëson stabilitetin. Siç ndodh, Rusia e fortesës është e ndërtuar mirë për t’i mbijetuar një bote post-pandemike të deglobalizimit më të madh dhe dixhitalizimit lokal. Me ekonominë globale që përballet me kërcënimet e rritjes më të ngadaltë, inflacionit më të lartë dhe tregjeve të shkumëzuara, forca e brendshme është një avantazh kryesor.
Sigurisht, qëllimi i deklaruar i sanksioneve është për të synuar Kremlinin dhe aleatët e tij, jo për të ndëshkuar popullin rus.
Por shtatë vjet sanksione tashmë e kanë forcuar Kremlinin kundër presionit të jashtëm. Kjo do të thotë se do të duhen më shumë sesa thjesht goditja e sanksioneve të synuara për të dëmtuar muret e fortesës Rusi.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
