Retorika gjithnjë e më luftarake e Moskës shton spekulimet rreth ndërhyrjes së mundshme ruse në Ukrainë.
Ukraina dhe aleatët e saj perëndimorë po përpiqen edhe një herë të zbulojnë nëse Vladimir Putin do të hyjë në luftë.
Në vitin 2014 dhe 2015, pas aneksimit të gadishullit të Krimesë nga Moska dhe pushtimit të pjesëve të Ukrainës lindore, Presidenti rus kërcënoi një konflikt më të gjerë para se të tërhiqej pas sanksioneve perëndimore dhe një marrëveshjeje paqësore, e cila përmbante konfliktin në rajonin e Donbas, por kushtet e së cilës ende nuk janë zbatuar.
Të paktën 28 trupa ukrainase janë vrarë në Donbas që nga prishja e një armëpushimi këtë vit. Dhjetëra mijëra trupa ruse janë vendosur në kufirin lindor të Ukrainës dhe në Krime, ndërsa anijet ruse të zbarkimit dhe artilerisë janë dërguar në Detin e Zi.
Retorika nga Moska është gjithnjë e më e ashpër. Ideologët nacionalistë në televizionin shtetëror rus po bëjnë thirrje për një aneksim të plotë rus të rajonit të Donbas apo edhe një pushtim më të gjerë.
Putini i tha kancelares gjermane Angela Merkel javën e kaluar se Rusia mund të ndërhyjë për të shpëtuar popullsinë pro-ruse të Donbas nga një masakër e ngjashme me Srebrenicën, edhe pse nuk ka prova që banorët e saj po përballen me një rrezik të tillë.
Dimitry Kozak, njeriu i Kremlinit për Ukrainën tha se çdo përshkallëzim nga Kyiv do të ishte “fillimi i fundit” për vendin. Përgjigja e Rusisë do të ishte “jo një e shtënë në këmbë, por në fytyrë”.
Analistët po spekulojnë rreth ndërhyrjeve të mundshme ruse. Këto shkojnë nga luftime më të rënda përgjatë vijës së kontrollit që ndan trupat ukrainase nga separatistët e mbështetur nga rusët dhe trupat ruse në Donbas, deri në kapjen e të gjithë rajonit të Donbasit dhe territorit të afërt me Krimenë, deri në një pushtim në shkallë të plotë. Nxitja e telasheve në popullatat ruse-folëse të Odessa dhe Kharkiv gjithashtu mund të sigurojë një pretekst për dërgimin e “paqeruajtësve” rusë.
Motivimi i Putinit është gjithashtu një lojë me mend. A është zhgënjimi që presidenti ukrainas Volodymyr Zelensky, i cili dukej i hapur për një kompromis me Moskën pasi mori detyrën në 2019, refuzon të pranojë interpretimin e Kremlinit të të ashtuquajturës marrëveshje paqësore Minsk II? A është hakmarrje për sulmin e fundit të Zelenskit kundër Viktor Medvedchuk, një oligark i fuqishëm dhe politikani kryesor pro-rus i Ukrainës? Apo një devijim patriotik nga rënia e popullaritetit të brendshëm para zgjedhjeve në shtator?
Sipas të gjitha gjasave, lideri rus po teston presidentin e SHBA Joe Biden, i cili e konsideron Putinin një vrasës dhe vendosmërinë e perëndimit.
Me gjithë pasigurinë, duket qartë se procesi i Minskut është në ngërç. Kyiv nuk do të mbajë zgjedhje lokale ose të hartojë një statut të ri të autonomisë për rajonin e Donbas derisa Rusia dhe përfaqësuesit e saj separatist të kthejnë kontrollin e kufirit dhe të sigurisë së brendshme, të cilën Moska e refuzon.
“Procesi i paqes ka mbaruar,” tha akademiku britaniko-ukrainas Taras Kuzio në një ngjarje të Fondit Gjerman Marshall javën e kaluar.
“Në të vërtetë nuk po shkonte askund. Çdo udhëheqës ukrainas do të dështojë. Putini nuk bën kompromise.”
Duket gjithashtu se forma e ashtuquajtur Normandi për bisedime, e përbërë nga Gjermania, Franca, Rusia dhe Ukraina ka arritur kufijtë e saj. Ndërsa i jep Kyiv mundësinë për të folur në të njëjtin nivel me Moskën, ajo gjithashtu lejon Rusinë të paraqitet si një fuqi ndërmjetësuese në luftën civile të dikujt tjetër, sesa si agresori. Ndërkohë, aftësia e Parisit dhe Berlinit për të bërë presion mbi Moskën është e komprometuar.
Ndërsa Merkel ka mbajtur linjën për sanksionet e BE, ajo po vazhdon përpara me tubacionin Nordstream 2 që sjell gazin rus në Gjermani.
Presidenti francez Emmanuel Macron mendon se tubacioni është një ide e keqe por dëshiron një rivendosje më të gjerë të marrëdhënieve me Kremlin.
Udhëheqësi ukrainas ka nevojë për amerikanët që të përfshihen më shumë në këtë cështje, thotë Alyona Getmanchuk, drejtoreshë e think-tank Qendrës së Evropës së Re në Kiev.
Biden i ka ofruar Ukrainës mbështetje “të palëkundur” të SHBA.
Por çfarë do të thotë kjo është gjithashtu e paqartë. Sanksionet e mëtejshme ekonomike duken të mundshme, ndihma ushtarake më pak. Getmanchuk thotë se kërcënimi ushtarak rus duhet të merret seriozisht, por jo aq shumë sa perëndimi “luan lojën e Putinit” dhe detyron Ukrainën të bëjë lëshime që minojnë sovranitetin e saj territorial. Në vend të kësaj, SH.B.A. dhe BE duhet të “përpunojnë dhe sinkronizojnë dy strategji: të mbështesin Ukrainën; ndëshkoni Putinin”.
Për momentin, Sh.B.A duket se është më e prirur ta bëjë këtë sesa BE. Por do të jetë e vështirë për Merkel dhe Macron të qëndrojnë nëse presidenti rus përshkallëzon më tej krizën.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H Konica.al
