Që kur Mbretëria e Bashkuar u largua nga BE më 31 Dhjetor, shumë britanikë që kanë nevojë të organizojnë diçka në BE kanë ndeshut në problem të shumta burokratike në Mbretërinë e Bashkuar.
Një anëtar i një grupi muzikor që nuk po arrin të mbajë një turne evropian shprehet:
“Ne tashmë po humbasim para në këtë turne për shkak të ndikimit të Brexit,” thotë ai. Nuk dimë sit ë veprojmë më.
Një muzikant tjetër, Simone Marie Butler, basist me grupin e themeluar të rokut Primal Scream, thotë se grupet më pak të njohura tani “duhet të jenë me të vërtetë të mirëinformuar para se të thonë po për festivalet dhe prenotimet: nuk mund të shkosh në Evropë si dikur ose të hipni në një avion për të bërë një koncert më shumë”.
Sektori i shërbimeve përbën rreth 80 përqind të ekonomisë britanike, që shtrihet përtej financave për të përfshirë modën, turizmin, auditimin dhe arkitekturën. Megjithatë, gjatë gjithë procesit të trazuar të negociatave të largimit të Britanisë nga BE, sektori i shërbimeve ishte rrallë një përparësi – me përjashtim të Qytetit të Londrës.
Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit (TCA) e arritur nga BE dhe MB ishte e kufizuar në detaje në shumë fusha, por ishte veçanërisht e dobët në shërbimet.
“Shkalla në të cilën qeveria e Mbretërisë së Bashkuar përgatiti bizneset e MB për ndryshimin ishte e papërshtatshme, dhe kjo është veçanërisht e vërtetë për bizneset e shërbimeve”, thotë Sally Jones, specialistja e EY në Mbretërinë e Bashkuar për politikën tregtare.
Pengesat për lëvizjen ndërkufitare; mungesa e mbështetjes dhe udhëzimit të qeverisë; dhe një ndjenjë se shumë mundësi të paralajmëruara jashtë BE nuk do të kompensojnë humbjen e mundshme të biznesit në tregun e tyre më të afërt të madh.
Mungesa e vëmendjes ndaj shërbimeve nga negociatorët është e vështirë të shpjegohet. Shërbimet përbëjnë gati gjysmën e të gjitha eksporteve në MB. Ky është një përqindje më e lartë se çdo ekonomi tjetër e madhe. Pyetjet se si të arrihet ekuivalenca në BE për sektorin e shërbimeve financiare të MB- së kanë tërhequr një vëmendje të madhe të qeverisë. Por kontributi i sektorit financiar, të sigurimeve dhe pensioneve prej 29 miliardë funte në eksportet e MB në BE në 2019, u tejkalua nga 41 miliardë funte të eksporteve të “shërbimeve të tjera të biznesit”. Shërbimet “personale, kulturore dhe rekreative”, përbënin 1.5 miliardë funte shtesë.
Sipas analizës nga McKinsey, në shumë sektorë të shërbimeve, bizneset më të vogla përbëjnë një përqindje më të lartë të eksportuesve në BE sesa bëjnë midis bizneseve që eksportojnë mallra. Bizneset e vogla që punësojnë më pak se 50 persona përbënin 94 përqind të të gjitha bizneseve eksportuese të shërbimeve në 2018 dhe përbënin rreth 15 përqind të xhiros së të gjitha bizneseve eksportuese të shërbimeve.
Gjatë periudhës së tranzicionit të zhurmshëm në Brexit, disa kritikë të BE-së pohuan se tregu i saj i vetëm, i hapur në 1993, ishte akoma më i mirë me pengesa të jashtëzakonshme për ofruesit e shërbimeve në nivelin e vendeve anëtare dhe njohje të pabarabartë reciproke të kualifikimeve.
Por edhe i paplotë, BE është unike midis blloqeve tregtare për përfitimet e mbivendosura që u ofron atyre brenda tregut, duke kombinuar lirinë e lëvizjes, njohjen reciproke, të drejtat e themelimit dhe rrjedhën e lirë të investimeve.
Teksti kryesor i marrëveshjes BE-MB duket se angazhon partnerët tregtarë për garanci të ndërsjella mbi shërbimet. Por anekset përmbajnë rezerva të shumëfishta të hollësishme.
Jo të gjitha këto rezerva ndikojnë në Mbretërinë e Bashkuar.
Bizneset e rregulluara të shërbimeve ka të ngjarë të preken më keq sesa homologët e tyre të parregulluar. Në një sondazh të fundit për London First, një grup lobimi për kryeqytetin e MB, nivelet më të larta të përçarjes pas Brexit, aktuale dhe të parashikuara, u raportuan nga të anketuarit në zona më të rregulluara, përfshirë sektorët e kontabilitetit dhe ligjor.
Këshilltarët tatimorë nuk janë një profesion i rregulluar në MB, por këshilltarët rregullohen nga disa nga 27 vendet anëtare të BE-së. Si rezultat, këshilltarët e taksave në Mbretërinë e Bashkuar tani duhet së pari të pyesin veten, nëse ka ndonjë arsye rregullatore që ata nuk mund të ofrojnë këshillën e tyre për klientët e BE, nëse ata mund të udhëtojnë më pas në BE për të ofruar shërbime dhe, nëse jo, nëse ata mund tu shërbejnë klientëve nga distanca. Në disa raste, përgjigjja do të jetë “jo” për të gjitha pikat.
Në mënyrë të ngjashme, auditorët e MB që nuk operojnë tashmë një rrjet të BE nuk mund të vendosen më në kontinent, sepse kualifikimet e tyre në Mbretërinë e Bashkuar nuk njihen në tregun e vetëm.
Pavarësisht, avokatëve në Mbretërinë e Bashkuar mund t’u duhet ende të rikualifikojnë për të rifituar të drejtat e privilegjuara të audiencës në fushat e praktikës të rëndësishme për ta, të tilla si prona intelektuale dhe ligji i konkurrencës.
Të gjitha bizneset e shërbimeve përballen me pengesa të reja për të lëvizur lirshëm nëpër BE pa vizë ose leje pune. “Ju mund të bëni takime dhe biseda, por gjithçka që përfshin pagesa direkte pothuajse nuk lejohet”, thotë Loue. Rregullat për shtetasit e jo-BE kufizojnë qëndrimin në BE në 90 ditë në çdo 180 dhe afatet e kontratës në 12 muaj.
Kufizimet e Covid deri më tani kanë zbutur ndikimin e kufizimeve në lëvizjen e lirë, por Jones thotë se ajo “tashmë po sheh prova se autoritetet e imigracionit në vende të caktuara po e marrin këtë seriozisht”.
Ndërsa pluhuri vendoset në TCA, dhe akuzat mbi procesin e negociatave zbehen, kërkesa e zakonshme afatshkurtër e eksportuesve të shërbimeve në MB është për udhëzime më koherente të qeverisë së MB përmes rezervave kombëtare që parashikojnë marrëveshjen. Komiteti i Dhomës së Lordëve duke parë tregtinë e shërbimeve muajin e kaluar i kërkoi qeverisë të sigurojë këtë këshillë “si urgjente”.
Lockdoun tashmë ka detyruar shumë kompani të vogla të rimendojnë nevojën për të kapërcyer kufijtë për të vepruar si biznes që mund të bëhet në distancë. Kjo mund të nënkuptojë se ata mund të shmangin kontrollet më të rrepta të kufirit. Rregullatorët në Mbretërinë e Bashkuar të disa profesioneve – arkitektët, për shembull – kanë bashkëpunuar me homologët e saj të BE për të kopjuar të paktën disa elemente të njohjes reciproke.
Por mund të ketë pasoja të padëshiruara negative me rreze.
Stephen Denyer, drejtori i marrëdhënieve strategjike në Shoqërinë Ligjore të Anglisë dhe Uellsit, thotë se firmat ligjore të Londrës me një prani evropiane do të qëndrojnë me strategjinë e tyre globale, por gradualisht mund të fillojnë të favorizojnë shtetasit e BE për promovimin e partneritetit mbi mbajtësit e pasaportave në Mbretërinë e Bashkuar.
Tani për tani, është shumë shpejt për të gjetur shumë ndikim të largimit të Mbretërisë së Bashkuar nga BE nga të dhënat e tregtisë. Analiza e re ONS sugjeron që bizneset e shërbimeve raportuan një rënie të përkohshme në eksport, krahasuar me pritjet normale, midis mesit të dhjetorit dhe mesit të janarit, i cili mund të përfaqësojë një efekt Brexit.
Por pandemia gjithashtu do të baltosë provat statistikore të efektit të Brexit për një kohë. Ekonomistët thonë se do të jetë gjithmonë e vështirë të krahasosh atë që mund të ketë qenë me atë që ndodh. Sidoqoftë, midis ofruesve të shërbimeve ekziston një sens i qetë se tregtia me BE është bërë, të paktën përkohësisht, më e vështirë dhe që oferta e tyre e pasur e shërbimeve është bërë pak më pak tërheqëse për klientët e BE.
Përkthyer dhe përshtatur nga Financial Times/ F.H, Konica.al
