Shtatorin e kaluar, me rastin e 75 vjetorit të Kombeve të Bashkuara, Asambleja e Përgjithshme miratoi një deklaratë historike që afirmonte një angazhim për “mobilizimin e burimeve” dhe “shfaqjen e vullnetit dhe udhëheqjes politike të paparë”, për të siguruar “të ardhmen që duam. ”
Deklarata e ashtuquajtur UN75 ishte një deklaratë frymëzuese. Por a do të çojë kjo në ndryshime kuptimplota?
Historia sugjeron që mundet. Mbi të gjitha, përvjetorët e kaluar të themelimit të KB kanë dhënë reforma të rëndësishme strukturore. Në 60 vjetorin e KB, për shembull, udhëheqësit botërorë krijuan një Komision për Ndërtimin e Paqes për të ndihmuar vendet në tranzicion nga lufta në paqe, azhurnuan Komisionin për të Drejtat e Njeriut në një Këshill më të fortë për të Drejtat e Njeriut dhe miratuan doktrinën “Përgjegjësia për të Mbrojtur” për të ndihmuar në mbrojtjen e civilëve në zonat e konfliktit.
Përmirësimi i perspektivave të Deklaratës UN75 më tej është fakti që ajo pasqyron vullnetin e shoqërisë civile.
Përpara Asamblesë së Përgjithshme të vitit të kaluar, KB ka kryer një studim global për të dalluar se për çfarë interesoheshin njerëzit e zakonshëm. Nga më shumë se 1.3 milion të anketuar, 87% thanë se bashkëpunimi ndërkombëtar ishte jetik për t’u marrë me sfidat e sotme.
KB gjithashtu mbështeti më shumë se 3,000 dialogë në 120 vende mbi “të ardhmen që duam, KB që na duhen”. Rezultatet e këtyre dialogjeve – të cilat u zhvilluan në “klasat, sallat e bordeve, parlamentet dhe grupet e komunitetit” – ndihmuan në formësimin e deklaratës.
Në të njëjtën kohë, qeveritë kombëtare kanë punuar për të ringjallur bashkëpunimin shumëpalësh.
Për shembull, në Prill 2019, Ministri i Jashtëm gjerman Heiko Maas dhe Ministri i Jashtëm Francez Jean-Yves Le Drian filluan Aleancën për Multilateralizmin për të promovuar bashkëpunimin global në një kohë të nacionalizmit të ringjallur.Aleanca tani ka mbështetjen e më shumë se 50 vendeve.
Në mënyrë të ngjashme, këtë Shkurt, udhëheqësit e G7, duke përfshirë Presidentin e SHBA Joe Biden, shpallën që ata do të punonin së bashku për të “bërë 2021 një pikë kthese për multilateralizmin”.
Bashkëpunimi për rimëkëmbjen e pandemisë dhe “rindërtimi më mirë” u konsideruan si përparësitë kryesore.
Vendet po mbështesin gjithashtu Deklaratën e UN75, në veçanti. Dy muaj pas miratimit të saj unanim, dhjetë krerë të shteteve dhe qeverive, të mbledhura nga Spanja dhe Suedia, botoi një deklaratë të përbashkët duke përsëritur përkushtimin e tyre ndaj Deklaratës dhe ambicien që ajo mishëron dhe duke bërë thirrje për reforma të tre organeve kryesore të KB.
E gjithë kjo flet për të ardhmen e multilateralizmit.
Por shndërrimi i fjalëve në veprim është rrallë i lehtë, veçanërisht kur keni të bëni me kaq shumë aktorë me vizione dhe interesa konkurruese.
Me forca nacionaliste dhe populiste të fuqishme në shumë pjesë të botës, sfida përpara është edhe më e frikshme. Për ta përmbushur atë, ne duhet të shohim drejt Evropës.
Bashkimi Evropian ka qenë një kampion i besueshëm i multilateralizmit. Në shkurt, për shembull, Komisioni Evropian dhe Përfaqësuesi i Lartë i BE-së për Punët e Jashtme dhe Politikën e Sigurisë, Josep Borrell, patën një komunikim të përbashkët për forcimin e kontributit të BE-së në multilateralizmin e bazuar në rregulla.
Po kështu, Kancelarja gjermane Angela Merkel, Presidenti francez Emmanuel Macron, Presidenti i Këshillit Evropian Charles Michel dhe Presidentja e Komisionit Evropian Ursula von der Leyen u bashkuan me Sekretarin e Përgjithshëm të KB António Guterres dhe Presidentin Senegalez Macky Sall në thirrjet për një multilateralizëm më gjithëpërfshirës.
Udhëheqja e Evropës në këtë fushë ka kuptim.
Megjithëse BE shpesh është gjykuar si e ngadaltë, e rrezikshme dhe jo fleksibile, ajo dallon për suksesin e saj në krijimin e një politike efektive mbikombëtare dhe bashkimin e burimeve për të përmbushur sfidat e përbashkëta.
Evropianët janë gjithashtu veçanërisht mbështetës të bashkëpunimit ndërkombëtar. Në sondazhin e KB, më shumë se 90% e evropianëve e përshkruan bashkëpunimin ndërkombëtar si “shumë të rëndësishëm” ose “thelbësor”.
Duke u mbështetur në shembullin e Evropës për multilateralizmin aktiv, organizatat tona, Robert Bosch Stiftung GmbH dhe Qendra Stimson, së bashku me partnerë të tjerë së fundmi mblodhën politikëbërës dhe ekspertë kryesorë nga Evropa dhe e gjithë bota për të debatuar se si ta bëjnë Deklaratën UN75 një realitet.
Ne identifikuam disa domosdoshmëri kryesore.
Për shembull, për të lehtësuar presionin mbi Këshillin e Sigurimit të KB dhe sistemin global humanitar, udhëheqësit botërorë duhet të marrin masa për të zgjidhur shkaqet themelore të konflikteve.
Për më tepër, ne duhet të trajtojmë “krizën e ekspertizës” – duke përfshirë skepticizmin në rritje të shkencës -. Kjo mund të arrihet përmes fushatave ndërkombëtare dhe kombëtare që nxisin besimin dhe luftojnë dezinformimin.
Një domosdoshmëri e tretë është të ndryshojë arkitekturën dhe qasjen e institucioneve financiare globale dhe rajonale, në mënyrë që të kapërcejë boshllëqet në pjesëmarrjen dixhitale, të forcojë arsimin dhe të bëjë përparim drejt barazisë gjinore.
Zgjidhjet shumëpalëshe mund të jenë të mundimshme për t’u ideuar, dakorduar dhe zbatuar.
Kjo mund t’i bëjë ata të duken joefikasë dhe joekonomikë, me aktorët që supozojnë se janë më mirë ta bëjnë atë vetëm. E megjithatë, siç e ka provuar Evropa herë pas here, zgjidhjet e falsifikuara nga proceset multilaterale priren të jenë më gjithëpërfshirëse, efektive dhe më të qëndrueshme.
Evropa u detyrohet periudhës së saj më të gjatë të paqes dhe stabilitetit këtyre proceseve.
Vetëm kjo duhet të kualifikojë BE-në për të dhënë disa mësime të vlefshme për rinovimin e KB.
Një OKB gjithëpërfshirëse, adaptive dhe e fuqizuar që merr parasysh përvojën e BE-së mund të formojë një themel të fortë për një rend ndërkombëtar të bazuar në rregulla.
Sandra Breka është anëtare e Bordit të Menaxhimit të Robert Bosch Stiftung GmbH.
Brian Finlay është Presidenti dhe Kryeshefi Ekzekutiv i Stimson Center.
Përkthyer dhe përshtatur nga Project Syndicate/ konica.al
VAZHDO TË LEXOSH MË TEPËR PËR TEMËN
Evropa, ‘e rrethuar’ nga të gjitha anët!
Angela Merkel – kancelarja e zbutur
Revolucioni që ka nevojë Evropa…
